Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Η αντιμετώπιση των διαταραχών στον μεταβολισμό της χοληστερόλης μπορεί να βοηθήσει στην επιβράδυνση και την πρόληψη της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, μιας κοινής αιτίας απώλειας όρασης που σχετίζεται με την ηλικία, αποκαλύπτει μια νέα μελέτη.
Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι μια εκφυλιστική πάθηση της ωχράς κηλίδας, η οποία προοδευτικά καταστρέφει την οξεία, κεντρική όραση. Πρόκειται για τη συχνότερη αιτία απώλειας της όρασης σε άτομα μεγαλύτερα των 60 ετών στο δυτικό κόσμο.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας εμφανίζεται σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, όμως ορισμένες σπάνιες μορφές της νόσου μπορεί να προσβάλουν και νεαρότερα άτομα. Αυτή η πάθηση των ματιών συχνά έχει κληρονομικά αίτια ωστόσο η ηλικία, η διατροφή, το κάπνισμα, η χοληστερόλη και η έκθεση στον ήλιο είναι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνισή της.
Η συσσώρευση χοληστερόλης στο μάτι είναι ένας βασικός παράγοντας στην ανάπτυξη και εξέλιξη της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Στους ασθενείς με εκφύλιση της ωχράς κηλίδας οι γιατροί μπορούν να δουν κατά τη διάρκεια της οφθαλμολογικής εξέτασηςσημαντικές αποθέσεις χοληστερόλης κάτω από τον αμφιβληστροειδή. Στα αρχικά στάδια, η όραση μπορεί να είναι ακόμα φυσιολογική, αλλά οι αποθέσεις χοληστερόλης αυξάνουν τη φλεγμονή αλλά και άλλες βλαβερές διεργασίες που οδηγούν σταδιακά στην απώλεια της κεντρικής όρασης.
Ο ρόλος της «κακής χοληστερόλης» στην εκφύλιση της ωχράς κηλίδας
Τα τελευταία χρόνια, έχουν προκύψει στοιχεία που δείχνουν ότι ένα μόριο που ονομάζεται απολιποπρωτεΐνη Μ (ApoM) έχει αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις και προστατευτικό ρόλο στη διατήρηση του υγιούς μεταβολισμού της χοληστερόλης.
Με αυτό το δεδομένο, ερευνητική ομάδα από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον θέλησε να διερευνήσει εάν τα μειωμένα επίπεδα ApoM θα μπορούσαν να εμπλέκονται στον δυσλειτουργικό μεταβολισμό της χοληστερόλης που βρίσκεται στη ρίζα πολλών ασθενειών της γήρανσης, συμπεριλαμβανομένης της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας και των καρδιακών παθήσεων.
Χρησιμοποιώντας δείγματα ανθρώπινου πλάσματος και μοντέλα ποντικών με εκφύλιση της ωχράς κηλίδα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς με εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είχαν μειωμένα επίπεδα ApoM στο αίμα σε σύγκριση με τα άτομα της ομάδας ελέγχου.Τα ευρήματα έδειξαν ότι ηApoM είναι ένα βασικό συστατικό στις οδούς της «καλής χοληστερόλης» που απορροφά την περίσσεια χοληστερόλης – την «κακή» χοληστερόλη που προκαλεί φλεγμονή – και την απομακρύνει από το σώμα μέσω του ήπατος.
Αντίθετα, όταν η ApoM είναι χαμηλή, τα κύτταρα στον αμφιβληστροειδή και τον καρδιακό μυ δεν μπορούν να μεταβολίσουν σωστά τις εναποθέσεις χοληστερόλης και δυσκολεύονται να απαλλαγούν από αυτά τα συσσωρευμένα λιπίδια. Όταν αυτά τα λιπίδια συσσωρεύονται, αυτό οδηγεί σε φλεγμονή και κυτταρική βλάβη.
«Η μελέτη μας υποδεικνύει έναν πιθανό τρόπο αντιμετώπισης μιας σημαντικής ανεκπλήρωτης κλινικής ανάγκης. Οι τρέχουσες θεραπείες που μειώνουν την πιθανότητα περαιτέρω απώλειας όρασης περιορίζονται μόνο στα πιο προχωρημένα στάδια της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας και δεν αντιστρέφουν την ασθένεια. Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι η ανάπτυξη θεραπειών που αυξάνουν τα επίπεδα ApoM θα μπορούσε να θεραπεύσει ή ακόμα και να αποτρέψει την ασθένεια και, ως εκ τούτου, να διατηρήσει την όραση των ανθρώπων καθώς μεγαλώνουν», δήλωσε ο Δρ. RajendraS. Apte, MD,PhD, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας και Καθηγητής Οφθαλμολογίας και Οπτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον.
Για να δουν αν μπορούσαν να αντιστρέψουν τις βλαβερές συνέπειες της χαμηλής ApoM, οι ερευνητές αύξησαν τα επίπεδα ApoM σε μοντέλα ποντικών με εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, χρησιμοποιώντας γενετική τροποποίηση ή μεταφορά πλάσματος από άλλα ποντίκια. Τα ποντίκια έδειξαν ενδείξεις βελτιωμένης υγείας του αμφιβληστροειδούς, βελτιωμένης λειτουργίας των φωτοευαίσθητων κυττάρων στον αμφιβληστροειδή και μειωμένης συσσώρευσης αποθέσεων χοληστερόλης.
Οι ερευνητές βρήκαν επίσης περαιτέρω ενδείξεις ότι η ApoM ενεργοποιεί μια οδό σηματοδότησης που διασπά τη χοληστερόλη σε κυτταρικά διαμερίσματα που ονομάζονται λυσοσώματα, τα οποία είναι γνωστό ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στην απόρριψη των κυτταρικών αποβλήτων.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η σύνδεση των διαταραχών στον μεταβολισμό της χοληστερόλης όρασης και της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας είναι ένα σημαντικό εύρημα που ίσως βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της σχέσης μεταξύ της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας και των καρδιαγγειακών παθήσεων, οι οποίες και οι δύο επιδεινώνονται με την ηλικία.
Διάφορες μέθοδοι ενεργοποίησης της ApoM θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως νέες στρατηγικές θεραπείας για την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και ίσως για ορισμένες μορφές καρδιακής ανεπάρκειας που προκαλούνται από παρόμοια δυσλειτουργική επεξεργασία της χοληστερόλης.
Πηγή: Nature Communications