Ο καρκίνος του παχέος εντέρου και του ορθού είναι η δεύτερη αίτιά θανάτου από καρκίνο στο γενικό πληθυσμό και η πρώτη αιτία θανάτου σε άτομα ηλικίας κάτω από 50 ετών.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένα από τα συχνότερα νεοπλάσματα που διαγιγνώσκονται στις ανεπτυγμένες χώρες. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα έχει διαπιστωθεί ότι η μέση ηλικία διάγνωσης του καρκίνου παχέος εντέρου μετατοπίζεται προς μικρότερες ηλικίες. Συγκεκριμένα, η μέση ηλικία διάγνωσης ήταν τα 72 έτη το 2000, αλλά μόλις τα 66 έτη το 2020.
Όπως αναφέρουν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (νοσοκομείο Αλεξάνδρα) Μιχάλης Λιόντος (επίκουρος καθηγητής Ογκολογίας), η Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (παθολόγος, καθηγήτρια Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και ο Θάνος Δημόπουλος (τ. πρύτανης ΕΚΠΑ, καθηγητής Ογκολογίας – Αιματολογίας και διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής), τα προσφάτως δημοσιευμένα επιδημιολογικά δεδομένα για τον καρκίνο στις ΗΠΑ έδειξαν ότι ο καρκίνος του παχέος εντέρου και του ορθού είναι η δεύτερη αίτιά θανάτου από καρκίνο στο γενικό πληθυσμό και πλέον η πρώτη αιτία θανάτου σε άτομα ηλικίας κάτω από 50 ετών.
Η μεταβολή αυτή θεωρείται ότι σχετίζεται κυρίως με την αλλαγή του τρόπου ζωής και των καθημερινών διατροφικών συνηθειών σε νεότερα άτομα. Βέβαια, περίπου το ένα τρίτο των ασθενών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο παχέος εντέρου και ορθού πριν την ηλικία των 50 ετών έχουν κληρονομική προδιάθεση για τη νόσο ή οικογενειακό ιστορικό τέτοιων νεοπλασιών.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου όμως μπορεί να προληφθεί και για αυτό το λόγο είναι απαραίτητη η ενημέρωση του κοινού για τα διαθέσιμα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου που προτείνονται από τις κατευθυντήριες οδηγίες των διεθνών επιστημονικών εταιρειών. Η εξέταση αναφοράς είναι η κολονοσκόπηση με την οποία μπορούν να ανευρεθούν προκαρκινικές αλλοιώσεις (πολύποδες) και να εξαιρεθούν αποτρέποντας την εξέλιξή τους σε καρκίνο. Επιπλέον, με τον προσυμπτωματικό έλεγχο μπορεί να ανακαλυφθεί ο καρκίνος του παχέος εντέρου σε πρώιμο στάδιο αυξάνοντας σημαντικά τις πιθανότητες ίασης από τη νόσο. Υπολογίζεται ότι η πενταετής επιβίωση των ασθενών με τοπική νόσο ξεπερνά το 90%.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Μάρτιος καθιερώθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ως ο μήνας ενημέρωσης για τον καρκίνο παχέος εντέρου και ορθού με σκοπό την ενίσχυση της πρόληψης, τη διάδοση της πληροφορίας για τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου στον πληθυσμό αλλά και την εντατικοποίηση της έρευνας για νέες διαγνωστικές προσεγγίσεις που θα ωφελήσουν τους ασθενείς από τη νόσο. Οι ισχύουσες οδηγίες των διεθνών επιστημονικών εταιρειών προτείνουν την έναρξη του προσυπτωματικού ελέγχου για τη νόσο στην ηλικία των 45 ετών.
Πέρα από την κολονοσκόπηση υπάρχουν και άλλες λιγότερο επεμβατικές μέθοδοι οι οποίες μπορούν αν χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο οργανωμένων προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου κάτω από ιατρική καθοδήγηση και παρακολούθηση. Επιπλέον, θα πρέπει να υπάρχει επαγρύνπηση για συχνά συμπτώματα της νόσου όπως είναι οι διαταραχές των κενώσεων, το κοιλιακό άλγος, το αίμα στα κόπρανα, το αίσθημα κορεσμού τα οποία θα πρέπει να οδηγούν στην αναζήτηση ιατρικής συμβουλής.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένα τυπικό παράδειγμα νόσου που σε μεγάλο βαθμό μπορεί να προληφθεί. Η ευαισθητοποίηση του πληθυσμού για τα συμπτώματα της νόσου και η ενημέρωση για τις δυνατότητες πρόληψης μπορούν να μειώσουν σημαντικά την επίπτωση αυτού του νεοπλάσματος.