Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Μια νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι ένα επικίνδυνο νοσοκομειακό υπερμικρόβιο, το Pseudomonas aeruginosa, έχει την ικανότητα να αποικοδομεί το πλαστικό που χρησιμοποιείται ευρέως σε ράμματα, στεντ, επιδέσμους τραυμάτων και εμφυτεύματα.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, η ικανότητα του παθογόνου μικροοργανισμού να «τρώει» το πλαστικό πιθανότατα το βοηθά να επιβιώνει ευκολότερα τόσο στον οργανισμό των ασθενών όσο και σε εξωτερικές επιφάνειες στους θαλάμους των νοσοκομείων. Πρόκειται για μια πρωτοποριακή ανακάλυψη, αφού για πρώτη φορά αμφισβητείται η διαδεδομένη πεποίθηση ότι τα παθογόνα δεν μπορούν να αποικοδομήσουν τα ιατρικά πλαστικά.
Το βακτήριο Pseudomonas aeruginosa είναι ένα Gram-αρνητικό βακτηρίο, με ραβδοειδές σχήμα, το οποίο αποτελεί την πιο συχνή αιτία λοιμώξεων από ψευδομονάδα στον άνθρωπο. Η εμφάνιση πολύ-ανθεκτικών στελεχών Ps. Aeruginosa αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα Δημόσιας Υγείας παγκοσμίως, καθώς ευθύνεται για το 18% της νοσοκομειακής πνευμονίας, το 12% των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος, το 8% λοιμώξεων χειρουργικών τραυμάτων και το 10% περιστατικών σηψαιμίας.
Ο βακτηριακός αποικισμός σε επιδέσμους, καθετήρες, ράμματα, αναπνευστήρες και εμφυτεύματα αποτελεί μια σημαντική ανησυχία στα νοσοκομειακά περιβάλλοντα Ωστόσο, η αποικοδόμηση του πλαστικού ιατρικού εξοπλισμού από ένα παθογόνο όχι μόνο θα έθετε σε κίνδυνο την ακεραιότητα αυτών των υλικών αλλά και θα δημιουργούσε βαθύτερες εσοχές για βακτηριακό αποικισμό, περιπλέκοντας σημαντικά τη θεραπεία μιας πιθανής λοίμωξης.
Πως το υπερβακτήριο αποικοδομεί τον πλαστικό ιατρικό εξοπλισμό
Σε περιβάλλοντα υγειονομικής περίθαλψης, το πλαστικό χρησιμοποιείται ευρέως στον ιατρικό εξοπλισμό μιας χρήσεως και στα ιατρικά εμφυτεύματα. Δεδομένης της ευρείας χρήσης του πλαστικού στην υγειονομική περίθαλψη, ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο Brunel, στο Λονδίνο, θέλησε να διερευνήσει εάν κλινικά απομονωμένα βακτηριακά στελέχη του Pseudomonas aeruginosa μπορούν να αποικοδομήσουν το πλαστικό.
Για να το διαπιστώσουν, οι ερευνητές απομόνωσαν ένα ένζυμο, γνωστό ως Pap1, από ένα στέλεχος Pseudomonas aeruginosa που ελήφθη από το τραύμα ενός ασθενούς.
Τα ευρήματα αποκάλυψαν ότι το στέλεχος της βακτηριακής λοίμωξης Pseudomonas aeruginosa έχει την ικανότητα, μέσα σε μόλις επτά ημέρες, να αποικοδομεί (σε ποσοστό 78%) την πολυκαπρολακτόνη (PCL), ένα πλαστικό που χρησιμοποιείται συχνά σε ράμματα, επιδέσμους τραυμάτων, στεντ, έμπλαστρα χορήγησης φαρμάκων και χειρουργικά πλέγματα.
Οι ερευνητές με έκπληξη διαπίστωσαν ότι τα βακτήρια μπορούσαν να «καταβροχθίσουν» το πλαστικό, χρησιμοποιώντας το ως μοναδική πηγή άνθρακα. Αυτή η ικανότητα πέψης του πλαστικού καθιστά το μικρόβιο, σύμφωνα με τους ερευνητές, ακόμη πιο επικίνδυνο. Η ικανότητα των παθογόνων να χρησιμοποιούν το πλαστικό ως πηγή άνθρακα θα μπορούσε να διευκολύνει την επιμονή του παθογόνου στο περιβάλλον του νοσοκομείου ή στον ξενιστή σε συνθήκες περιορισμένων θρεπτικών συστατικών, τονίζουν οι ερευνητές.
Όπως προέκυψε από τα ευρήματα, τα θραύσματα πλαστικού βοηθούν το Pseudomonas aeruginosa να σχηματίσει πιο σκληρά βιοφίλμ, προστατευτικές βακτηριακές επικαλύψεις δηλαδή που αυξάνουν την αντοχή στα αντιβιοτικά και καταστούν πιο δύσκολη τη θεραπεία των λοιμώξεων.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι και άλλα ευρέως χρησιμοποιούμενα ιατρικά υλικά από πλαστικό (π.χ. τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο ή πολυουρεθάνη) θα μπορούσαν να είναι εξίσου ευάλωτα σε παρόμοια μικροβιακή επίθεση, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται τα οστικά ικριώματα, τα οδοντικά εμφυτεύματα, οι επίδεσμοι τραυμάτων, οι καθετήρες και τα εμφυτεύματα στήθους.
«Το πλαστικό βρίσκεται παντού στη σύγχρονη ιατρική και από τα ευρήματα διαπιστώνουμε ότι ορισμένα παθογόνα έχουν προσαρμοστεί για να το αποικοδομούν. Τα ευρήματα είναι ανησυχητικά καθώς υποδεικνύουν ότι ο ιατρικός εξοπλισμός από πλαστικό, συμπεριλαμβανομένων των πλαστικών επιφανειών, θα μπορούσαν ενδεχομένως να αποτελέσουν «τροφή» για βακτήρια. Οποιαδήποτε ιατρική συσκευή ή θεραπεία που περιέχει πλαστικό θα μπορούσε να είναι ευάλωτη στην αποικοδόμηση από επικίνδυνα βακτήρια. Είναι επομένως σημαντικό ς να κατανοήσουμε τον αντίκτυπο που θα έχει μια τέτοια εξέλιξη στην ασφάλεια των ασθενών», εξηγεί ο Δρ Ronan McCarthy, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να προσδιοριστεί ποια παθογόνα βακτηριακά είδη χρησιμοποιούν ένζυμα αποικοδόμησης πλαστικού και ποιες επιπτώσεις μπορεί να έχουν στην λοιμογόνο δράση τους.
Πηγή: Cell Reports