Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη
Νέα έρευνα της ΑΚΟΣ σε συνεργασία με το ΙΕΛΚΑ αποκαλύπτει ενδιαφέροντα στοιχεία για αντιλήψεις και συμπεριφορές του κοινού στο θέμα των συμπληρωμάτων διατροφής
Η αστική μη κερδοσκοπική εταιρία ΑΚΟΣ «Καρκίνος: Θεραπεία Σώματος και Ψυχής»*, στη νέα έρευνα της, διερευνά τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές υγιών και ασθενών ενηλίκων, αναφορικά με τα συμπληρώματα διατροφής και τη χρήση τους: αν κάνουν χρήση συμπληρωμάτων, τί είδους, με ποια συχνότητα, για ποιους λόγους αλλά και αν ενημερώνουν το θεράποντα ιατρό τους για τη λήψη τους.
Με αφορμή τη νέα έρευνα η πρόεδρος της ΑΚΟΣ, ογκολόγος/ ακτινοθεραπεύτρια, Δρ. Δέσποινα Κατσώχη, επισημαίνει: «Τα τελευταία χρόνια αυξάνεται ο αριθμός των πολιτών, οι οποίοι επιλέγουν να κάνουν χρήση συμπληρωμάτων διατροφής -είτε είναι υγιείς είτε αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας- προκειμένου να θωρακίσουν τον οργανισμό τους και να λειτουργήσουν προληπτικά απέναντι σε σειρά ασθενειών. Θελήσαμε, λοιπόν, να αναζητήσουμε γιατί και πώς οδηγούνται σε αυτήν την επιλογή. Αρωγοί και σε αυτήν την έρευνα μας, ειδικοί επιστήμονες οι οποίοι συνέδραμαν στην κατάρτιση του ερωτηματολογίου και στην επεξεργασία των απαντήσεων».
- 1 στους 2 παίρνουν συμπληρωμάτων διατροφής αναζητώντας το «ελιξίριο» που θα τους διασφαλίσει μακροζωία και καλή ποιότητα υγείας.
- 3 στους 4 από όσους δεν παίρνουν, θέλουν να πάρουν.
- 1 στους 3 αγοράζει συμπληρώματα διατροφής για λογαριασμό άλλου.
- Περίπου ένας στους τέσσερις όσων συμμετείχαν στην έρευνα (23%) κρύβει από το γιατρό του το ότι παίρνει συμπληρώματα διατροφής είτε γιατί φοβάται ότι θα τον επικρίνει είτε γιατί δεν εμπιστεύεται την κρίση του!
- Πάνω από 50% δαπανούν μηνιαίως έως και 25 ευρώ ενώ 1 στους 5 διαθέτει πάνω από 50 ευρώ για την αγορά συμπληρωμάτων διατροφής.
- Οι ιδιότητες του σκευάσματος αλλά και η υγιεινή και η ασφάλεια του χώρου στον οποίο πωλείται επηρεάζουν την απόφαση των καταναλωτών.
Το ερωτηματολόγιο της έρευνας υλοποιήθηκε για λογαριασμό της ΑΚΟΣ και του ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Ερευνών Λιανεμπορίου και Καταναλωτικών Αγαθών) από την Πρόεδρό της ΑΚΟΣ Ακτινοθεραπεύτρια – Ογκολόγο, Δρ Δέσποινα Κατσώχη, και το γενικό διευθυντή του ΙΕΛΚΑ, Δρ Λευτέρη Κιοσέ, σε συνεργασία με τη Διαιτολόγο Διατροφολόγο, Δρ Αλεξία Κατσαρού, και την Κλινική Βιολόγο, Φωτεινή Κωνσταντίνου.
Χαρακτηριστικά της έρευνας
- 1128 άτομα συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια σε ηλεκτρονική ή έντυπη μορφή
- 67,2% γυναίκες & 32,8% άνδρες
- Το 34,2% είναι απόφοιτοι Γυμνασίου/Λυκείου, το 32,8% Πτυχιούχοι πανεπιστημίου και το 23,8% κάτοχοι Μεταπτυχιακού Τίτλου Σπουδών.
