Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Αφορμή για την επικοινωνία του DailyPharmaNews με τον κ. Βασίλη Μπιρλιράκη, πρόεδρο της Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος ήταν η εκστρατεία ενημέρωσης της ΟΣΦΕ για τα οφέλη ένταξης των φαρμακείων της κοινότητας στους τοπικούς συνεταιρισμούς φαρμακοποιών (δες εδώ). Ωστόσο φτάνοντας η συζήτηση στο γεγονός ότι οι συνεταιρισμοί έχουν αποδειχθεί ασφαλές καταφύγιο για τους φαρμακοποιούς σε περιόδους κρίσεων -καθώς έμπρακτα έχουν δείξει και δείχνουν το σημαντικό κοινωνικό τους ρόλο- τέθηκε ως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα κοινωνικής προσφοράς και ανάδειξης του κοινωνικού ρόλου των συνεταιρισμών σε δύσκολες συνθήκες από τον πρόεδρο της ΟΣΦΕ, η τελευταία κίνηση του Συνεταιρισμού Φαρμακοποιών Θεσσαλίας να παραχωρήσει στον ΕΟΠΥΥ χώρο φύλαξης και διάθεσης φαρμάκων υψηλού κόστους που είναι ψυχρής αλυσίδας ώστε αυτά να φτάνουν με ασφάλεια στους πολίτες που τα έχουν ανάγκη μέχρι να μπορέσουν να ξαναλειτουργήσουν οι δικές του εγκαταστάσεις (δες εδώ). Η απάντησή του στην ερώτηση για το εάν αυτό θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο σε μία διαφορετική συνολική αντιμετώπιση της διάθεσης των ΦΥΚ –το οποίο ζητούν επίμονα οι φαρμακοποιοί, δεν θα μπορούσε παρά να μπει μπροστά απ’ όλα όσα αναφέρθηκαν για τη σημαντική εκστρατεία της ΟΣΦΕ καθώς άλλωστε αναδεικνύει ένα από τα τρία πλεονεκτήματα που έχει ένας συνεταιρισμένος φαρμακοποιός: την κοινωνική του ισχυροποίηση πέρα από την οικονομική και επαγγελματική.      

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η ιδέα για την εκστρατεία, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΟΣΦΕ «ξεκίνησε εδώ και ένα χρόνο στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης της Ομοσπονδίας και στην προσπάθεια που καταβάλλουμε για να μπορέσουμε να συνδράμουμε στο έργο των Συνεταιρισμών – μελών μας. Ο σχεδιασμός λοιπόν διήρκεσε αρκετούς μήνες για τη δημιουργία του χαρακτήρα της εκστρατείας αλλά και του απαραίτητου υλικού και έτσι φτάσαμε πριν λίγες μέρες στο να ξεκινήσουμε αυτήν την ενημερωτική εκστρατεία η οποία απευθύνεται στους φαρμακοποιούς που δεν είναι ακόμη μέλη ενός συνεταιρισμού».

Αυτή τη στιγμή, όπως ανέφερε ο κ. Μπιρλιράκης, μέλη κάποιου συνεταιρισμού είναι περίπου το 50% του συνόλου των φαρμακοποιών της χώρας που έχουν φαρμακείο. Στην πορεία του χρόνου υπήρξαν διακυμάνσεις στα ποσοστά συμμετοχής. «Εάν πάμε πίσω στη δεκαετία του 1980 θα δούμε ότι τότε υπήρξε μία μαζική είσοδος φαρμακοποιών στους συνεταιρισμούς. Φαρμακοποιών που είτε είχαν πρωτοβγεί στο επάγγελμα από τα τμήματα φαρμακευτικής των ελληνικών πανεπιστημίων είτε από τμήματα φαρμακευτικής πανεπιστημίων της αλλοδαπής και κυρίως της Ιταλίας. Την τελευταία δεκαετία είχαμε καταρχήν μία κορύφωση της εισροής φαρμακοποιών στους συνεταιρισμούς τα πρώτα χρόνια της κρίσης και των μνημονίων η οποία κρίση οδήγησε στην κατάρρευση μεγάλων ιδιωτικών φαρμακαποθηκών ή σε πολύ μεγάλες πιέσεις από πλευράς των ιδιωτικών φαρμακαποθηκών προς τους φαρμακοποιούς, κάτι που έφερε τους συναδέλφους μαζικά να στραφούν για ακόμη μία φορά στους συνεταιρισμούς, όπου έβλεπαν ξεκάθαρα να υπάρχει μία διαφορετική αντιμετώπισή τους σε σχέση με την αντιμετώπιση που είχαν από τις ιδιωτικές φαρμακαποθήκες. Στη συνέχεια όμως, αφού πέρασε αυτή η κρίση, βλέπουμε μία πτώση του αριθμού των μελών στους συνεταιρισμούς η οποία ωστόσο στην πορεία άρχισε να επιβραδύνεται, να σταματά και πλέον να έχουμε ανάκαμψη τα τελευταία δύο χρόνια. Στην κορύφωση εγγραφής νέων μελών είχαμε φτάσει να είμαστε περίπου 5.600 συνεταιρισμένοι φαρμακοποιοί και σήμερα προσεγγίζουμε τα 5.300 μέλη».

