Η 19 Ιουνίου – Παγκόσμια Ημέρα Δρεπανοκυτταρικής Νόσου, που καθιερώθηκε από τον ΟΗΕ το 2008, είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια ημερομηνία στο ημερολόγιο. Είναι ένα ηχηρό κάλεσμα για ενημέρωση, ενσυναίσθηση και κινητοποίηση απέναντι σε μια σπάνια, αλλά εξαιρετικά επιβαρυντική νόσο του αίματος, που συνεχίζει να επηρεάζει τη ζωή εκατοντάδων συνανθρώπων μας στην Ελλάδα.
Οι ασθενείς με Δρεπανοκυτταρική Νόσο δεν ζουν απλώς με μια χρόνια πάθηση: ζουν με πόνο, με κόπωση, με ανασφάλεια και με αξιοπρέπεια. Ο Σύλλογος ΠΑΣΠΑΜΑ (Πανελλήνιος Σύλλογος Πασχόντων από Μεσογειακή Αναιμία και Συγγενείς Αιματολογικές Παθήσεις) υπενθυμίζει με αφορμή τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα ότι αυτοί οι άνθρωποι αξίζουν πολύ περισσότερα: πλήρη υποστήριξη, εξειδικευμένη φροντίδα και πραγματική κοινωνική ένταξη.
Μια σοβαρή κληρονομική νόσος με σιωπηλές συνέπειες
Η Δρεπανοκυτταρική Νόσος (ΔΝ) είναι μια γενετική αιματολογική διαταραχή που επηρεάζει τη δομή των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Τα φυσιολογικά, δισκοειδή κύτταρα μεταμορφώνονται σε δρεπανοειδή (σαν δρεπάνια), χάνοντας την ευκαμψία τους και εμποδίζοντας την ομαλή κυκλοφορία του αίματος.
Αυτό σημαίνει ότι:
- Το οξυγόνο δεν φτάνει αποτελεσματικά στους ιστούς
- Οι ασθενείς εμφανίζουν σοβαρές αγγειοαποφρακτικές κρίσεις, με έντονο πόνο
- Υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για αναιμία, λοιμώξεις, δύσπνοια, καρδιαγγειακά και εγκεφαλικά επεισόδια
- Πολλά ζωτικά όργανα —σπλήνας, ήπαρ, νεφροί, καρδιά— υφίστανται προοδευτική βλάβη
Η ψυχολογική και σωματική επιβάρυνση είναι συνεχής. Ακόμη και απλοί περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η ζέστη, το στρες ή η αφυδάτωση, μπορεί να προκαλέσουν οξύτατες κρίσεις.
Θεραπεία και υποστήριξη: Ζήτημα επιβίωσης αλλά και αξιοπρέπειας
Η ΔΝ δεν αντιμετωπίζεται με μια απλή αγωγή. Απαιτεί:
- Συστηματική παρακολούθηση από εξειδικευμένες μονάδες
- Θεραπείες, όπως υδροξυουρία, τακτικές μεταγγίσεις και αφαιμαξομεταγγίσεις
- Πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπευτικές προσεγγίσεις που προσφέρουν ελπίδα για σταδιακή βελτίωση
Ωστόσο, η ψυχολογική διάσταση της νόσου παραμένει συχνά αθέατη. Οι ασθενείς χρειάζονται όχι μόνο ιατρική, αλλά και ψυχοκοινωνική στήριξη, καθοδήγηση, προστασία από τον κοινωνικό στιγματισμό. Πολλοί ζουν με το άγχος της μη αποδοχής, της επαγγελματικής επισφάλειας, των εμποδίων στην εκπαίδευση και την οικογενειακή ζωή.
Πρόληψη: Το κλειδί βρίσκεται στην ενημέρωση
Η πρόληψη είναι εφικτή, και στην περίπτωση της ΔΝ μπορεί να είναι και καθοριστική. Ο προγεννητικός μοριακός και αιματολογικός έλεγχος επιτρέπει σε μελλοντικούς γονείς να γνωρίζουν αν είναι φορείς της νόσου και να λάβουν τις κατάλληλες αποφάσεις.
Στη χώρα μας, ο έλεγχος αυτός δεν είναι ακόμη υποχρεωτικός, γεγονός που μειώνει την εμβέλεια της πρόληψης. Η Πολιτεία καλείται να ενισχύσει την ενημέρωση και να δώσει στα νέα ζευγάρια τα εργαλεία που χρειάζονται για να προστατεύσουν τα παιδιά τους.
Το μήνυμα του ΠΑΣΠΑΜΑ: «Κανείς δεν πρέπει να μείνει πίσω»
Ο Πανελλήνιος Σύλλογος ΠΑΣΠΑΜΑ απευθύνει σαφές κάλεσμα στην Πολιτεία και την κοινωνία:
- Εξασφάλιση πρόσβασης σε εξειδικευμένες μονάδες
- Πλήρης εφαρμογή των θεραπευτικών πρωτοκόλλων
- Ενίσχυση της ψυχοκοινωνικής υποστήριξης
- Προώθηση των προληπτικών ελέγχων
Οι ασθενείς με ΔΝ δεν ζητούν προνόμια — απαιτούν τα αυτονόητα: σεβασμό, ισότητα, δυνατότητα μόρφωσης, εργασίας, δημιουργίας οικογένειας. Δεν θέλουν να ζουν στο περιθώριο της ιατρικής ή της κοινωνίας. Θέλουν να συμμετέχουν, να ελπίζουν, να συνεχίζουν.
Η υγειονομική κοινότητα ως συνοδοιπόρος
Για τους επαγγελματίες υγείας, η Δρεπανοκυτταρική Νόσος είναι μια διαρκής υπενθύμιση του ρόλου της ενσυναίσθησης στην ιατρική πράξη. Κάθε επίσκεψη, κάθε διάγνωση, κάθε αγωγή είναι μια ευκαιρία για στήριξη, κατανόηση και οικοδόμηση εμπιστοσύνης.
Η φροντίδα για τους ασθενείς με ΔΝ δεν είναι απλώς τεχνική. Είναι ανθρώπινη υπόθεση.
Σήμερα, 19 Ιουνίου, ας κοιτάξουμε πιο βαθιά. Πίσω από τους ιατρικούς όρους υπάρχει μια πραγματικότητα που ζητά προσοχή, πολιτική βούληση και συλλογική ενσυναίσθηση.
Για κάθε άνθρωπο που παλεύει αθόρυβα με τη Δρεπανοκυτταρική Νόσο, η φωνή του πρέπει να ακούγεται δυνατά.