- Οι περισσότεροι είναι ιδιωτικοί υπάλληλοι (34,1%). Ακολουθούν δημόσιοι υπάλληλοι (20,9%), ελεύθεροι επαγγελματίες (20,3%) και συνταξιούχοι (12,8%). Το 4% είναι άνεργοι και 3,7% φοιτητές/σπουδαστές.
- 62,6% έγγαμοι, 24,1% άγαμοι, 8,8% διαζευγμένοι, 2,1% χήροι ενώ το 17% συγκατοικεί.
- 72, 3% κάτοικοι Αττικής, 24,4% περιφέρειας, 3,3% νησιών.
- 27,5% καπνιστές, 19,8% πρώην καπνιστές, 52,7% μη καπνιστές
- 65,1% δήλωσαν υγιείς και 35,9% δήλωσαν ασθένεια όπως: σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση, χρόνια νεφρική νόσο, χρόνιο νόσημα εντέρου, καρκίνο ή άλλο.
«Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη ανάγκη για ευεξία έχει οδηγήσει σε ενίσχυση της ζήτησης για συμπληρώματα διατροφής, η οποία θα συνεχιστεί», σημειώνει ο Γενικός Διευθυντής του ΙΕΛΚΑ, Δρ Λευτέρης Κιοσές, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας. «Όλο και περισσότεροι πολίτες θέλουν να ζουν πιο ενεργά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα επιλέγοντας αυτά τα σκευάσματα. Η προσφορά, όμως, ακόμα δεν συμβαδίζει επαρκώς με τη ζήτηση, με το φαρμακείο να κυριαρχεί σήμερα ως κανάλι διανομής, κάτι που ωστόσο αναμένεται να αλλάξει τα επόμενα χρόνια με την αναβάθμιση τόσο του δικτύου των Σουπερμάρκετ, όσο και του διαδικτύου, αντίστοιχα με τις τάσεις σε άλλες χώρες του εξωτερικού».
Βασικά συμπεράσματα της έρευνας
- Ελαιόλαδο (93%), φρέσκα λαχανικά (91%), φρέσκα φρούτα (90%) και μέλι (81%) πρωταγωνιστούν στις προτιμήσεις των καταναλωτών. Ακολουθούν σοκολάτα/ κακάο (67%), πράσινο τσάι (48%), ταχίνι (41%), ρόδι (34%), κράνα/κράνμπερι (31%), σαφράν/κρόκος (19%) και κεφίρ (17%)
- Στις υπερτροφές, στην κορυφή των προτιμήσεων είναι βασιλικός πολτός (9%) και ιπποφαές (9%) Ακολουθούν κουκούτσι βερίκοκου (5%), σπαθόχορτο (5%), έλαιο κάνναβης (2%), μαύρο κίμινο (2%), φύλλα ελιάς (2%) και γάλα γαϊδούρας (1%)
- Ωμέγα 3 Λιπαρά οξέα (29%), προβιοτικά (17%), ασβέστιο (15%) και μαγνήσιο (14%) είναι τα συμπληρώματα με τη μεγαλύτερη ζήτηση. Ακολουθούν πρωτεΐνες (13%), σπιρουλίνα (11%), αμινοξέα (7%), κολλαγόνο (6%) και το συνένζυμο Q10 (3%)
- Δημοφιλέστερες είναι οι βιταμίνες C και D (από 19% αντίστοιχα) και ακολουθούν το σύμπλεγμα βιταμινών Β (9%), Β12 (7%), Ε (5%), Β6 (4%) και Α (3%) και Κ (2%)
- Στη συντριπτική τους πλειοψηφία (76%) οι συμμετέχοντες θεωρούν ότι τρέφονται υγιεινά. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία (72%) δεν άλλαξαν διατροφή τον τελευταίο χρόνο επειδή δε χρειάστηκε. Το 10% απαντά ότι δε το πρότεινε ο θεράπων ιατρός του.
