Μπορεί άραγε κάποια συγκεκριμένη τροφή ή ένα ειδικό διαιτολόγιο να βοηθήσει στην αποφυγή ή καθυστέρηση των συμπτωμάτων της Αλτσχάιμερ;
Πολλές έρευνες έχουν δείξει πως το τι τρώμε σχετίζεται με την ικανότητα του γερασμένου εγκεφάλου να σκέφτεται και να θυμάται. Η μεσογειακή διατροφή και άλλα μοτίβα υγιεινής διατροφής έχουν συσχετιστεί από ορισμένους ερευνητές με οφέλη στη μελέτη. Αυτά τα ευρήματα έχουν οδηγήσει στη διενέργεια ερευνών για τα πιθανά οφέλη μιας υγιεινής διατροφής στην πρόληψή της Αλτσχάιμερ και άλλων μορφών πνευματικής εξασθένισης που σχετίζονται με την ηλικία.
Οι αλλαγές στον εγκέφαλο εμφανίζονται ακόμα και χρόνια πριν από την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων της Αλτσχάιμερ. Αυτό το γεγονός αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο της πρόληψης μέσω της έγκαιρης παρέμβασης. Οι επιστήμονες αναζητούν διαφορετικούς τρόπους να γίνει αυτό, τόσο με φαρμακευτική αγωγή όσο και με αλλαγές στον τρόπο ζωής. Και ενώ επιβαρυντικοί παράγοντες όπως η ηλικία και η γενετική προδιάθεση δεν μπορούν να αλλάξουν, οι αλλαγές στη διατροφή, την άσκηση και την πνευματική εξάσκηση είναι εφικτές και πιθανότατα πολύ ωφέλιμες.
Πώς λοιπόν αυτά που τρώμε επηρεάζουν τον εγκέφαλο; Είναι πιθανόν ένα συγκεκριμένο διαιτολόγιο να έχει αντίκτυπο σε βιολογικούς μηχανισμούς όπως το οξειδωτικό στρες, που σχετίζεται άμεσα με την Αλτσχάιμερ. Ή μπορεί τα οφέλη να είναι πιο έμμεσα, καθώς η σωστή διατροφή δρα ανασταλτικά για άλλους πολύ επιβαρυντικούς παράγοντες, όπως ο διαβήτης, οι καρδιοπάθειες, η παχυσαρκία.
Η μεσογειακή διατροφή και ο ρόλος της
Η μεσογειακή διατροφή φαίνεται να βοηθά σε αυτή την κατεύθυνση. Πρόκειται για ένα διαιτολόγιο που δίνει έμφαση στα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια, τα ψάρια και θαλασσινά, το ελαιόλαδο και άλλα ακόρεστα λιπαρά, ενώ περιορίζει στο ελάχιστο την κατανάλωση κόκκινου κρέατος, αυγών και γλυκών. Υπάρχουν μελέτες που έχουν συγκρίνει ομάδες ανθρώπων που ακολουθούν τη μεσογειακή διατροφή με άλλους που ακολουθούν ένα πιο δυτικό διαιτολόγιο, με περισσότερο κρέας, ζάχαρη και λιπαρά. Αρκετές από αυτές τις μελέτες, αν και όχι όλες, έχουν παρουσιάσει στοιχεία πως αυτοί που ακολουθούσαν τον μεσογειακό τρόπο διατροφής είχαν λιγότερες πιθανότητες να νοσήσουν από Αλτσχάιμερ ή κάποια άλλη μορφή άνοιας. Ο ακριβής μηχανισμός μέσω του οποίου επιτυγχάνεται αυτό δεν είναι ξεκάθαρος, όμως τα στοιχεία αυτά έχουν οδηγήσει πολλούς επιστήμονες στη διεξαγωγή και κλινικών ερευνών, για να αποκτήσουν μια πιο σαφή εικόνα αιτιών και αποτελεσμάτων αυτού του μοτίβου. Μια ισχυρή υπόθεση είναι πως η μεσογειακή διατροφή βοηθά στην πρόληψη της άνοιας επειδή στην πραγματικότητα βοηθά στην ενίσχυση της υγείας της καρδιάς, που είναι παράγοντας που επηρεάζει την άνοια. Η τυπική δυτική διατροφή αντιθέτως, ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για καρδιαγγειακά νοσήματα, που συχνά οδηγό και σε πνευματική γήρανση. Επίσης, η μεσογειακή διατροφή περιλαμβάνει αρκετές ουσίες με αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, που επίσης έχουν πολλά οφέλη για την υγεία.
