Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη
Η τακτική άσκηση και η περιοδική νηστεία αναγνωρίζονται ευρέως για τα πολυάριθμα οφέλη τους για την υγεία. Αυτές οι δραστηριότητες ενισχύουν την καρδιά και μειώνουν τα επίπεδα λίπους στο αίμα λόγω της φυσικής απόκρισης του σώματος, η οποία περιλαμβάνει αύξηση των επιπέδων γαλακτικού (το άλας του γαλακτικού οξέος) και των κετονών που χρησιμεύουν ως αποτελεσματικά κυτταρικά καύσιμα που ωφελούν τη λειτουργία των οργάνων.
Ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Aarhus στη Δανία ανέπτυξαν ένα μόριο που αναπαράγει αυτά τα μεταβολικά αποτελέσματα χωρίς την ανάγκη σωματικής άσκησης ή διατροφικών περιορισμών.
Το φάρμακο έχει την ονομασία LaKe και, όπως εξηγούν οι ερευνητές, μπορεί να φέρει το σώμα σε μια μεταβολική κατάσταση που αντιστοιχεί σε τρέξιμο 10 χιλιομέτρων σε υψηλή ταχύτητα, χωρίς να απαιτείται σωματική δραστηριότητα. Τα ευρήματά της μελέτης δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Agricultural and Food Chemistry.
«Έχουμε αναπτύξει ένα μόριο που μπορεί να μιμηθεί τη φυσική μεταβολική απόκριση του σώματος στην έντονη άσκηση και τη νηστεία, Στην πράξη, το μόριο αυτό φέρνει το σώμα σε μια μεταβολική κατάσταση που αντιστοιχεί σε τρέξιμο 10 χιλιομέτρων με υψηλή ταχύτητα με άδειο στομάχι. Αυτό αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός, ειδικά για όσους θεωρούν ότι είναι δύσκολο να διατηρήσουν μια τακτική ρουτίνα άσκησης», εξηγεί ο Δρ Thomas Poulsen, χημικός στο Πανεπιστήμιο του Aarhus και επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.
Τα ευρήματα της μελέτης υποδεικνύουν ότι το LaKe παράγει τα ίδια πλεονεκτήματα για την υγεία με το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων με γρήγορο ρυθμό, κάτι που για τους ερευνητές αποτελεί μια συναρπαστική επιλογή για τα άτομα που δεν μπορούν να ασκηθούν τακτικά.
Πως λειτουργούν τα «μιμητικά» φάρμακα
Το φάρμακο LaKe ανήκει στα λεγόμενα «μιμητικά» φάρμακα, δηλαδή στα φάρμακα που μιμούνται τις βιολογικές επιδράσεις της άσκησης χωρίς να απαιτείται σωματική δραστηριότητα.
Η ιδέα των μιμητικών φαρμάκων ξεκίνησε το 2008 στο Salk Institute του Σαν Ντιέγκο όπου παρουσιάστηκε στο κοινό για πρώτη φορά ένα φάρμακο με την ονομασία GW501516 (ή 516), το οποίο «έδινε εντολή» σε βασικά γονίδια να καίνε λίπος αντί για ζάχαρη, κάνοντας έτσι τα τρωκτικά να τρέχουν και να αντέχουν για περισσότερη ώρα.
Μια παραλλαγή του 516 κατέληξε γρήγορα στη μαύρη αγορά, γνωστό ως η απαγορευμένη ουσία Endurabol, και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Αντιντόπινγκ εξέδωσε προειδοποιήσεις στους αθλητές ότι δεν ήταν ασφαλής. Είχε ανοίξει ωστόσο ήδη ο δρόμος για την ανάπτυξη νέων μιμητικών φαρμάκων.
Το 2015 αναπτύχθηκε ένα νέο φάρμακο, το Compound 14, που ξεκίνησε ως θεραπεία για ασθένειες, αλλά στην πορεία οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι θα μπορούσε να μειώσει το επίπεδο του σακχάρου νηστείας, βελτιώνοντας την ανοχή στη γλυκόζη και προωθώντας την απώλεια βάρους σε παχύσαρκα ποντίκια.
