Κάθε χρόνο τέτοια εποχή οι γονείς αναρωτιούνται πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να πουν στα παιδιά τους ότι ο Άγιος Βασίλης δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, αλλά πως αποτελεί δημιούργημα της φαντασία μας.
Ο Ιάκωβος Μαρτίδης, Ψυχίατρος, Ψυχοθεραπευτής και Οικογενειακός Σύμβουλος εξηγεί πώς και πότε πρέπει να αποκαλύψουμε στα παιδιά την αλήθεια για το … ωραιότερο παραμύθι των Χριστουγέννων.
«Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν πιστεύει στα παρα-μύθια. Έτσι χάνει αυτό που κρύβεται παρά τον μύθο, που συνήθως είναι μία πανανθρώπινη αλήθεια, συλλογικά αποδεκτή. Ταυτόχρονα όμως το να μην πιστεύεις σε αυτό που κρύβεται πίσω και ανάμεσα από τις γραμμές του παραμυθιού, σε κάνει να χάνεις και τη μαγεία και την παραμυθία, δηλαδή το μυστήριο, την ποίηση και την παρηγοριά που κουβαλά το παραμύθι. Τα παραμύθια μάς καλούν να βρούμε τα νήματα της εσωτερικής μας ζωής για να δώσουμε νόημα και προοπτική σε αυτά που συμβαίνουν στον εξωτερικό μας περίγυρο. Και τότε συνειδητοποιούμε ότι πολλές φορές η δική μας ερμηνευτική ματιά επικαθορίζει την αλήθεια των ιστορικών γεγονότων.
Για να απαντήσω αν είμαι υπέρ ή κατά της απομυθοποίησης πρέπει να ορίσουμε ποιος είναι ο μύθος. Αν ως μύθο ορίζουμε ότι ο Άγιος Βασίλειος κατεβαίνει από την καμινάδα και αφήνει τα δώρα κάτω από το δέντρο ή το καράβι, αυτό θα γίνει ούτως ή άλλως κάποια στιγμή. Όμως δεν πρέπει να βιαστούμε, γιατί το μικρό παιδί θα χάσει πρόωρα τη μαγεία του όλου σκηνικού. Αν ως μύθο θεωρούμε την ύπαρξη του Αγίου Βασιλείου, εδώ δεν τίθεται θέμα απομυθοποίησης καθώς ο Άγιος Βασίλειος υπήρξε ιστορικό πρόσωπο. Και μάλιστα συνδέεται με το έθιμο του μοιράσματος των δώρων που φτάνει ως τις μέρες μας.
Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για να πούμε στο παιδί μας ότι δεν υπάρχει ο Άγιος Βασίλης
Εκτιμώ πως η καταλληλότερη ηλικία είναι όταν σε ρωτήσει το παιδί και καταλαβαίνεις ότι είναι υποψιασμένο για το ποιος πραγματικά φέρνει τα δώρα ή όταν αντιλαμβάνεσαι ότι είναι θέμα λίγου χρόνου να το καταλάβει. Αναφέρομαι στην πρώτη εκδοχή του Αγίου Βασιλείου. Εκεί εξηγείς ότι υπάρχει ως ιστορικό πρόσωπο ο Άγιος Βασίλειος με το πλούσιο φιλανθρωπικό έργο του, -ας μη ξεχνάμε ότι ο Άγιος δημιούργησε το πρώτο νοσοκομείο-, αλλά το γεγονός ότι κατεβαίνει από τις καμινάδες με όλα τα παρελκόμενα δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια.
Τι κερδίζει το παιδί με το να πιστεύει στην ύπαρξή του
Όποιος πάψει να ονειρεύεται, να φαντάζεται, κατά μία έννοια έχει πάψει και να ζει. Γιατί θέλουμε λοιπόν τα παιδιά μας να σταματήσουν πρόωρα να ονειρεύονται, να δημιουργούν με τη φαντασία τους, να πάψουν να ζουν τη μαγεία και το μυστήριο; Έχετε παρακολουθήσει με τι χαρά, με τι λαχτάρα και αγωνία ξυπνούν το πρωί και τρέχουν να βρουν τα δώρα τους; Πολλά μάλιστα παιδιά λόγω της ευχάριστης προσμονής προσπαθούν να μην κοιμηθούν για να “τσακώσουν” τον Άγιο Βασίλη!
Γιατί βιαζόμαστε λοιπόν στην άνυδρη, ορθολογιστική, τεχνοκρατούμενη εποχή που ζούμε, που όλα θέλει να τα αναλύει και να τα εξηγεί, να στερήσουμε αυτή τη δροσιά, να αφαιρέσουμε τη λίγη μαγεία που απέμεινε, να απομυθοποιήσουμε την ποιητική φαντασία; Ας αφήσουμε και ας προστατεύσουμε διακριτικά και με αγάπη το χώρο της παιδικής αφέλειας, αθωότητας που έχουν τα παιδιά. Ας αφεθούμε και εμείς στη “μαγεία” του “ανεξήγητου”, στην έκπληξη και ας χαρούμε μαζί με τα παιδιά μας, όταν βλέπουμε το χαμόγελο στα χείλη τους και ξέρουμε ότι εμείς είμαστε η αιτία».
Ο ΙάκωβοςΜαρτίδης είναι συγγραφέας των βιβλίων «Η αγάπη στην πρίζα» (2011), «Τα μυστικά των άλλων» (2013), «Πλάθοντας ευτυχισμένα παιδιά» (2016), « Το μήλο πάνω από την μηλιά» (2018), «Ο καφές, η γέφυρα και ο Μαντέλα» (2020).