Σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσει την κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως μεταξύ των κοριτσιών 15-19 ετών, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) δημοσίευσε σήμερα νέες κατευθυντήριες οδηγίες, με στόχο την πρόληψη της εφηβικής εγκυμοσύνης και των σοβαρών σχετιζόμενων επιπλοκών στην υγεία των νεαρών κοριτσιών.
Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη
Μεταξύ άλλων στρατηγικών, οι νέες κατευθυντήριες οδηγίες προτρέπουν την ταχεία δράση για τον τερματισμό των παιδικών γάμων, την επέκταση της σχολικής φοίτησης των κοριτσιών και τη βελτίωση της πρόσβασης σε υπηρεσίες και πληροφορίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας. Όλοι αυτοί είναι κρίσιμοι παράγοντες για τη μείωση των πρώιμων κυήσεων μεταξύ των εφήβων σε όλο τον κόσμο.
«Οι πρώιμες εγκυμοσύνες μπορεί να έχουν σοβαρές σωματικές και ψυχολογικές συνέπειες για τα κορίτσια και τις νεαρές γυναίκες και συχνά αντικατοπτρίζουν θεμελιώδεις ανισότητες που επηρεάζουν την ικανότητά τους να διαμορφώνουν τις σχέσεις τους και τη ζωή τους», δήλωσε η Δρ. Pascale Allotey, Διευθύντρια Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας και Έρευνας στον ΠΟΥ και στο Ειδικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανθρώπινη Αναπαραγωγή (HRP).
«Η αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος, επομένως, σημαίνει δημιουργία συνθηκών, όπου τα κορίτσια και οι νεαρές γυναίκες μπορούν να αναπτυχθούν – διασφαλίζοντας ότι μπορούν να παραμείνουν στο σχολείο, να προστατεύονται από τη βία και τον εξαναγκασμό, να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας που υπερασπίζονται τα δικαιώματά τους και να έχουν πραγματικές επιλογές για το μέλλον τους».
Πάνω από 21 εκατομμύρια έφηβες μένουν έγκυοι, κάθε χρόνο
Αυτό, κυρίως, σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, με περίπου τις μισές από τις εγκυμοσύνες αυτές να είναι ακούσιες. Με επιπτώσεις στην εκπαίδευση, την κοινωνική σύνδεση και τις μελλοντικές προοπτικές απασχόλησης των κοριτσιών, η πρόωρη εγκυμοσύνη μπορεί να δημιουργήσει κύκλους φτώχειας μεταξύ των γενεών που είναι δύσκολο να σπάσουν. Επιφέρει, επίσης, σοβαρούς κινδύνους για την υγεία, συμπεριλαμβανομένων σχετικά υψηλότερων ποσοστών λοιμώξεων και πρόωρων τοκετών, καθώς και επιπλοκών από μη ασφαλείς αμβλώσεις, που συνδέονται με ιδιαίτερες προκλήσεις στην πρόσβαση σε ασφαλή και αξιοπρεπή φροντίδα.
Οι λόγοι για την πρώιμη εγκυμοσύνη είναι ποικίλοι και αλληλένδετοι, συμπεριλαμβανομένων των ανισοτήτων μεταξύ των φύλων, της φτώχειας, της έλλειψης ευκαιριών και της αδυναμίας πρόσβασης σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας. Υπάρχει ισχυρή συσχέτιση με τους γάμους μικρών κοριτσιών: σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, 9 στις 10 γεννήσεις από έφηβες μητέρες πραγματοποιούνται μεταξύ κοριτσιών που παντρεύτηκαν πριν από την ηλικία των 18 ετών.
Οι σημερινές κατευθυντήριες οδηγίες του ΠΟΥ συνιστούν ολιστικές προσπάθειες για την παροχή βιώσιμων εναλλακτικών λύσεων στον πρόωρο γάμο, ενισχύοντας τις προοπτικές εκπαίδευσης και απασχόλησης των κοριτσιών. Εάν όλα τα κορίτσια τελείωναν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, υπολογίζεται ότι τα δύο τρίτα των παιδικών γάμων θα αποτρέπονταν.