Η εκστρατεία έχει τη λογική της ενημέρωσης των φαρμακοποιών μη μελών για τα οφέλη της συμμετοχής τους σ’ έναν συνεταιρισμό. Δεν έχουν τεθεί συγκεκριμένοι αριθμητικοί στόχοι. «Δεν έχουμε βάλει στόχο μας έναν αριθμό τον οποίο θα πρέπει να προσεγγίσουμε για να πούμε ότι εφόσον τον πετύχουμε θα είμαστε ικανοποιημένοι. Θα είμαστε ικανοποιημένοι όταν θα έχουμε κάνει το μέγιστο που μπορούμε για να αναδείξουμε τα πλεονεκτήματα των συνεταιρισμών στους συναδέλφους φαρμακοποιούς που δεν είναι ακόμη μέλη μας» αναφέρει ο κ. Μπιρλιράκης.

Αν και αυτά τα πλεονεκτήματα συζητιούνται από στόμα σε στόμα μεταξύ των φαρμακοποιών η ανάγκη για την εκστρατεία συστηματικής ενημέρωσης είναι μεγάλη κατά τον πρόεδρο της ΟΣΦΕ. «Σαφώς και υπάρχει αυτός ο δίαυλος επικοινωνίας των πλεονεκτημάτων του να είσαι συνεταιριστής φαρμακοποιός όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται κι άλλοι τέτοιοι δίαυλοι επικοινωνίας. Πρέπει να γίνεται αυτό είτε για να φτάσουν οι σωστές πληροφορίες με τον καλύτερο δυνατό τρόπο σε φαρμακοποιούς που μπορεί να μην έχουν ξανακούσει για τους συνεταιρισμούς και τα πλεονεκτήματα συμμετοχής τους σε αυτούς – κατά βάση εισερχόμενους στο επάγγελμα τα τελευταία πέντε χρόνια- είτε και στους υπόλοιπους που ναι μεν γνωρίζουν αλλά στους οποίους οφείλουμε να υπενθυμίζουμε αυτό το σημαντικό ρόλο των συνεταιρισμών και τα οφέλη που μπορούν να έχουν συμμετέχοντας σε αυτούς. Πάντως ναι, στοχεύουμε στους νέους συναδέλφους. Πρόκειται άλλωστε για μία εκστρατεία κατά βάση διαδικτυακή άρα καταλαβαίνει κανείς ότι απευθύνεται σίγουρα σε άτομα που κάνουν ευρεία χρήση του διαδικτύου και έχουν μία οικειότητα με αυτό».

Τι είναι όμως τελικά εκείνο που κρατάει μεγάλο κομμάτι του συνόλου των φαρμακοποιών εκτός συνεταιρισμών; «Το γεγονός ότι μεγάλος αριθμός συναδέλφων δεν αποφασίζει να γίνει μέλος ενός συνεταιρισμού νομίζω πως οφείλεται ακριβώς στο ότι δεν έχουν αναδειχθεί επαρκώς από πλευρά μας τα πλεονεκτήματα που έχει ο συνεταιρισμός  και η συμμετοχή του φαρμακοποιού σε αυτόν. Προφανώς βέβαια έχουν υπάρξει και πεδία στα οποία δεν είχαμε τη βέλτιστη απόδοση και θα πρέπει να βελτιωθούμε. Και φυσικά παίζουν κι άλλοι παράγοντες ρόλο όπως η διαφοροποίηση του κοινωνικού περιβάλλοντος που ευνοεί πιο πολύ τις ατομιστικές και οικονομικιστικές προσεγγίσεις στο επάγγελμά μας, παρά τις συλλογικές προσεγγίσεις και τις προσεγγίσεις που βλέπουν το επάγγελμά μας ως μία αποστολή απέναντι στην  κοινωνία» απαντά ο κ. Μπιρλιράκης.

