Οι ερευνητές παραμένουν διχασμένοι σχετικά με τις επιστημονικές αποδείξεις που τεκμηριώνουν μια απαγόρευση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε ανήλικους κάτω των 16 ετών που προβλέπεται στην Αυστραλία, όμως ορισμένοι βλέπουν σε αυτό το μέτρο μια πρωτόγνωρη ευκαιρία παρατήρησης ώστε να κατανοηθεί καλύτερα η επίδρασή τους στους εγκεφάλους των νεότερων ατόμων.
Οι οπαδοί της απαγόρευσης, που αναμένεται να τεθεί σε ισχύ στις 10 Δεκεμβρίου, προβάλλουν τον μεγάλο αριθμό ερευνών που υποδηλώνουν ότι οι νέοι περνούν υπερβολικά πολύ χρόνο στο διαδίκτυο, διακινδυνεύοντας την ψυχική τους υγεία.
Οι εγκέφαλοι των εφήβων εξακολουθούν να αναπτύσσονται μέχρι τα είκοσι, υπογραμμίζει η ψυχολόγος Έιμι Όρμπεν, που διευθύνει ένα πρόγραμμα για την ψυχική υγεία στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ.
«Με τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, το σώμα των αποδείξεων θα παραμένει πάντοτε αβέβαιο», δηλώνει στο Γαλλικό Πρακτορείο. Όμως «ένας τεράστιος αριθμός» ερευνών στη βάση παρατηρήσεων έχει δείξει ότι υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στη χρήση της τεχνολογίας από τους εφήβους και μια λιγότερο καλή ψυχική υγεία, σημειώνει.
Είναι δύσκολο να καταλήξουμε σε οριστικά συμπεράσματα, παραδέχεται, γιατί η χρήση του κινητού έχει ενταχθεί στην καθημερινότητα, και επειδή οι νέοι που παρουσιάζουν ήδη ψυχικά προβλήματα μπορεί να στραφούν προς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Η αποτίμηση της απαγόρευσης στην Αυστραλία θα είναι εξαιρετικά σημαντική γιατί θα μας προσφέρει ένα παράθυρο [για να δούμε] τι μπορεί να συμβεί», και θα επιτρέψει να συγκρίνουμε τα δεδομένα, υπογραμμίζει.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δημοσίευσε πέρυσι δημοσκόπηση σύμφωνα με την οποία 11% των εφήβων δυσκολεύονται να ελέγξουν τη χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Άλλες έρευνες έδειξαν πως υπάρχει σχέση ανάμεσα στην υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και σε δυσκολίες στον ύπνο, προβλήματα που συνδέονται με τη σωματική εικόνα ή αυξημένο κίνδυνο ανησυχίας και κατάθλιψης.
Έρευνα του 2019 σε Αμερικανούς μαθητές, που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση JAMA Psychiatry, κατέληξε στο συμπέρασμα πως τα παιδιά που περνούν περισσότερες από τρεις ώρες την ημέρα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να εκτίθενται σε αυξημένο κίνδυνο προβλημάτων ψυχικής υγείας.
Ορισμένοι ερευνητές καλούν σε άμεση δράση.
«Δεν νομίζω ότι πρόκειται για επιστημονικό ζήτημα, είναι ένα ζήτημα αξιών», εκτιμά ο Κρίστιαν Χέιμ, Αυστραλός ψυχίατρος και διευθυντής μιας κλινικής μονάδας ψυχικής υγείας.
«Μιλάμε για γεγονότα όπως διαδικτυακή παρενόχληση, κίνδυνο αυτοκτονίας, το να έχουν πρόσβαση σε ιστότοπους που μπορεί να προωθούν την ανορεξία ή τον αυτοτραυματισμό», εξηγεί στο AFP.
«Δεν μπορούμε να περιμένουμε μέχρι να έχουμε περισσότερες αποδείξεις», λέει, επικαλούμενος κυρίως μια έρευνα του 2018 του ερευνητή στις νευροεπιστήμες Κρίστιαν Μόνταγκ που συνδέει τον εθισμό στην κινεζική εφαρμογή μηνυμάτων WeChat με μια μείωση της φαιάς ουσίας σε τμήματα του εγκεφάλου.
Σύμφωνα με τον Σκοτ Γκρίφιθς, από τη Σχολή Επιστημών Ψυχολογίας της Μελβούρνης, δεν είναι πολύ πιθανό να δούμε σύντομα μια «αδιαμφισβήτητη επιστημονική έρευνα» που να αποδεικνύει βλάβες που προκαλούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όμως, λέει, η απαγόρευσή τους αξίζει να δοκιμαστεί.
Περισσότερα από τα τρία τέταρτα των ενήλικων Αυστραλών ήταν υπέρ της νέας νομοθεσίας πριν από την υιοθέτησή της, σύμφωνα με δημοσκόπηση.
Ωστόσο 140 πανεπιστημιακοί και ειδικοί υπέγραψαν ανοικτή επιστολή προειδοποιώντας ότι η απαγόρευση κινδυνεύει να γίνει ένα «πολύ ριζοσπαστικό εργαλείο».
«Οι άνθρωποι λένε: οι νέοι αισθάνονται περισσότερη ανησυχία, πρέπει να υπάρχει ένας λόγος, ας απαγορεύσουμε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», λέει ο Άλεξ Μπρενς, καθηγητής ψηφιακών μέσων στο Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Κουίνσλαντ στην Αυστραλία.
Όμως οι νέοι μπορεί απλώς να έχουν περισσότερους λόγους να αισθάνονται ανησυχία, λόγω μιας σχολικής εκπαίδευσης που διαταράχθηκε από την πανδημία ή τους πολέμους στη Γάζα και στην Ουκρανία, λέει στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Μια απαγόρευση θα μπορούσε να ωθήσει τους εφήβους προς εναλλακτικούς ιστότοπους με πιο ακραίο περιεχόμενο, εμποδίζοντας παράλληλα ορισμένους περιθωριοποιημένους νέους να βρουν την υποστήριξη μιας διαδικτυακής κοινότητας.
Η Νοέλ Μάρτιν, ακτιβίστρια κατά της παρενόχλησης που συνδέεται με τη σωματική εικόνα και τα deepfake (φωτογραφίες ή βίντεο που έχουν τροποποιηθεί με χρήση τεχνητής νοημοσύνης) φοβάται, από την πλευρά της, πως το μέτρο αυτό δεν θα είναι πολύ αποτελεσματικό, λόγω των δυσκολιών που έχει η χώρα να εφαρμόσει τους υφιστάμενους νόμους.
«Δεν πιστεύω ότι αυτό θα σταματήσει, θα εμποδίσει ή θα αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το πρόβλημα», λέει.
Ωστόσο η Αυστραλία έχει λάβει την απόφασή της. «Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κάνουν κακό στα παιδιά μας», δήλωσε φέτος ο πρωθυπουργός Άντονι Αλμπανέζι. «Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως τα παιδιά στην Αυστραλία επηρεάζονται αρνητικά από τις διαδικτυακές πλατφόρμες, επομένως λέω: αρκετά».