Η νοσογόνος παχυσαρκία (ΝΠ) αποτελεί μία σύγχρονη μάστιγα για τον ανεπτυγμένο κόσμο. Δυστυχώς, η χώρα μας βρίσκεται ανάμεσα σε εκείνες που παρουσιάζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά νοσογόνου παχυσαρκίας, οι συνέπειες της οποίας στοιχίζουν τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων, κάθε χρόνο, σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα επιστημονικά δεδομένα συγκλίνουν πλέον, στο ότι η πιο αποτελεσματική προσέγγιση στη θεραπεία της ΝΠ είναι η βαριατρική χειρουργική, με ταχύτερα και πιο μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Για το θέμα αυτό μιλάει στο dailypharmanews.gr ο γενικός χειρουργός, κ. Δημήτρης Μουσιώλης*.
Συνέντευξη στη Ρούλα Σκουρογιάννη
DPN: Κύκριε Μουσιώλη, ποιοι είναι οι συνδεόμενοι με την παχυσαρκία κίνδυνοι που απειλούν την υγεία μας;
Η παχυσαρκία προκαλεί την εμφάνιση νοσημάτων, τα οποία καλούνται συνοδά νοσήματα, όπως σακχαρώδης διαβήτης, αρτηριακή υπέρταση, υπνική άπνοια, αρθροπάθειες, οι παχύσαρκοι ασθενείς έχουν σημαντικά ελαττωμένο προσδόκιμο ζωής λόγω αυτών των συνοδών παθήσεων, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, παχυσαρκία είναι μια πραγματική νόσος με τρομακτικές επιπτώσεις στην υγεία, στην ικανότητα προς εργασία, καθώς και στην ποιότητα και διάρκεια ζωής.
DPN: Τι επιτυγχάνεται με τη βαριατρική επέμβαση;
Η χειρουργική της παχυσαρκίες κερδίζει έδαφος, τα τελευταία χρόνια, λόγω των μέτριων αποτελεσμάτων που έχουν οι φαρμακευτικές λύσεις και οι δίαιτες. Η βαριατρική χειρουργική με τη μορφή που τη γνωρίζουμε σήμερα, είναι το νέο αξιόπιστο θεραπευτικό μέσο για τη μαζική απώλεια βάρους και πλήρους αντιμετώπισης της νόσου που ονομάζεται παχυσαρκία.
DPN: Για να αποφασιστεί ένα βαριατρικό χειρουργείο, εκτός από το Δ.Μ.Σ., ποιοι άλλοι παράγοντες παίζουν βασικό ρόλο;
Παχύσαρκος και ως εκ τούτου υποψήφιος για χειρουργική επέμβαση, θεωρείται ένας ασθενής με Δείκτη Μάζας Σώματος (Body Mass Index) BMI≥40 Kg/m2. Σε επιλεγμένες περιπτώσεις, η λύση της επέμβασης μπορεί να προσφερθεί και σε ασθενείς με BMI 35-39 Kg/m2, όταν αυτοί πάσχουν από συνοδά νοσήματα που αποδεδειγμένα βελτιώνονται με την απώλεια βάρους, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ, η υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία.
Είναι εντυπωσιακό το ποσοστό πλήρους θεραπείας του διαβήτη μετά από επέμβαση παχυσαρκίας, το οποίο μπορεί να φτάσει το 84%. Εξίσου εντυπωσιακή είναι η παρατήρηση ότι απώλεια βάρους ακόμα και σε ποσοστό 10%, ελαττώνει κατά 20% τον κίνδυνο καρδιακής νόσου. Σε κάθε περίπτωση, ο υποψήφιος για χειρουργείο πρέπει να είναι ενήλικος, να έχει δοκιμάσει στο παρελθόν να χάσει βάρος με συντηρητικές μεθόδους χωρίς ικανοποιητικό αποτέλεσμα και να μην κάνει κατάχρηση ουσιών, να μην πάσχει από αλκοολισμό ή διάφορες μορφές ψυχοπαθολογίας.
DPN: Ποια είδη βαριατρικών επεμβάσεων γίνονται σήμερα;
Συνολικά, έχουν περιγραφεί περίπου 30 διαφορετικές χειρουργικές τεχνικές για απώλεια βάρους. Ας επικεντρωθούμε στις πιο σύγχρονες και συνηθέστερα πραγματοποιούμενες, με βάση τα διεθνή δεδομένα, οι οποίες όλες πλέον πραγματοποιούνται λαπαροσκοπικά, με ελάχιστες ημέρες νοσηλείας.
Οι βαριατρικές επεμβάσεις διακρίνονται σε αυτές που, απλώς, περιορίζουν τη χωρητικότητα του στομάχου και σε αυτές που συνδυάζουν περιορισμό της γαστρικής χωρητικότητας και ταυτόχρονη δυσαπορρόφηση της τροφής.
Στην πρώτη κατηγορία, ανήκουν ο γαστρικός δακτύλιος (gastric banding) και η επιμήκης γαστρεκτομή-μανίκι (sleeve gastrectomy).
Στη δεύτερη κατηγορία, ανήκει η γαστρική παράκαμψη (gastric bypass) και η χολοπαγκρεατική εκτροπή (biliopancreatic diversion)
DPN: Ποια επέμβαση πιστεύετε ότι ανταποκρίνεται στις περισσότερες περιπτώσεις ασθενών και γιατί;
Υπάρχουν τέσσερα είδη επεμβάσεων κατά της παχυσαρκίας, από τα οποία θα αναφέρουμε αυτό που εφαρμόζεται περισσότερο, τα τελευταία χρόνια, έχει τα καλύτερα αποτελέσματα, όσον αφορά την απώλεια βάρους, έχει τις λιγότερες επιπλοκές και πλεονεκτεί ιδιαίτερα έναντι των άλλων διότι μετριάζει για να μην πούμε εξαφανίζει την πείνα. Κι αυτό είναι το γαστρικό μανίκι ή sleeve γαστρεκτομή.
