Ο έρπητας ζωστήρας είναι μια ιογενής λοίμωξη του δέρματος που προκαλείται από την ενεργοποίησης του ιού της ανεμοβλογιάς. Όταν το άτομο αναρρώσει από την ανεμοβλογιά, ο ιός παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση στο νευρικό σύστημα. Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, η εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος επιτρέπει την επανενεργοποίηση του ιού που προκαλεί τον έρπητα ζωστήρα.
Περίπου το 90% των ενηλίκων παγκοσμίως έχουν προσβληθεί από τον ιό της ανεμοβλογιάς. Υπολογίζεται ότι 1 στα 3 άτομα θα νοσήσει από έρπητα ζωστήρα κάποια στιγμή στη ζωή του, με τον κίνδυνο να μεγαλώνει όσο αυξάνεται η ηλικία.
Σχεδόν όλοι οι ενήλικες άνω των 55 ετών, βρίσκονται σε κίνδυνο να εκδηλώσουν έρπητα ζωστήρα, καθώς έχουν νοσήσει από ανεμοβλογιά, κάποια στιγμή νωρίτερα στη ζωή τους.Τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα λόγω ορισμένων ιατρικών παθήσεων ή φαρμάκων είναι επίσης πιο ευάλωτα στον έρπητα ζωστήρα.
Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται ο έρπητας ζωστήρας
Ο έρπητας ζωστήρας προκαλεί ένα επώδυνο εξάνθημα το οποίο εμφανίζεται ως μια λωρίδα από φυσαλίδες στη μία πλευρά του σώματος, συχνότερα στον κορμό, στην κοιλιά, στο θώρακα, στο πρόσωπο και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και στα μάτια, συνήθως με παρουσία πυρετού, ρίγους, μυαλγίας και έντονου πόνου με μεγάλη διάρκεια.
Πριν εμφανιστεί το εξάνθημα εκδηλώνονται ορισμένα προειδοποιητικά συμπτώματα, όπως κεφαλαλγία, αδιαθεσία, στομαχικές διαταραχές και αίσθημα καύσου, μουδιάσματος ή κνησμού στο μέρος του σώματος που επηρεάζεται.
Η έγκαιρη θεραπεία με αντιικά φάρμακα μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της σοβαρότητας των συμπτωμάτων και της διάρκειας της ασθένειας.
Οι σοβαρές επιπλοκές του έρπητα ζωστήρα
Ο έρπητας ζωστήρας μπορεί να εξελιχθεί σε ένα ιδιαίτερα επώδυνο νόσημα το οποίο θα επηρεάσει καθοριστικά την ποιότητα της καθημερινής ζωής των ατόμων που θα τον εμφανίσουν.
Η πιο σοβαρή και συχνή επιπλοκή του έρπητα ζωστήρα είναι η μεθερπητική νευραλγία. Σύμφωνα με τους ειδικούς η επιπλοκή αυτή εμφανίζεται στο 5% έως 30% όλων των περιπτώσεων έρπητα ζωστήρα. Ο έντονος νευροπαθητικός πόνος που προκαλεί η μεθερπητική νευραλγία μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες, μήνες ακόμη και χρόνια.
Άλλες σοβαρές επιπλοκές του έρπητα ζωστήρα είναι η πνευμονίτιδα, η απώλεια ακοής, οι δερματικές λοιμώξεις, η κοκκιωματώδης αγγειίτιδα, η μηνιγγοεγκεφαλίτιδα, η εγκάρσια μυελίτιδα, το εγκεφαλικό επεισόδιο. Σε περίπτωση που ο ιός προσβάλει τα νεύρα του προσώπου μπορεί να προκαλέσει μέχρι και τύφλωση αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα.
Πώς προστατεύει το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα
Ο κίνδυνος νόσησης με έρπητα ζωστήρα μπορεί να μειωθεί σημαντικά με τον εμβολιασμό, ο οποίος συστήνεται από το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών. Το εμβόλιο δρα ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα απέναντι στον ιό της ανεμοβλογιάς, προφυλάσσοντας με αυτό τον τρόπο από τον έρπητα ζωστήρα και τις σοβαρές επιπλοκές του.
Στην Ελλάδα κυκλοφορούν δυο εμβόλιακατά του έρπητα ζωστήρα, το εμβόλιο με ζώντα εξασθενημένο ιό (ZVL) και το αδρανοποιημένο ανασυνδυασμένο εμβόλιο (RΖV).
Το εμβόλιο χορηγείται δωρεάν σε όλα τα άτομα άνω των 60 ετών καθώς και στους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς ηλικίας άνω των 18 ετών, καθώς διατρέχουν έως και 9 φορές υψηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση έρπητα ζωστήρα.
Το εμβόλιο χορηγείται και σε άτομα που έχουν νοσήσει από έρπητα ζωστήρα κατά το παρελθόν. Μόνη εξαίρεση για τον εμβολιασμό αποτελεί η πρόσφατη νόσηση από έρπητα ζωστήρα. Σε αυτή την περίπτωση προτείνεται η καθυστέρηση του εμβολιασμού για περίπου ένα χρόνο.