Ο Κ. Αθανασάκης συντονιστής διεθνούς μελέτης για την βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα των συστημάτων υγείας
της Τάνιας Η. Μαντουβάλου
Οι δομικές αλλαγές στον πληθυσμό, με τη δημογραφική γήρανση και την αύξηση του φορτίου των μη μεταδοτικών νοσημάτων, σε συνδυασμό με τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές εξελίξεις στο τοπικό και διεθνές επίπεδο, θέτουν σε κίνδυνο την δυνατότητα του συστήματος υγείας να συνεχίσει να παρέχει τη βασική του αποστολή. Η διατήρηση της βιωσιμότητας και η βελτίωση της ανθεκτικότητας του συστήματος υγείας αποτελούν τους δύο βασικούς στόχους της συνεργασίας Partnership for Health System Sustainability and Resilience (PHSSR) (www.weforum.org/phssr), η οποία ξεκίνησε το 2019 από το London School of Economics and Political Sciences (LSE) σε συνεργασία με το World Economic Forum (WEF) και πλαισιώθηκε από μία σειρά εταίρων, όπως είναι το WHO Foundation, την AstraZeneca, τη Philips, το Center for Asia-Pacific Resilience and Innovation (CAPRI) και άλλους οργανισμούς.
Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, ερευνητικές ομάδες από περισσότερες από είκοσι χώρες ανέλαβαν να αναλύσουν την τρέχουσα κατάσταση στα συστήματα υγείας της χώρας τους, με έμφαση στις διαστάσεις της βιωσιμότητας και της ανθεκτικότητας και να προτείνουν πολιτικές που θα διασφαλίσουν το μέλλον του συστήματος υγείας. Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες που συμμετείχαν και συνεχίζουν να συμμετέχουν με ενεργό ρόλο στην συνεργασία PHSSR, ήδη από το 2022, οπότε παρουσιάστηκε και έτυχε θερμής υποδοχής η πρώτη μελέτη για την βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα του συστήματος υγείας.
23 ολοκληρωμένες προτάσεις για τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς του συστήματος υγείας
Η πρώτη μελέτη περιέγραψε τις προκλήσεις για το σύστημα υγείας, με μια ματιά προς το μέλλον, αλλά, κυρίως, πρότεινε 23 ολοκληρωμένες προτάσεις για τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς του.
Τρία χρόνια μετά, αρκετές από τις προτάσεις αυτές είτε έχουν εφαρμοστεί, είτε αποτελούν θέματα που δεσπόζουν στον δημόσιο διάλογο για την υγεία στη χώρα. Υπενθυμίζεται ότι οι προτάσεις από την πρώτη μελέτη αφορούν μεταξύ άλλων σε: διδάγματα από την πανδημία, παρακολούθηση σχεδίων δράσης, ανάλυση δεδομένων και τεκμηριωμένη πολιτική, νέους τρόπους χρηματοδότησης, αποζημίωση βάση αποτελεσμάτων στην ΠΦΥ, παροχές υγείας για πραγματικές ανάγκες, αύξηση αριθμού νοσηλευτών, συνεχιζόμενη εκπαίδευση στην υγεία, στελέχωση ΕΣΥ βάση των αναγκών υγείας, εργασιακή ικανοποίηση στο ΕΣΥ, περιοδική αναθεώρηση προγραμμάτων σπουδών, κατάρτιση εθνικής πολιτικής φαρμάκου, εγχώρια παραγωγή τεχνολογιών υγείας, αξιολόγηση των προγραμμάτων πρόληψης, εθνική πολιτική για τις ανισότητες στην υγεία, ενεργειακή απόδοση των νοσοκομείων, πολιτική για την κλιματική αλλαγή κλπ.
