Ο καρκίνος του ήπατος είναι ένας όγκος που εμφανίζεται στον ιστό του ήπατος. Το
ήπαρ είναι ένα ζωτικό όργανο του οργανισμού αφού, μεταξύ άλλων, είναι υπεύθυνο
για το φιλτράρισμα του αίματος, την παραγωγή χολής και την αποθήκευση γλυκόζης.
Ανάλογα με τον τύπο των καρκινικών κυττάρων, υπάρχουν διαφορετικοί τύποι
καρκίνου του ήπατος, με πιο συχνό το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα. Αυτός ο τύπος
καρκίνου αφορά το 90% όλων των καρκίνων του ήπατος και αναπτύσσεται στα
ηπατοκύτταρα, στα κύτταρα δηλαδή που αποτελούν την πλειοψηφία του ηπατικού
ιστού. Ο ρόλος των ηπατοκυττάρων είναι πολύ σημαντικός για την καλή λειτουργία
του οργανισμού καθώς εκτελούν σχεδόν όλες τις μεταβολικές λειτουργίες του
ήπατος. Σε περίπτωση καρκίνου, τα ηπατοκύτταρα είναι «καταδικασμένα» να
αντικατασταθούν από μη λειτουργικά καρκινικά κύτταρα, με αποτέλεσμα το ήπαρ να
μην μπορεί να εκπληρώσει τις λειτουργίες του, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο τη ζωή
του ασθενούς.
Ένας άλλος σπάνιος τύπος καρκίνου του ήπατος που εμφανίζεται κυρίως σε νέους
ασθενείς, είναι το ινοπεταλλειώδες καρκίνωμα, το οποίο διαγιγνώσκεται και
αντιμετωπίζεται θεραπευτικά με τον ίδιο τρόπο όπως και το ηπατοκυτταρικό
καρκίνωμα.
Ο καρκίνος του ήπατος είναι ο έκτος συχνότερος καρκίνος παγκοσμίως. Η μέση
ηλικία διάγνωσης είναι μεταξύ 50 και 60 ετών και είναι 4 με 8 φορές πιο συχνός
στους άντρες από ότι στις γυναίκες.
Αίτια
Ο ακριβής μηχανισμός και τα αίτια ανάπτυξης του καρκίνου του ήπατος δεν έχουν
εξακριβωθεί. Ωστόσο, ένας από τους βασικούς παράγοντες κινδύνου του
ηπατοκυτταρικού καρκινώματος αποτελεί η κίρρωση του ήπατος. Στους
περισσότερους ασθενείς, η κίρρωση του ήπατος προηγείται του καρκίνου του ήπατος.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου που θεωρούνται υπεύθυνοι για τον καρκίνο του ήπατος
είναι:
- Η λοίμωξη από ηπατίτιδα Β και ηπατίτιδα C συνδέεται με τον καρκίνο
του ήπατος, επειδή συχνά οδηγεί σε κίρρωση. Η ηπατίτιδα Β μπορεί
να οδηγήσει σε καρκίνο του ήπατος χωρίς κίρρωση. - Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
- Η παχυσαρκία.
- Ο διαβήτης.
- H μη-αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος και η μη-αλκοολική
στεατοηπατίτιδα. - Ορισμένες κληρονομικές μεταβολικές ασθένειες του ήπατος.
- Η περιβαλλοντική έκθεση σε τοξικούς παράγοντες.
- Το κάπνισμα.
Συμπτώματα
Στα αρχικά στάδια ο καρκίνος του ήπατος εξελίσσεται σιωπηλά, χωρίς να προκαλεί
συμπτώματα, γεγονός που καθιστά δύσκολη την έγκαιρη διάγνωση. Σε πιο
προχωρημένο στάδιο, τα κύρια συμπτώματα που συνήθως εμφανίζονται είναι:
- -Ανεξήγητη απώλεια βάρους
- Μη φυσιολογική κόπωση
- Ανορεξία ή αίσθημα κορεσμού μετά από ένα μικρό γεύμα
- Ναυτία ή εμετός
- Δεκατική πυρετική κίνηση
- Διόγκωση του ήπατος, που δίνει την αίσθηση μάζας κάτω από τις πλευρές,
στη δεξιά πλευρά - Διόγκωση του σπλήνα, που δίνει την αίσθηση μάζας κάτω από τις πλευρές,
στην αριστερή πλευρά - Πόνος στη κοιλιά ή δίπλα στη δεξιά ωμοπλάτη
- Πρήξιμο ή συσσώρευση υγρού στη κοιλιά
- Κνησμός
- Κιτρίνισμα του δέρματος και των ματιών (κίρρωση)
- Διευρυμένες φλέβες στη κοιλιά που γίνονται ορατές στο δέρμα
Διάγνωση
Η διάγνωση του καρκίνου του ήπατος βασίζεται στις παρακάτω εξετάσεις:
Η διάγνωση του καρκίνου του ήπατος βασίζεται στις παρακάτω εξετάσεις:
1. Κλινική εξέταση: o γιατρός, αφού λάβει το πλήρες ιατρικό ιστορικό του
ασθενούς, θα εξετάσει την περιοχή της κοιλιάς, αναζητώντας ένα διογκωμένο
ήπαρ ή σπλήνα με παρουσία υγρού. Θα ελέγξει επίσης αν υπάρχει κιτρινωπή
χροιά στο δέρμα και τους επιπεφυκότες, στοιχεία που αποτελούν βασική ένδειξη
δυσλειτουργίας του ήπατος.