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι υπάρχουν τοπικοί συνεταιρισμοί που συγκεντρώνουν μεγαλύτερο αριθμό φαρμακοποιών – μελών από τον μέσο όρο του 50% στο σύνολο της χώρας. Αυτό σχετίζεται με διάφορους παράγοντες. Η ιστορικότητα ενός συνεταιρισμού είναι ένας βασικός παράγοντας. «Το γεγονός ότι ένας συνεταιρισμός έχει πολύ μεγάλη ιστορική πορεία παίζει ρόλο. Τρεις από τους 25 συνεταιρισμούς μας προσεγγίζουν τα 100 έτη συνεχούς, αδιάλειπτης λειτουργίας – της Θεσσαλίας με έδρα το Βόλο, της Θεσσαλονίκης και της Πάτρας κι εκεί έχει εμπεδωθεί μία ισχυρότερη κουλτούρα συλλογικότητας. Βεβαίως παίζει ρόλο και η αποδοτικότητα, τουλάχιστον στη διαδικασία προσέγγισης ενός συνεταιρισμού για να αποκτήσει νέα μέλη. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν συνεταιρισμοί που έχουν σχετικά λιγότερα μέλη κι εκεί προσπαθούμε να δώσουμε μεγαλύτερο βάρος ως ΟΣΦΕ. Αυτοί είναι εξάλλου και οι συνεταιρισμοί οι οποίοι περισσότερο θα βοηθηθούν από τέτοιου είδους εργαλεία που προσφέρονται από την Ομοσπονδία. Το ανθρώπινο δυναμικό μας θα αφιερώσει περισσότερο χρόνο γι΄ αυτούς τους συνεταιρισμούς για να μπορέσουν να εφαρμόσουν με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα την εν λόγω καμπάνια στη γεωγραφική ζώνη επιρροής τους».  

Όπως προαναφέρθηκε, οι συνεταιρισμοί είναι αποδεδειγμένο ότι σε πολλές περιόδους έχουν αποδειχθεί ασφαλές καταφύγιο για τους φαρμακοποιούς. Γι’ αυτό άλλωστε και η κορύφωση του αριθμού των φαρμακοποιών που ήταν συνεταιρισμένοι ήρθε στις αρχές της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων. Το ερώτημα λοιπόν είναι κατά πόσο αυτό είναι μία κατάσταση που επαναλαμβάνεται σε κάθε δύσκολη κατάσταση, όπως η τωρινή όπου μία ολόκληρη περιφέρεια, αυτή της Θεσσαλίας αντιμετώπισε μία τεράστια καταστροφή από τις πλημμύρες που άφησε πίσω της η κακοκαιρία Daniel;  «Οι συνεταιρισμοί φαρμακοποιών, απαντά ο κ. Μπιρλιράκης, βρίσκονται δίπλα στους φαρμακοποιούς που επλήγησαν από την κακοκαιρία από την πρώτη κιόλας στιγμή. Δεν μπορώ να γνωρίζω βέβαια το πως κινήθηκαν οι ιδιωτικές φαρμακαποθήκες σε αυτό το πεδίο. Σε καμία περίπτωση πάντως δεν θα ήθελα να ισχυριστώ πως η αλληλεγγύη είναι αποκλειστικό προνόμιο μας. Θα ήθελα να τονίσω στην περίπτωση αυτή την κοινωνική υπεραξία ενός συνεταιρισμού και τη μέριμνα που δείχνει για την τοπική κοινότητα συνολικά. Υπάρχει γι’ αυτό ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Στην πόλη του Βόλου το φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ το οποίο επλήγη από την κακοκαιρία δεν μπορεί προσωρινά να λειτουργήσει στις δομές που λειτουργούσε αλλά φιλοξενείται από τον Συνεταιρισμό Φαρμακοποιών Θεσσαλίας με έδρα τον Βόλο».

Στο ερώτημα προς τον κ. Μπιρλιράκη για το εάν αυτό το βήμα που έγινε με τον Φαρμακευτικό Συνεταιρισμό Θεσσαλίας για τη διανομή των ΦΥΚ μέσα από φαρμακεία της κοινότητας θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο να προχωρήσει κάτι τέτοιο σε όλη την ελληνική επικράτεια τουλάχιστον για κάποια από αυτά τα φάρμακα απαντά ότι «δεν ξέρω εάν θα ανοίξει το δρόμο ή όχι αλλά η άποψή μας είναι σταθερή και τα γεγονότα στη Θεσσαλία δείχνουν για ακόμη μια φορά ότι το μοναδικό σταθερό και ακλόνητο δίκτυο διανομής φαρμάκων είναι αυτό που αποτελείται από τις φαρμακαποθήκες και τα φαρμακεία της κοινότητας».

Κλείνοντας ο κ. Μπιρλιράκης τόνισε: «Καλώ όλους τους συναδέλφους να πλαισιώσουν τους ΣΥ.ΦΑ., να συμμετάσχουν ενεργά στις δημοκρατικές τους διαδικασίες, να τους βελτιώσουμε και να τους ισχυροποιήσουμε γιατί οι συνεταιρισμοί είναι των φαρμακοποιών της κοινότητας, τα συμφέροντα είναι ταυτόσημα, και στόχος των ΣΥ.ΦΑ. είναι να στηρίξουν την επαγγελματική αποστολή των φαρμακοποιών».