Ξυπνάτε πολλές φορές μέσα στην νύχτα με την εντύπωση ότι σας λείπει αέρας ή οξυγόνο; Σας λέει συχνά ο/η σύζυγός σας ότι ροχαλίζετε και ότι τον/την εμποδίζετε να κοιμηθεί; Ξυπνάτε κουρασμένοι και κακόκεφοι κάθε πρωί και έχετε υπνηλία κατά ρη διάρκεια της ημέρας; Εάν ναι, τότε πιθανότατα να πάσχετε από υπνική άπνοια.
Πρόκειται για μια σοβαρή διαταραχή της αναπνευστικής λειτουργίας η οποία χαρακτηρίζεται από πολλές ακούσιες και επαναλαμβανόμενες διακοπές της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου και προκαλούν πτώση της οξυγόνωσης του αίματος. Αυτές οι διακοπές της αναπνοής διαρκούν συνήθως από 10 έως 30 δευτερόλεπτα και εκδηλώνονται πολλές φορές μέσα στη νύχτα. Οι γιατροί οδηγούνται στη πιθανότητα διάγνωσης της υπνικής άπνοιας όταν οι διακοπές της αναπνοής είναι περισσότερες από 10 μέσα σε μια ώρα.
Η συχνότητά εμφάνισης της υπνικής άπνοιας αυξάνεται με την ηλικία και είναι 2 με 4 φορές πιο συχνή στους άνδρες από ότι στις γυναίκες πριν από την ηλικία των 60 ετών. Μετά από αυτήν την ηλικία η συχνότητα εμφάνισης είναι ίδια και για τα δύο φύλα.
Τα παιδιά μπορεί επίσης να πάσχουν από υπνική άπνοια όταν οι αεραγωγοί τους μειώνονται από ορισμένα ανατομικά χαρακτηριστικά, όπως μια μεγάλη γλώσσα, μια μαλακή υπερώα ή μια υπερτροφία αμυγδαλών.
Βασικοί τύποι υπνικής άπνοιας
Αποφρακτική άπνοια ύπνου :
είναι πιο κοινή και η σοβαρότερη μορφή υπνικής άπνοιας και επηρεάζει περίπου το 90% των διαγνώσεων. Συνδέεται με στένωση του φάρυγγα που προκαλείται από απόφραξη των αεραγωγών, συνήθως όταν οι μαλακοί ιστοί στο πίσω μέρος του λαιμού συμπιέζονται κατά τη διάρκεια του ύπνου. Είναι συχνότερη στα παχύσαρκα άτομα με χαρακτηριστικό σύμπτωμα το δυνατό ροχαλητό
Κεντρική άπνοια ύπνου :
Σε αντίθεση με τηνυπνική αποφρακτική άπνοια, ο αεραγωγοί δεν είναι αποκλεισμένοι αλλά μια διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος κάνει τους αναπνευστικούς μύες του θώρακα και του διαφράγματος να μη λειτουργούν κανονικά. Η καρδιακή ανεπάρκεια και τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι οι βασικότερες αιτίες που προκαλούν αυτόν τον τύπο υπνικής άπνοιας.
Όταν συνυπάρχουν και οι δύο μορφές άπνοιας στο ίδιο άτομο τότε μιλάμε για μικτή άπνοια ύπνου.
Αίτια – Παράγοντες κινδύνου
Η παχυσαρκία αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου για την αποφρακτική υπνική άπνοια.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι η ηλικία (πιο συχνή σε άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών), το φύλο (πιο συχνή στους άνδρες), το οικογενειακό ιστορικού, οι διαταραχές του κινητικού νευρώνα, οι παραμορφώσεις των οστών της μύτης, του στόματος ή του λαιμού δυσχεραίνουν την αναπνοή, προκαλώντας άπνοια (π.χ. στραβό ρινικό διάφραγμα), η υπερτροφία αμυγδαλών ή γλώσσας, η αυξημένη περίμετρος λαιμού, η εμμηνόπαυση, οι ορμονικές διαταραχές, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, το κάπνισμα και το αλκοόλ, τα υπναγωγά φάρμακα, ο ύπνος σε ύπτια θέση και σε κάποιες περιπτώσεις η δυσλειτουργία του εγκεφάλου, ο οποίος δεν στέλνει την «εντολή» της αναπνοής στους αναπνευστικούς μύες.
Συμπτώματα
Συμπτώματα που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του ύπνου:
- Πολύ δυνατό ροχαλητό
- Συχνές παύσεις στην αναπνοή
- Ανήσυχα τινάγματα και ανήσυχος ύπνος με συχνές αλλαγές στη θέση του σώματος κατά τη διάρκεια του ύπνου.
