Η δραστική περικοπή των αμερικανικών χρηματοδοτήσεων που ήταν αφιερωμένες στη διεθνή αρωγή, την οποία αποφάσισε η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πάνω από 14 εκατομμύρια επιπλέον θανάτους ως το 2030 στις τάξεις των πιο ευάλωτων πληθυσμών, το ένα τρίτο εκ των οποίων θα είναι παιδιά, υπολογίζεται σε μελέτη η οποία δημοσιεύεται σήμερα στην επιστημονική επιθεώρηση The Lancet.
Οι περικοπές «εγείρεται κίνδυνος να διακόψουν απότομα, αν όχι να αντιστρέψουν, προόδους δυο δεκαετιών όσον αφορά την υγεία ευάλωτων πληθυσμών. Για πολλές χώρες με χαμηλό ως μέσο εισοδηματικό επίπεδο, το σοκ που θα υποστούν θα έχει εύρος συγκρίσιμο με εκείνο παγκόσμιας πανδημίας, ή μείζονος ένοπλης σύρραξης», σχολίασε ο βραζιλιάνος Νταβίντε Χαζέλα, εκ των συγγραφέων της μελέτης, ερευνητής στο Ινστιτούτο της Βαρκελόνης για την Παγκόσμια Υγεία.
Η δημοσίευση της μελέτης αυτής στην έγκριτη βρετανική ιατρική επιθεώρηση συμπίπτει με διεθνή σύνοδο για τη χρηματοδότηση της αναπτυξιακής βοήθειας στην Ισπανία, στην οποία συμμετέχουν ηγέτες από όλο τον κόσμο.
Οι ΗΠΑ όμως συγκαταλέγονται στους απόντες.
Η σύνοδος διεξάγεται με φόντο ιδιαίτερα δυσοίωνο όσον αφορά την αναπτυξιακή βοήθεια, που υφίσταται μεγάλη μείωση εξαιτίας των μαζικών περικοπών της χρηματοδότησης που αποφάσισε ο Ντόναλντ Τραμπ μετά την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο.
Εξετάζοντας δεδομένα για 133 χώρες, η διεθνής ομάδα ερευνητών υπολόγισε αναδρομικά ότι προγράμματα τα οποία χρηματοδοτήθηκαν από τη USAID επέτρεψαν να αποφευχθούν 91 εκατομμύρια θάνατοι σε κράτη με χαμηλό και μέσο εισόδημα μεταξύ του 2001 και του 2021.
Σύμφωνα με το μοντέλο της έρευνας, η περικοπή του 83% της αμερικανικής χρηματοδότησης –αυτόν τον αριθμό ανακοίνωσε η κυβέρνηση Τραμπ στις αρχές του 2025– μπορεί να προκαλέσει πάνω από 14 εκατομμύρια επιπλέον θανάτους ως το 2030, συμπεριλαμβανομένων αυτών 4,5 εκατομμυρίων παιδιών κάτω των 5 ετών, ή με άλλα λόγια περίπου 700.000 επιπλέον θανάτους παιδιών σε ετήσια βάση.
Καθώς τα προγράμματα που υποστηρίζονταν από τη USAID συνδέονται με τη μείωση κατά 15% των θανάτων από όλα τα αίτια, υπολόγισαν οι συντάκτες της μελέτης. Για τα παιδιά κάτω από πέντε ετών, η μείωση των θανάτων ήταν υπερδιπλάσια (32%).
Ο κυριότερος αντίκτυπος της βοήθειας αυτής αφορούσε ασθένειες που μπορούν να αποφευχθούν. Η θνητότητα εξαιτίας του HIV/AIDS μειώθηκε κατά 74%, αυτή εξαιτίας της ελονοσίας κατά 53% και αυτή λόγω παραμελημένων τροπικών ασθενειών κατά 51% σε χώρες που ωφελούνταν από τα υψηλότερα επίπεδα βοήθειας σε σύγκριση με εκείνες που λάμβαναν λιγότερες ή καθόλου χρηματοδοτήσεις από τη USAID, εξηγείται στο κείμενο.
Άλλη αιτία έντονης ανησυχίας: κι άλλοι μείζονες διεθνείς δωρητές, ιδίως Ευρωπαίοι –Γερμανία, Βρετανία, Γαλλία κ.λπ.– ανακοίνωσαν επίσης μεγάλες περικοπές των προϋπολογισμών τους για διεθνή βοήθεια, κατ’ εικόνα των ΗΠΑ.
Γεγονός που εγείρει κίνδυνο «οι θάνατοι να είναι ακόμη περισσότεροι τα επόμενα χρόνια», προειδοποίησε άλλη συντάκτρια της έρευνας, η Κατερίνα Μόντι του ινστιτούτου ISGlobal.
Περίπου πενήντα αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, ανάμεσά τους ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν κι η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, συμμετέχουν στη σύνοδο για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης (FfD4) στη Σεβίλη για τέσσερις ημέρες, όπως και κάπου 4.000 αντιπρόσωποι της λεγόμενης κοινωνίας των πολιτών.
«Χρειάζεται να αυξηθεί, όχι να μειωθεί» η βοήθεια, επιχειρηματολόγησε ο Νταβίντε Χαζέλα.
Πριν από τις περικοπές των χρηματοδοτήσεών της, η USAID αντιπροσώπευε το 0,3% των δαπανών του αμερικανικού ομοσπονδιακού κράτους.
«Οι αμερικανοί πολίτες χρηματοδοτούσαν με περίπου 17 σεντς την ημέρα τη USAID, ή περίπου 64 δολάρια τον χρόνο. Θεωρώ πως ο περισσότερος κόσμος θα υποστήριζε τη συνέχιση των χρηματοδοτήσεων της USAID αν γνώριζε πόσο αποτελεσματική είναι αυτή η τόσο μικρή συμβολή για να σωθούν εκατομμύρια ζωές», παρατήρησε ο Τζέιμς Μασίνκο, ακόμη ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας (UCLA).