- Όσοι άλλαξαν τη διατροφή τους τον τελευταίο χρόνο, το έπραξαν κυρίως με τη βοήθεια ειδικών: είτε διαιτολόγου/διατροφολόγου (45%) είτε θεράποντα ιατρού (44%). Ένα ποσοστό αναζήτησε οδηγίες στο διαδίκτυο (28%) ή απευθύνθηκε σε εναλλακτικό επιστήμονα (15%). Μικρότερο ποσοστό απευθύνθηκε σε φίλους (10%).
- Το 57% δεν λαμβάνει φάρμακα σε καθημερινή βάση ενώ το 52% λαμβάνει συμπληρώματα διατροφής. Ένα μεγάλο ποσοστό (72%) απ’ όσους δε λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής, ενδιαφέρεται να τα δοκιμάσει.
- Στη συντριπτική τους πλειοψηφία χρησιμοποιούν συμπληρώματα διατροφής για να βελτιώσουν την ποιότητα ζωή τους (82%). Περίπου ένας στους δύο τα χρησιμοποιεί για προληπτικούς λόγους (55%) αλλά και για την πρόληψη του καρκίνου (32%). Σημαντική και η αντιγηραντική τους δράση (24%) Το 52% ξεκίνησε να λαμβάνει συμπληρώματα διατροφής, όταν έμαθε ότι βελτιώνουν την υγεία. Σημαντικό ποσοστό (41%) ανέφερε ότι άρχισε να τα χρησιμοποιεί όταν αντιμετώπισε κάποιο πρόβλημα υγείας και το 11% από τότε που ασθένησε πρόσωπο του συγγενικού τους περιβάλλοντος.
- Περίπου οι μισοί (44%) επιλέγουν συμπληρώματα διατροφής με βάση τις ιδιότητες του σκευάσματος ενώ σημαντικό ρόλο παίζει και η σύστασή του (22%) Μόνο το 12% επηρεάζεται από το κόστος του. Μικρότερο ποσοστό επιλέγει ευκαιριακά (5%) ή βάσει διαφήμισης (5%).
- Αναφορικά με τα κριτήρια επιλογής συμπληρωμάτων διατροφής, περίπου οι μισοί (48%) αναφέρουν την ασφάλεια και την υγιεινή του σημείου πώλησης, το 23% την ευκολία στην εύρεση και αγορά τους, το 21% την τιμή και το 25% την επωνυμία τους.
- Φαρμακοποιός και γιατρός -κατά 33% αντίστοιχα- υπέδειξαν στους συμμετέχοντες στην έρευνα τη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής.
- Περίπου οκτώ στους δέκα (77%) υποστηρίζει ότι έχει ενημερώσει το θεράποντα ιατρό του για το ότι λαμβάνει συμπληρώματα διατροφής. Από το 23% που επέλεξε να μην τον ενημερώσει, περίπου οι μισοί το έπραξαν γιατί φοβήθηκαν τα αρνητικά του σχόλια. Ένα υψηλό ποσοστό (45%) αναφέρει ότι ο γιατρός του δεν γνωρίζει αρκετά επί των συμπληρωμάτων διατροφής για να κατευθύνει ή ότι δεν εμπιστεύονται την κρίση του επί του θέματος (33%).
- Περίπου 6 στους 10 αγοράζουν συμπληρώματα διατροφής για άλλο μέλος της οικογένειάς τους, συνήθως για σύζυγο/σύντροφό (60%), γονείς (42%) ή παιδιά/βρέφη (22%)
- Πάνω από τους μισούς δαπανούν έως 25 ευρώ το μήνα για την αγορά συμπληρωμάτων διατροφής. Το 19% δαπανά μηνιαίως από 25 έως 50 ευρώ και 18% από 50 έως 100 ευρώ. Περίπου 7% δαπανά από 100 έως 150 ευρώ το μήνα και μόνο το 2% διαθέτει πάνω από 150 ευρώ το μήνα για την αγορά συμπληρωμάτων διατροφής.