Όσον αφορά συγκεκριμένες τροφές, ερευνάται αν κάποιες από αυτές που έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, όπως για παράδειγμα το σπανάκι, το μαρούλι, ο κουρκουμάς, ενδέχεται να έχουν και οφέλη στην πνευματική υγεία. Υπάρχουν αρκετά στοιχεία που δείχνουν πως η κατανάλωση αυτών των τροφών σε καθημερινή σχεδόν βάση, όπως και η συχνή κατανάλωση ψαριών, συντελούν στην πνευματική διαύγεια. Επίσης, έχει παρατηρηθεί πως κατανάλωση αλατιού σε μεγάλες ποσότητες, αυξάνει τα επίπεδα της πρωτεΐνης ταυ, η οποία είναι αυξημένη σε ανθρώπους που πάσχουν από Αλτσχάιμερ. Όλα αυτά τα στοιχεία αποτελούν αντικείμενο ερευνών, χωρίς ακόμα όμως να έχει αποδειχτεί πως η κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών και η αποφυγή άλλων μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση Αλτσχάιμερ.
Οι βιταμίνες που βοηθούν
Ως προς τις βιταμίνες και τα συμπληρώματα διατροφής, διάφορες έρευνες έχουν διεξαχθεί, εστιάζοντας κυρίως στις βιταμίνες Β και Ε, που φαίνεται πως καταπολεμούν φλεγμονές, προστατεύουν τα νευρικά κύτταρα και έχουν αντιοξειδωτική δράση. Από τις έως τώρα έρευνες δεν έχει προκύψει πως κάποια βιταμίνη ή συμπλήρωμα διατροφής μπορεί να έχει συγκεκριμένο αποτέλεσμα στην αποφυγή ή καθυστέρηση των συμπτωμάτων της άνοιας, και επομένως, αν και πολλά συμπληρώματα μπορεί να υπόσχονται βελτίωση της μνήμης ή πνευματική διαύγεια, δεν υπάρχει κάποιο που να συνίσταται από τους επιστήμονες για την πρόληψη του Αλτσχάιμερ.
Ο ρόλος του πεπτικού
Οι έρευνες γύρω από τη σχέση του εγκέφαλου και του πεπτικού συστήματος είναι πολλές, και εστιάζουν στο πώς οι βιοχημικές διαδικασίες κατά την πρόσληψη τροφής συνδέονται με αλλαγές στον εγκέφαλο. Μελέτες έχουν δείξει πως το περιβάλλον του εντέρου, δηλαδή το σύνολο βακτηρίων, ιών και άλλων μικροβίων που βρίσκονται σε αυτό, διαφέρει ανάμεσα σε ανθρώπους με Αλτσχάιμερ και σε πνευματικά διαυγείς. Έτσι, ενισχύεται η υπόθεση πως η Αλτσχάιμερ σχετίζεται με μεταβολικές αλλαγές, και η μελέτη αυτών μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη κατανόηση της ασθένειας, και επομένως σε νέους τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης αυτής. Βασικά ερωτήματα που απασχολούν τους ερευνητές στις μέρες μας είναι τα παρακάτω:
Ποιες τροφές παίζουν σημαντικό ρόλο στην υγεία του εγκεφάλου και θα βοηθούσε να συμπεριληφθούν στο διαιτολόγιο των ασθενών;
Ποιες κατηγορίες ανθρώπων είναι πιο πιθανό να δουν οφέλη από μια αλλαγή διατροφικών συνηθειών, στο πλαίσιο της προσπάθειας για πρόληψη της άνοιας και της πνευματικής εξασθένισης ευρύτερα;
Μπορεί η αλλαγή διατροφικών συνηθειών σε μεγάλη ηλικία να έχει οφέλη;
Αυτά και άλλα ερωτήματα μένει να απαντηθούν, και καθώς οι έρευνες γύρω από την Αλτσχάιμερ, αλλά και πιο συγκεκριμένα αυτές που εστιάζουν στη σχέση διατροφής με την πρόληψη των συμπτωμάτων άνοιας, θα μαθαίνουμε όλο και περισσότερα πράγματα για την ασθένεια αυτή και την αντιμετώπισή της.