Στη συνέχεια αναπτύχθηκε έρευνα για το Lac-Phe, μια χημική ουσία που παράγεται συνήθως στο σώμα μέσω της προπόνησης με αντίσταση καθώς και για το SLU-PP-332, ένα νέο μόριο που ενισχύει τον μεταβολισμό και την αντοχή, βοηθώντας τα τρωκτικά να τρέξουν κατά 50% περισσότερο σε σύγκριση με τις προηγούμενες επιδόσεις τους. Σύμφωνα με τους ερευνητές που το δημιούργησαν, το SLU-PP-332 «λέει» στους σκελετικούς μυς να κάνουν τις αλλαγές που συνήθως προκαλεί η προπόνηση αντοχής. Αυτό μπορεί να βοηθήσει όσους κάνουν δίαιτα για να διατηρήσουν τη μυϊκή μάζα κατά την απώλεια βάρους ή τους ηλικιωμένους που δεν ασκούνται, για να αποφύγουν τη σαρκοπενία.
Τι «υπόσχεται» το Lake
Μέχρι στιγμής, το Lake έχει δοκιμαστεί μόνο σε αρουραίους, αλλά οι πρώτες κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους βρίσκονται τώρα σε εξέλιξη στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Aarhus.
Σύμφωνα με τον Δρ Poulsen, οι δοκιμές αναμένεται να ανοίξουν το δρόμο ώστε το μόριο Lake να γίνει ένα προηγμένο συμπλήρωμα διατροφής. Θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει ιδιαίτερα τα άτομα που δεν μπορούν να ακολουθήσουν αυστηρό πρόγραμμα άσκησης και διατροφής.
Το μόριο Lake έχει επίσης τη δυνατότητα να ανακουφίσει τις δυσκολίες συγκέντρωσης και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία σοβαρών ασθενειών όπως η νόσος του Πάρκινσον και η άνοια. Αυτές οι ασθένειες συχνά χαρακτηρίζονται από χαμηλά επίπεδα ενέργειας στον εγκέφαλο, τα οποία αναστέλλουν τη βέλτιστη λειτουργία του.
Επιπλέον, από τα μέχρι τώρα δεδομένα, το Lake δεν έχει δώσει σημάδια τοξικότητας στους αρουραίους, σε αντίθεση με τις πρώιμες εκδόσεις του φαρμάκου 516, οι οποίες είχαν οδηγήσει σε ταχεία ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων στα τρωκτικά.
Μπορεί πράγματι ένα χάπι να «μιμηθεί» τα οφέλη της γυμναστικής;
Η άσκηση επηρεάζει σχεδόν όλα τα συστήματα του σώματος, με συχνά περίπλοκους τρόπους που απέχουμε πολύ από την κατανόηση τους. Η γυμναστική είναι μία εμπειρία για όλο το σώμα, με επιδράσεις που αφορούν τα πάντα, από τη βελτίωση της οστικής πυκνότητας έως τον καλύτερο ύπνο. Επίσης, βελτιώνει τη διάθεση και την αυτοεκτίμηση, ενώ μειώνει το άγχος και προστατεύει από την άνοια.
Πολλά από τα φάρμακα αυτά μπορεί να είναι σε θέση να μιμηθούν κάποιες από αυτές τις επιδράσεις της άσκησης, όμως κάθε συμπλήρωμα έχει περιορισμούς. Ακόμα κι αν η επιστήμη μπορούσε να μιμηθεί με ένα χάπι τις πολύπλοκες βιολογικές επιδράσεις της γυμναστικής, θα ήταν πολύ δύσκολο να κάνει το ίδιο με το ψυχολογικό όφελος που σου προσφέρει το τρέξιμο με φίλους ή ένα νέο ατομικό ρεκόρ που μπορεί να πετύχεις σε μια άσκηση.
Πηγή: Journal of Agricultural and Food Chemistry, Guardian