DPN: Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής έναντι της ανοιχτής επέμβασης;
Τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής επέμβασης έναντι της ανοιχτής είναι πολλά, μεταξύ των οποίων μικρότερες τομές στο δέρμα, ελάχιστος μετεγχειρητικός πόνος, λιγότερες ημέρες νοσηλείας στο νοσοκομείο, γρηγορότερη επιστροφή στην εργασία και στις καθημερινές δραστηριότητες.
DPN: Ποιες ιατρικές ειδικότητες αποτελούν τη χειρουργική σας ομάδα;
Οι υποψήφιοι για χειρουργείο ασθενείς πρέπει να αξιολογούνται προσεκτικά από μια ομάδα επαγγελματιών υγείας με επιστημονικό ενδιαφέρον στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, που περιλαμβάνει το θεράποντα χειρουργό, διατροφολόγο, παθολόγο και ψυχολόγο. Ο θεράπων χειρουργός οφείλει να έχει επίσημη και αναγνωρισμένη εξειδίκευση στην βαριατρική χειρουργική. Ιδανικά,, θα πρέπει να είναι χειρουργός ανωτέρου πεπτικού, με εκτεταμένη εμπειρία στη χειρουργική οισοφάγου-στομάχου, προκειμένου να εγγυάται κατά το μέγιστο την ασφάλεια των επεμβάσεων αυτών και την αποφυγή επιπλοκών.
DPN: Ποια είναι η διατροφή κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης;
Τις πρώτες δέκα ημέρες μετά την επέμβαση, η δίαιτα περιλαμβάνει υδαρείς τροφές, όπως σούπες, γάλα και άλλα υγρά και ακολούθως μαλακές τροφές για ακόμη είκοσι ημέρες. Μετά από αυτή την περίοδο, η διατροφή απελευθερώνεται: δεν υπάρχει διαιτολόγιο, απλώς διατροφικές οδηγίες. Οι ανεπάρκειες βιταμινών είναι σπανιότατες με αυτήν την επέμβαση, καθώς δεν υπάρχει παράκαμψη κάποιου τμήματος του στομάχου και δυσαπορρόφηση κάποιων σημαντικών ουσιών. Εφόσον, η διατροφή είναι ισορροπημένη δε χρειάζονται συμπληρώματα κανενός είδους.
DPN: Ποια είναι, συνήθως, η στάση ζωής του ασθενή μετά από μια τέτοια επέμβαση;
Είναι εξαιρετικά σηµαντική και η µμετεγχειρητική παρακολούθηση των ασθενών, οι οποίοι, για τουλάχιστον δύο χρόνια, πρέπει να βλέπουν το γιατρό τους για παρακολούθηση της κατάστασης της υγείας τους, διατροφικές συμβουλές και αντιμετώπιση όλων των ερωτηµάτων που συνάδουν µε την καινούργια κατάσταση του σώµατος και της υγείας τους.
DPN: Η μεγάλη απώλεια βάρους προκαλεί συχνά απώλεια της ελαστικότητας του δέρματος. Είναι βέβαιο ότι όλοι οι ασθενείς θα χρειαστούν ένα επανορθωτικό χειρουργείο για αισθητική αποκατάσταση του δέρματος;
Μία πολύ συχνή ερώτηση είναι εάν ο ασθενής θα χρειαστεί επεµβάσεις αποκατάστασης, όπως π.χ. Κοιλιοπλαστική µετά την απώλεια βάρους. Αυτό δεν είναι προβλέψιµο µε βεβαιότητα και θα διαπιστωθεί µετά από τουλάχιστον δύο χρόνια, όταν δηλαδή ο ασθενής θα έχει χάσει όλο του το περιττό βάρος. Αυτή η χειρουργική πράξη απαιτεί εξειδικευµένο πλαστικό χειρουργό, ο οποίος θα ξαναδώσει στο σώµα την αρµονία του.
DPN: Υπάρχει πάντα μία ιδιαίτερη μεταξύ γιατρού και ασθενούς, μετά από ένα μεγάλο χειρουργείο. Νομίζουμε ότι αυτό πρέπει να υπάρχει και ανάμεσα σε εσάς και τους ασθενείς σας. Σωστά;
Είναι αναγκαίο ο ασθενής να αισθάνεται ότι η πόρτα του γιατρού του είναι πάντα ανοικτή και η οµάδα του έµπειρη και ευγενική. Με αυτόν τον τρόπο απαλλάσσεται από το άγχος των µικροπροβληµάτων, έχοντας πάντα µία υπεύθυνη απάντηση σε όλα του τα ερωτήµατα και µία καλή συµβουλή για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του.
Ο ασθενής έχει ήδη πάρει μια πολύ σοβαρή απόφαση για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της νοσογόνου παχυσαρκίας, γι’ αυτό και θα πρέπει να ακολουθεί αυστηρά τις οδηγίες του γιατρού. Είναι σημαντικό να ακολουθεί το πρόγραμμα των γευμάτων και όλες τις υπόλοιπες οδηγίες. Επιπλέον, θα πρέπει να αρχίσει να περπατάει, να γυμνάζεται και να παραμείνει διά βίου δραστήριος.
*Δημήτρης Μουσιώλης, Γενικός Χειρουργός-Λαπαροσκοπική Χειρουργική Κήλης-Ορθοπρωκτική Χειρουργική-Χειρουργική Παχυσαρκίας