Για τα κορίτσια που διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο, η κατευθυντήρια οδηγία συνιστά την εξέταση κινήτρων για την υποστήριξη της ολοκλήρωσης της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπως στοχευμένα προγράμματα υποτροφιών.
Οι νέες κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν, επίσης, νόμους για την απαγόρευση του γάμου κάτω των 18 ετών, σύμφωνα με τα πρότυπα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη συμμετοχή της κοινότητας για την αποτροπή της πρακτικής αυτής.
«Ο πρόωρος γάμος αρνείται στα κορίτσια την παιδική τους ηλικία και έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία τους», δήλωσε η Δρ. Sheri Bastien, υπεύθυνη για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία των εφήβων στον ΠΟΥ. «Η εκπαίδευση είναι κρίσιμη για να αλλάξει το μέλλον των νεαρών κοριτσιών, ενώ δίνει τη δυνατότητα στους εφήβους –τόσο αγόρια όσο και κορίτσια– να κατανοήσουν τη συναίνεση, να αντιμετωπίζουν υπεύθυνα την υγεία τους και να αμφισβητήσουν τις μεγάλες ανισότητες των φύλων, που συνεχίζουν να οδηγούν σε υψηλά ποσοστά παιδικών γάμων και πρόωρης εγκυμοσύνης σε πολλά μέρη του κόσμου».
Οι συστάσεις υπογραμμίζουν την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι οι έφηβοι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, που ανταποκρίνονται στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα, συμπεριλαμβανομένων των επιλογών αντισύλληψης. Σε ορισμένες χώρες, απαιτείται η συναίνεση ενός ενήλικα για την πρόσβαση στις υπηρεσίες, γεγονός που αποτελεί σημαντικό εμπόδιο στην εφαρμογή των υπηρεσιών αυτών.
Οι έφηβες που μένουν έγκυοι πρέπει επίσης να έχουν πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη υψηλής ποιότητας κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη και τη γέννηση, χωρίς στίγμα και διακρίσεις, καθώς και ασφαλή φροντίδα για τις αμβλώσεις.
Τέλος, η ολοκληρωμένη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι απαραίτητη τόσο για τα αγόρια όσο και για τα κορίτσια, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι γνωρίζουν πού να έχουν πρόσβαση σε τέτοιες υπηρεσίες και πώς να χρησιμοποιούν διαφορετικούς τύπους αντισύλληψης. Έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τις πρώιμες εγκυμοσύνες, καθυστερεί την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας και βελτιώνει τις γνώσεις των εφήβων για το σώμα τους και την αναπαραγωγική τους υγεία.
Οι σημερινές κατευθυντήριες οδηγίες επικαιροποιούν μια προηγούμενη έκδοση κατευθυντήριων οδηγιών για την πρόληψη της εγκυμοσύνης στην εφηβεία του 2011, και εστιάζουν ιδιαίτερα στην πρόληψη του γάμου των παιδιών και στη βελτίωση της πρόσβασης των εφήβων και της χρήσης της αντισύλληψης. Συμπληρώνουν τη σχετική καθοδήγηση του ΠΟΥ σχετικά με τις υπηρεσίες υγείας για εφήβους, την ολοκληρωμένη σεξουαλική εκπαίδευση και τη βία με βάση το φύλο.
Αν και παραμένουν σημαντικές ανισότητες, σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει σημειωθεί πρόοδος στη μείωση των εφηβικών κυήσεων και γεννήσεων:
· Το 2021, εκτιμάται ότι 1 στα 25 κορίτσια γέννησε πριν από την ηλικία των 20 ετών,
· σε σύγκριση με 1 στα 15 δύο δεκαετίες πριν.
· Σε ορισμένες χώρες, σχεδόν 1 στα 10 έφηβα κορίτσια (15-19 ετών) γεννούν κάθε χρόνο.
Περισσότερα για την επικαιροποιημένη κατευθυντήρια οδηγία του ΠΟΥ, διαθέσιμα στον σύνδεσμο:
chromeextension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/381100/9789240104105-eng.pdf