Η ωτίτιδα είναι μία από τις συχνότερες παθήσεις του αυτιού. Πρόκειται για μία φλεγμονή, συχνά εξαιρετικά επώδυνη, που επηρεάζει το μέσο αυτί, δηλαδή την αεροφόρο κοιλότητα του ωτός που βρίσκεται πίσω από την τυμπανική μεμβράνη.
Το 80% περίπου των παιδιών θα παρουσιάσει τουλάχιστον μία μέση ωτίτιδα μέχρι την ηλικία των 3 ετών. Ωστόσο, αρκετοί είναι και οι ενήλικες που μπορεί να εμφανίσουν την πάθηση σε διάφορες περιόδους της ζωής τους.
Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι ωτίτιδας:
Η εξωτερική ωτίτιδα
γνωστή και ως « νόσος του κολυμβητή». Πρόκειται για μια φλεγμονή του έξω ακουστικού πόρου που προκαλείται συνήθως από λοίμωξη με βακτήρια ή μύκητες. Μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε εποχή του χρόνου όμως εμφανίζεται συχνότερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Η μέση ωτίτιδα
η οποία αποτελεί τη συχνότερη ασθένεια της βρεφικής και παιδικής ηλικίας, μετά το κρυολόγημα. Μέση ωτίτιδα μπορεί να παρουσιάσουν και οι ενήλικες αλλά σε μικρότερη συχνότητα. Πρόκειται για φλεγμονή του μέσου ωτός, που περιλαμβάνει τα οστάρια της ακοής, και συνήθως συνοδεύεται από συλλογή πυώδους υγρού στη κοιλότητα.
Η εσωτερική ωτίτιδα ή λαβυρινθίτιδα
είναι η σοβαρότερη μορφή ωτίτιδας του έσω ωτός. Πρόκειται για φλεγμονή του λαβυρίνθου που είναι ένα από τα όργανα ισορροπίας του σώματός μας. Εκδηλώνεται με έντονα συμπτώματα όπως ίλιγγο, εμετούς και σε κάποιες περιπτώσεις, βαρηκοΐα.
Αίτια
Η ωτίτιδα προκύπτει όταν παρουσιαστεί φλεγμονή στις ευσταχιανές σάλπιγγες με συνέπεια την απόφραξή τους, κάτι που οδηγεί στη συσσώρευση υγρού στο μέσο αυτί.
Οι σημαντικότερες αιτίες που προκαλούν ωτίτιδα είναι:
- Βακτηριακές, ιογενείς και μυκητιασικές λοιμώξεις
- Το κρυολόγημα
- Αλλεργικοί παράγοντες
- Μια προϋπάρχουσα χρόνια μέση ωτίτιδα
- Ο έντονος καθαρισμός του έξω ακουστικού πόρου με βρώμικα δάχτυλα ή μπατονέτα
- Παρατεταμένη υγρασία στον ακουστικό πόρο
- Ορισμένοι νόσοι, όπως για παράδειγμα ο σακχαρώδης διαβήτης, προδιαθέτουν στην ανάπτυξη εξωτερικής ωτίτιδας.
- Ανατομικές ιδιαιτερότητες όπως για παράδειγμα, ένας λυγισμένος ακουστικός πόρος
- Συχνό κολύμπι χωρίς ωτοασπίδες
- Συχνή χρήση ακουστικών
Συμπτώματα
Το βασικό σύμπτωμα της ωτίτιδας είναι ο πόνος. ΄Άλλα συμπτώματα που μπορεί να εκδηλωθούν ανάλογα με τον τύπο και την αιτία της ωτίτιδας είναι:
Στην εξωτερική ωτίτιδα τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι ο ήπιος πόνος στο αυτί, η έντονη φαγούρα, η εκροή υγρού από το έξω ους και η στένωση του έξω ακουστικού πόρου.
Στη μέση ωτίτιδα τα συμπτώματα ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς. Τα συμπτώματα που συνήθως εκδηλώνουν τα παιδιά είναι πόνος στο αυτί, υψηλός πυρετός, βουλωμένο αυτί, βαρηκοΐα, ανορεξία, διάχυτη ανησυχία, διαταραχές ύπνου, έντονοι πονοκέφαλοι, έκκριση υγρού από το αυτί, διάτρηση τυμπάνου. Τα συμπτώματα που εκδηλώνουν οι ενήλικες είναι πόνος στο αυτί, βαρηκοΐα, πυρετός, έκκριση πυώδους υγρού από το αυτί.
Στην εσωτερική ωτίτιδα (λαβυρινθίτιδα) τα συμπτώματα ποικίλουν. Τα πιο χαρακτηριστικά είναι ο υψηλός πυρετός με ρίγη, οι εμετοί, ο ίλιγγος, η απώλεια ισορροπίας και η βαρηκοΐα και σε πιο βαριές περιπτώσεις, μπορεί να εκδηλωθεί πάρεση προσωπικού νεύρου και μηνιγγίτιδα. Όταν τα συμπτώματα είναι πολύ σοβαρά, επιβάλλεται η νοσηλεία στο νοσοκομείο.
Διάγνωση
Από τη στιγμή που θα εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα της ωτίτιδας, ο ασθενής θα πρέπει να απευθυνθεί σε ΩΡΛ για μία λεπτομερή και ολοκληρωμένη εκτίμηση. Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει έλεγχο των αυτιών, του λαιμού και της μύτης του ασθενούς. Με τη χρήση ειδικού μικροσκοπίου θα πραγματοποιηθεί ωτομικροσκόπηση κατά την οποία γίνεται έλεγχος του έξω ακουστικού πόρου και της τυμπανικής μεμβράνης.
Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να κριθεί απαραίτητη η διενέργεια ειδικών εξετάσεων όπως το τυμπανόγραμμα και το ακοόγραμμα. Σε εμμένουσες περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει καλλιέργεια εκκρίματος από το αυτί.
Στην εσωτερική ωτίτιδα ( λαβυρινθίτιδα ), λόγω της σοβαρότητας της νόσου, η διαγνωστική διαδικασία περιλαμβάνει εκτός από τον ενδελεχή κλινικό έλεγχο και διερεύνηση με αξονική ή μαγνητική τομογραφία.
Θεραπεία
Η επιλογή θεραπείας της ωτίτιδας καθορίζεται από τη σοβαρότητα της κατάστασης, την αιτία, τον τύπο της ωτίτιδας και την ηλικία του ασθενούς. Τα περισσότερα περιστατικά ωτίτιδας παρουσιάζουν βελτίωση εντός 48 ωρών και η φλεγμονή υποχωρεί σε διάστημα μιας εβδομάδας χωρίς να απαιτηθεί η χρήση αντιβιοτικών. Στην περίπτωση που τα συμπτώματα επιμένουν, τότε θα χορηγηθεί φαρμακευτική θεραπεία με αντιβιοτική αγωγή, ωτικές σταγόνες με αντιμικροβιακή και αντιφλεγμονώδη δράση, αντιϊικά φάρμακα και κορτιζόνη. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις η αντιμετώπιση μπορεί να είναι και επεμβατική. Για όσο διάστημα διαρκεί η θεραπεία συνιστάται αποφυγή ενδο-ωτικής υγρασίας.