Η χρόνια νοσηρότητα αποτελεί το 85% της συνολικής δαπάνης για την υγεία
Σήμερα, όπως δηλώνει στο DailyPharmaNews ο Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας, (Εργαστήριο Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (LabHTA), Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής) Κώστας Αθανασάκης,-συντονιστής αυτής της σημαντικής συνεργασίας PHSSR για την Ελλάδα-οι ερευνητές προχωρούν σε ένα νέο, ακόμα πιο επιδραστικό κεφάλαιο της ερευνητικής τους δραστηριότητας, εισάγοντας την πρακτική των Οδικών Χαρτών πολιτικής για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση μιας σειράς μεγάλων ζητημάτων στο διεθνές πεδίο της υγείας. «Το πρώτο από αυτά τα ζητήματα αφορά στην διατύπωση ενός πλέγματος προτάσεων ανά χώρα για την αποτελεσματική και αποδοτική διαχείριση της χρόνιας νοσηρότητας, του κυριότερου, πιθανότατα, προσδιοριστή της βιωσιμότητας ενός συστήματος υγείας. Η χρόνια νοσηρότητα αποτελεί καθοριστικό ζήτημα για τα ώριμα συστήματα υγείας, καθώς αποτελεί το 85%, περίπου, του συνολικού φορτίου νοσηρότητας και, αντίστοιχα, της συνολικής δαπάνης για την υγεία.
Στην Ελλάδα, το φορτίο της χρόνιας νοσηρότητας είναι ιδιαίτερα βαρύ: 41% των ενηλίκων στη χώρα έχουν κάποιο χρόνιο πρόβλημα υγείας, ποσοστό που ανεβαίνει έντονα στις μεγαλύτερες ηλικίες. Τα καρδιαγγειακά, νεφρολογικά, μεταβολικά και τα αναπνευστικά νοσήματα, σε συνδυασμό με τα νεοπλάσματα, αποτελούν το 80% περίπου του συνόλου της χρόνιας νσοσηρότητας.
Το 52% του πληθυσμού άνω των 65 ετών πάσχει από δύο ή περισσότερα χρόνια νοσήματα
Το πλέον ανησυχητικό εύρημα, όμως, για την Ελλάδα έρχεται από το ζήτημα της πολυνοσηρότητας: με βάση ερευνητικά δεδομένα, το 52% του πληθυσμού άνω των 65 ετών πάσχει από δύο ή περισσότερα χρόνια νοσήματα, σημειώνοντας το τρίτο υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ και το υψηλότερο στις γυναίκες (56%).
Σε συνδυασμό με την υψηλή, διαχρονικά, έκθεση του πληθυσμού σε παράγοντες κινδύνου για την υγεία (κάπνισμα, σωματικό βάρος), η γήρανση του πληθυσμού και την ανάδυση των περιβαλλοντικών απειλών για την υγεία, η χρόνια νοσηρότητα εξελίσσεται σε μια σημαντική απειλή για τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα του συστήματος υγείας.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα αποτελεί πλέον μία από τις 8 χώρες της PHSSR οι οποίες θα διερευνήσουν δράσεις και πολιτικές με στόχο τη δημιουργία ενός οδικού χάρτη για την έγκαιρη ανίχνευση και την έγκαιρη παρέμβαση στη χρόνια νοσηρότητα, στο δεύτερο, πλέον, κύμα των μελετών PHSSR».
Όπως αναφέρει ο καθηγητής, στις 18 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνάντηση των εμπειρογνωμόνων της μελέτης, τα τελικά αποτελέσματα της οποίας αναμένονται στις αρχές Ιουνίου. Η μελέτη, επισημαίνει ο κ. Αθανασάκης, φιλοδοξεί να δώσει στον δημόσιο διάλογο, αλλά και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, μια σειρά προτάσεων για την έγκαιρη και αποτελεσματική παρέμβαση στη χρόνια νοσηρότητα αλλά και μια σειρά δεικτών, οι οποίοι μπορούν να πιστοποιούν την πρόοδό μας, ως χώρα και ως σύστημα υγείας – ή την απουσία αυτής, άρα, κατ’ επέκταση, και την ανάγκη αλλαγής των δράσεων πολιτικής.