- Το 32% πιστεύει ότι μπορεί να αντικαταστήσει τα συμπληρώματα διατροφής με σωστή και υγιεινή διατροφή. Αντίστοιχο ποσοστό θεωρεί ότι είναι καλύτερο να αγοράζεις συμπληρώματα διατροφής από το φαρμακείο. Το 29% θα αγόραζε μόνο επώνυμα συμπληρώματα διατροφής από γνωστές εταιρίες ενώ το 23% θεωρεί ότι είναι πολύ ακριβά.
Με αφορμή την έρευνα, η Διαιτολόγος Διατροφολόγος, Δρ Αλεξία Κατσαρού, επισημαίνει: «Τα συμπληρώματα βιταμινών δεν πρέπει να λαμβάνονται ανεξέλεγκτα αλλά με τη σύσταση ειδικού (Ιατρού, Διαιτολόγου – Διατροφολόγου) και όταν υπάρχει συγκεκριμένη ένδειξη χορήγησης. Συμπληρώματα βιταμινών πρέπει να χορηγούνται σε διαπιστωμένη ανεπάρκεια ή έλλειψη ή σε άτομα με μεγαλύτερες ανάγκες σε μικροθρεπτικά συστατικά, όπως εγκυμονούσες, γυναίκες που έχουν τεκνοποιήσει πρόσφατα ή σχεδιάζουν να τεκνοποιήσουν, άτομα με δυσαπορρόφηση μικροθρεπτικών συστατικών ( π.χ σε περιπτώσεις χρόνιων φλεγμονωδών νοσημάτων του εντέρου ή επεμβάσεων στο πεπτικό σύστημα, άτομα με χρόνιες νόσους, ή ηλικιωμένους) καθώς και σε άτομα που αντιμετωπίζουν μια έντονα στρεσογόνα κατάσταση».
Η Κλινική βιολόγος, Φωτεινή Κωνσταντίνου, τονίζει ότι: «Τα συμπληρώματα βιταμινών πρέπει να λαμβάνονται στην ενδεδειγμένη ποσότητα, συχνότητα και χρονική διάρκεια. Βασική προϋπόθεση αποτελεί να ακολουθείται παράλληλα μια ισορροπημένη και πλήρης διατροφή σχεδιασμένη με βάση τις ιδιαίτερες διατροφικές ανάγκες του ατόμου που τα λαμβάνει (εποχιακές τροφές, κατάλληλη ποσότητα, συχνότητα και ποικιλία). Όσον αφορά στις υπερτραφές και στα δυναμωτικά, η λήψη τους συστήνεται να γίνεται υπό την καθοδήγηση ειδικού, καθώς η δράση τους προϋποθέτει κατάλληλη χρονική διάρκεια, συχνότητα και συνέπεια».
Με δεδομένο ότι η υγιεινή και ισορροπημένη στάση ζωής και διατροφής ανήκει στους στόχους της ΑΚΟΣ, προηγήθηκαν έρευνες της για:
- το κάπνισμα
- την υγιεινή και τα νοσήματα του στοματοφάρυγγα
- τις διατροφικές στάσεις και αντιλήψεις υγιών και ασθενών ενηλίκων στη χώρα μας.
*Η ΑΚΟΣ είναι μία αστική μη κερδοσκοπική εταιρία, η οποία στον πυρήνα της αποτελείται από επιστήμονες του χώρου της υγείας και πλαισιώνεται από εθελοντές, αποθεραπευμένους και απλούς πολίτες. Αφενός αναδεικνύει τη σημασία της πρόληψης στον καρκίνο και την ανάγκη υιοθέτησης ενός υγιεινού και ισορροπημένου τρόπου ζωής και αφετέρου στηρίζει με σειρά δράσεων ογκολογικούς ασθενείς και αποθεραπευμένους της νόσου. Σε αυτήν την κατεύθυνση, κινούνται κι οι επιστημονικές έρευνες που διενεργεί, οι οποίες σκιαγραφούν τις στάσεις και τις αντιλήψεις των πολιτών σε θέματα αιχμής της δημόσιας υγείας.