- Ξαφνικά ξυπνήματα τη νύχτα με αίσθημα ασφυξίας ή δύσπνοιας
- Εφίδρωση και πόνο στο στήθος, ενώ κοιμάστε.
- Τρίξιμο των δοντιών
- Νυχτερινή συχνοουρία
- Υπνοβασία
Συμπτώματα που εκδηλώνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας:
- Συχνοί πονοκέφαλοι στο πρωινό ξύπνημα και ξηροστομία
- Μη φυσιολογική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας
- Δυσκολία συγκέντρωσης και εξασθενημένη μνήμη
- Δυνατό βουητό
- Ευερεθιστότητα και κυκλοθυμία
- Υπνηλία κατά την οδήγηση με κίνδυνο ατυχημάτων
- Χρόνια κόπωση
- Κατάθλιψη και κοινωνική απομόνωση
- Μειωμένη λίμπιντο ή ακόμα και σεξουαλική δυσλειτουργία
Επιπτώσεις της υπνικής άπνοιας
Χωρίς θεραπεία η υπνική άπνοια μπορεί να σας προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας και να οδηγήσει σε ιδιαίτερα δυσάρεστες καταστάσεις όπως:
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
- Εγκεφαλικό
- Καρδιακές αρρυθμίες, καρδιακή ανεπάρκεια, έμφραγμα
- Κατάθλιψη, διαβήτης
- Μειωμένη λίμπιντο και σεξουαλική δυσλειτουργία
- Τραυματισμός κατά την οδήγηση ή στο χώρο εργασίας
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται από εξειδικευμένο γιατρό και περιλαμβάνει την λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού, την κλινική εξέταση, τη διενέργεια εργαστηριακών εξετάσεων και ειδικό ερωτηματολόγιο σχετικά με τη συμπεριφορά σας κατά τη διάρκεια του ύπνου αλλά και κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Ιδιαίτερα σημαντικό διαγνωστικό εργαλείο αποτελεί η πολυυπνογραφία η οποία διενεργείται στα Ιατρεία Μελέτης Ύπνου. Η εξέταση αυτή γίνεται σε ένα κατάλληλα εξοπλισμένο θάλαμο στον οποίο θα κοιμηθείτε για ένα βράδυ, υπό την επίβλεψη εξειδικευμένου γιατρού. Οσο θα κοιμάστε, εντελώς ανώδυνα, ειδικές συσκευές που θα έχουν συνδεθεί επάνω σας θα καταγράφουν μεταξύ άλλων την δραστηριότητα του εγκεφάλου, της αναπνοής, τις κινήσεις των ματιών, τον καρδιακό ρυθμό, τη δραστηριότητα των μυών, τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα και της ροής του αέρα στη μύτη και στο στόμα. Μετά την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων ο γιατρός θα αποφανθεί εάν πάσχετε από κεντρική, αποφρακτική ή μικτού τύπου άπνοια.
Θεραπεία
Σύμφωνα με έρευνες, το 80% των ατόμων που πάσχει από υπνική άπνοια δεν λαμβάνει θεραπεία είτε γιατί δεν το γνωρίζει είτε γιατί ακόμη κι αν το υποψιάζεται δεν το θεωρεί κάτι αρκετά σοβαρό. Ομως, το σύνδρομο της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, αν δεν αντιμετωπιστεί με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή συνοδεύεται από αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα.
Η θεραπεία της υπνικής άπνοιας εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και τις αιτίες τους. Οι βασικές θεραπευτικές επιλογές που θα σας συστήσει ο γιατρός είναι:
- Περιορισμός των παραγόντων κινδύνου ( μείωση βάρους, αποφυγή καπνίσματος και κατανάλωσης αλκοόλ και υπναγωγών φαρμάκων, ύπνος στο πλάι και όχι σε ύπτια θέση)
- Ρινικά αποσυμφορητικά
- Θεραπεία με CPAP, μια συσκευή που συνδέεται με μια ειδική μάσκα που θα την φοράτε κατά τη διάρκεια του ύπνου και θα σας παρέχει συνεχή θετική πίεση στους αεραγωγούς . Η CPAP θεωρείται από τους περισσότερους γιατρούς ως η πιο αποτελεσματική θεραπεία για την υπνική άπνοια.
- Ενδοστοματικές συσκευές (νάρθηκες ή μασελάκια) που θα κρατούν ανοιχτούς τους αεραγωγούς.
- Χειρουργική επέμβαση, όταν τα αίτια της υπνικής άπνοιας οφείλονται σε ανατομικό ελάττωμα στην μύτη, στο στόμα ή στον φάρυγγα.