2. Εξέταση αίματος : η αιματολογική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει αύξηση της
AFP, ενός συγκεκριμένου καρκινικού δείκτη.
3. Ακτινολογική εξέταση: αρχικά, θα γίνει ένα υπερηχογράφημα του ήπατος για να
εκτιμηθεί η σύσταση του οργάνου και για να αναζητηθούν πιθανά οζίδια. Για πιο
ακριβή εικόνα και για να ανιχνευτούν μικρότερα οζίδια, ο γιατρός θα ζητήσει να
γίνει μια αξονική ή μια μαγνητική τομογραφία.
4. Ιστολογική εξέταση με βιοψία: η εξέταση αυτή πραγματοποιείται σε ένα δείγμα
ηπατικού ιστού, με σκοπό να εξακριβωθεί αν η βλάβη που βρέθηκε στην
ακτινολογική εξέταση είναι καλοήθης ή κακοήθης. Η βιοψία καθιστά δυνατό τον
προσδιορισμό του τύπου του καρκίνου, της επιθετικότητάς του, του σταδίου
ανάπτυξής του και της πρόγνωσής του. Μπορεί επίσης να βοηθήσει στην εύρεση
συγκεκριμένων χαρακτηριστικών που αποκαλύπτουν σε ποια θεραπεία είναι
πιθανό να ανταποκριθούν καλύτερα τα καρκινικά κύτταρα.
Η σειρά των εξετάσεων που θα χρησιμοποιηθούν για τη διάγνωση του καρκίνου
του ήπατος εξαρτάται από το μέγεθος των βλαβών και τη παρουσία κίρρωσης που
απεικονίζεται μετά τις ακτινολογικές εξετάσεις.
Θεραπεία
Ο καρκίνος του ήπατος είναι μια σοβαρή και πολύπλοκη ασθένεια, η οποία απαιτεί
εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση. Οι επιλογές θεραπείας εξαρτώνται από το
στάδιο της νόσου, από το μέγεθος, τη θέση και τον αριθμό των όγκων, από το εάν ο
καρκίνος έχει εξαπλωθεί έξω από το συκώτι και από την ηλικία του ασθενούς και τη
γενική κατάσταση της υγειάς του.
Ένας καρκίνος του ήπατος που διαγιγνώσκεται σε πρώιμο στάδιο, έχει περισσότερες
θεραπευτικές επιλογές και υψηλότερες πιθανότητες θεραπείας. Όταν ο καρκίνος είναι
σε εντοπισμένο στάδιο και δεν έχει εξαπλωθεί, η εκτομή του όγκου και η
μεταμόσχευση ήπατος αποτελούν την θεραπεία πρώτης γραμμής.
Άλλες επιλογές θεραπείας, εάν δεν είναι δυνατή η χειρουργική επέμβαση και η
μεταμόσχευση, και εφόσον ο καρκίνος δεν έχει δώσει μεταστάσεις, είναι η
στερεοτακτική ακτινοθεραπεία, η κρυοχειρουργική, η ήπια εμβολή, ο
χημειοεμβολισμός.
Όταν ο καρκίνος του ήπατος βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο και έχει κάνει
μεταστάσεις, η θεραπεία στοχεύει περισσότερο στην επιβράδυνση της εξέλιξης της
νόσου και στον έλεγχο των συμπτωμάτων. Σε αυτή την περίπτωση, συχνά
προτιμώνται η χημειοθεραπεία, η ανοσοθεραπεία και οι στοχευμένες θεραπείες. Οι
κλινικές δοκιμές μπορεί να είναι επίσης μια επιλογή για κάποιους ασθενείς.
