Ο θυρεοειδής είναι ένας ενδοκρινής αδένας, ο οποίος εκκρίνει ορμόνες που επιδρούν σε όλους τους ιστούς και τα όργανα, επηρεάζουν σημαντικές λειτουργίες του σώματος και ρυθμίζουν το μεταβολισμό. Επομένως, η υγεία του θυρεοειδούς είναι εξαιρετικά σημαντική για τον άνθρωπο.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Θυρεοειδούς (25/5), ο Νικόλαος Βάλβης, Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος μας απαντά σε 6 βασικά ερωτήματα που θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα τον σημαντικότερο ίσως ενδοκρινή αδένα του ανθρώπινου σώματος.
Πόσο συχνή είναι η νόσος του θυρεοειδούς;
Η θυρεοειδική νόσος είναι πιο κοινή από το διαβήτη ή την καρδιακή νόσο. Περισσότεροι από 1 εκατομμύριο Έλληνες πάσχουν από κάποια ασθένεια του θυρεοειδούς και τουλάχιστον οι μισοί από αυτούς δεν το γνωρίζουν. Οι γυναίκες έχουν πέντε φορές περισσότερες πιθανότητες από τους άνδρες να νοσήσουν από υποθυρεοειδισμό (όταν ο αδένας δεν παράγει αρκετή ορμόνη του θυρεοειδούς). Η προχωρημένη ηλικία επίσης είναι ένας παράγοντας κινδύνου για υποθυρεοειδισμό.
Πόσο σημαντικός είναι ο θυρεοειδής για την γενική μου ευεξία;
Ο θυρεοειδής αδένας παράγει τις θυρεοειδικές ορμόνες, οι οποίες ελέγχουν ουσιαστικά κάθε κύτταρο, ιστό και όργανο στο σώμα. Αν θυρεοειδής σας δεν λειτουργεί σωστά, μπορεί να παράγει πάρα πολύ ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών, οι οποίες προκαλούν την «επιτάχυνση» των συστημάτων του σώματος (υπερθυρεοειδισμός). Αντίθετα μπορεί να παράγει πολύ λίγη ποσότητα ορμονών και να προκαλέσει «επιβράδυνση» των συστημάτων του σώματος (υποθυρεοειδισμός).
Η μη ελεγχόμενη νόσος του θυρεοειδούς μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης και επακόλουθη καρδιακή νόσο, καθώς και στειρότητα και οστεοπόρωση. Έρευνες δείχνουν επίσης ότι υπάρχει μία ισχυρή γενετική σύνδεση μεταξύ των αυτοάνοσων ασθενειών του θυρεοειδούς και άλλων αυτοάνοσων νοσημάτων, (όπως ο διαβήτη τύπου 1, κάποιες αρθρίτιδες και αναιμίες).
Πώς μπορείτε να γνωρίζετε εάν έχετε πρόβλημα με το θυρεοειδή;
Κατ’ αρχάς, πρέπει γνωρίζεται τα συμπτώματα και τους παράγοντες κινδύνου των νοσημάτων του θυρεοειδούς. Δεδομένου ότι πολλά συμπτώματα μπορεί να κρύβονται ή να μιμηθούν άλλες ασθένειες και συνθήκες, ο καλύτερος τρόπος να μάθετε με βεβαιότητα είναι να ζητήσετε από το γιατρό σας έναν έλεγχο της TSH, μια απλή εξέταση αίματος για να ελέγξετε την κατάσταση του θυρεοειδούς αδένα σας. Επίσης εάν κατά την ψηλάφηση του λαιμού σας εντοπίσετε κάποια διόγκωση απευθυνθείτε στο γιατρό σας. Επειδή η νόσος του θυρεοειδούς συνυπάρχει συχνά σε περισσότερα μέλη της ίδιας οικογένειας, οι εξέταση των μελών της οικογένειάς ενός ασθενή με θυρεοειδική νόσο μπορεί να αποκαλύψει και άλλα άτομα με προβλήματα του θυρεοειδούς.
Ποιοι όζοι του θυρεοειδούς πρέπει να διερευνώνται;
Γενικά, μόνο οι όζοι με μέγιστη διάσταση μεγαλύτερη του 1εκ. θα πρέπει να εκτιμώνται περαιτέρω διότι αυτοί είναι που παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να είναι κακοήθεις. Σπανιότερα ακόμα και μικρότεροι του 1εκ. όζοι θα πρέπει να διερευνώνται όταν έχουν ύποπτα απεικονιστικά χαρακτηριστικά ή συνυπάρχουν ύποπτοι διογκωμένοι τραχηλικοί λεμφαδένες.
Όζοι και καρκίνος του θυρεοειδούς: Πόσο συχνοί είναι;
Οι όζοι του θυρεοειδούς είναι πολύ συχνό κλινικό πρόβλημα. Η κλινική σημασία ανεύρεσης θυρεοειδικών όζων έγκειται στην ανάγκη αποκλεισμού θυρεοειδικού καρκίνου που αφορά το 7-15% των όζων και σχετίζεται με την ηλικία, το φύλο, το ιστορικό έκθεσης σε ακτινοβολία, το οικογενειακό ιστορικό και άλλους παράγοντες.
Ο διαφοροποιημένος καρκίνος του θυρεοειδούς ο οποίος περιλαμβάνει τους τύπους θηλώδες και θυλακιώδες, αποτελεί την πλειοψηφία (>90%) όλων των καρκίνων τους θυρεοειδούς. Τα τελευταία 40 χρόνια έχει διαπιστωθεί τριπλασιασμός της ετήσιας επίπτωσης των καρκίνων του θυρεοειδούς με σημαντική αύξηση της διάγνωσης των μικροκαρκινωμάτων (< 1 εκ). Αυτή η αύξηση αποδίδεται κυρίως στην αύξηση της χρήσης του υπερηχογραφικού ελέγχου και των άλλων απεικονιστικών εξετάσεων.
Ποιοι είναι οι βασικοί λόγοι για να ζητήσετε μια εξέταση του θυρεοειδούς;
-Οικογενειακό ιστορικό: Εάν έχετε ένα συγγενή πρώτου βαθμού (γονέας, αδελφός ή παιδί) με νόσο του θυρεοειδούς, θα επωφεληθείτε από την αξιολόγηση του θυρεοειδούς σας. Οι γυναίκες είναι πολύ πιο πιθανό να έχουν κάποια θυρεοειδική νόσο από ότι οι άνδρες.
-Συνταγογραφούμενα φάρμακα: Αν παίρνετε λίθιο ή αμιωδαρόνη, θα πρέπει να γίνει μια εξέταση του θυρεοειδούς.
-Ακτινοθεραπεία στο κεφάλι ή το λαιμό: Αν είχατε οποιαδήποτε από τις ακόλουθες θεραπείες ακτινοβολίας, θα πρέπει να γίνει μια αξιολόγηση του θυρεοειδούς: ακτινοθεραπεία για αμυγδαλές, ακτινοθεραπεία για μια διόγκωση του θύμου αδένα, ακτινοθεραπεία για την ακμή.
