Τι έδειξε ποιοτική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Διεθνές Περιοδικό Κλινικής Φαρμακευτικής
Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο
Με την περίοδο έναρξης του αντιγριπικού εμβολιασμού από τα φαρμακεία ante portas και τους φαρμακοποιούς όλης της χώρας να είναι έτοιμοι να ριχτούν στη μάχη κατά της γρίπης με όπλο τα νέα, συνολικά έξι εμβόλια που έχουν λάβει έγκριση για φέτος και τη διοίκηση του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου να ετοιμάζει σχετική ημερίδα στις 16 Οκτωβρίου με θέμα: «Εμβόλια: Ασφάλεια, Καινοτομία & Οικονομική Υπεραξία στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας», κάθε είδηση που έχει σχέση με αυτό το ζήτημα προφανώς και είναι ενδιαφέρουσα.
Το PharmacyTimes.com σε πρόσφατο άρθρο αναφέρεται στο ρόλο που παίζουν οι φαρμακοποιοί στην προώθηση των εμβολιασμών σε καρκινοπαθείς, σημειώνοντας εξαρχής ότι οι συγκεκριμένοι ασθενείς αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών που προλαμβάνονται με εμβόλια, λόγω της ανοσοκαταστολής που προκαλείται από τη θεραπεία αλλά και του ότι οι φαρμακοποιοί βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση για να βελτιώσουν τα ποσοστά εμβολιασμού σε αυτούς τους ασθενείς. Ωστόσο, αντιμετωπίζουν εμπόδια όπως οι πιέσεις στον φόρτο εργασίας και οι περιορισμοί πόρων.
Οι φαρμακοποιοί θα πρέπει να αξιοποιήσουν την προσβασιμότητά τους για να αυξήσουν τα ποσοστά ανοσοποίησης μεταξύ των ατόμων που υποβάλλονται σε θεραπεία για τον καρκίνο, αναφέρει το άρθρο.
Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία για τον καρκίνο είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε ασθένειες που προλαμβάνονται με εμβόλια, όπως η πνευμονιοκοκκική νόσος και η γρίπη, και στις σοβαρές συνέπειες που μπορούν να προκαλέσουν αυτές οι λοιμώξεις, που κυμαίνονται από νοσηλεία έως θάνατο. Αυτός ο αυξημένος κίνδυνος πηγάζει από την ανοσοκαταστολή που προκαλείται από τη χημειοθεραπεία και άλλες θεραπείες για τον καρκίνο.
Παρόλο που οι εθνικές για τις ΗΠΑ αλλά και διεθνείς οδηγίες τονίζουν τη σημασία της ανοσοποίησης γι’ αυτόν τον πληθυσμό, τα ποσοστά εμβολιασμού παραμένουν σταθερά χαμηλά. Παράγοντες που συμβάλλουν περιλαμβάνουν τα πολύπλοκα προγράμματα θεραπείας, τις ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα. Επίσης ως εμπόδιο το άρθρο αναφέρει και την περιορισμένη πρόσβαση σε βολικές για τους ασθενείς αυτούς υπηρεσίες εμβολιασμού, κάτι που ισχύει για τις ΗΠΑ ενώ για τη χώρα μας ίσως και να αποτελεί πρόβλημα σε κάποιες περιπτώσεις πολύ απομακρυσμένων περιοχών, όπου η πρόσβαση σε φαρμακείο μπορεί να μην είναι τόσο εύκολη.
Ένα άλλο βασικό εμπόδιο που αναφέρεται στο εν λόγω άρθρο είναι η έλλειψη σαφήνειας σχετικά με το ποιοι επαγγελματίες υγείας είναι υπεύθυνοι για τη διασφάλιση των έγκαιρων εμβολιασμών σε ογκολογικά περιβάλλοντα. Καθώς η κοινότητα υγειονομικής περίθαλψης εξελίσσεται μετά την πανδημία COVID-19, οι φαρμακοποιοί έχουν αναπτύξει πιο ολοκληρωμένους ρόλους στις υπηρεσίες ανοσοποίησης, οι οποίοι θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη γεφύρωση του χάσματος που αντιμετωπίζουν πολλοί ασθενείς όταν αναζητούν εμβολιασμό.
Για να διερευνήσουν αυτό το χάσμα, οι ερευνητές δημοσίευσαν μια ποιοτική μελέτη στο Διεθνές Περιοδικό Κλινικής Φαρμακευτικής, εξετάζοντας τις απόψεις των επαγγελματιών υγείας σχετικά με τον ρόλο του φαρμακοποιού στην παροχή εμβολιασμών σε ασθενείς με καρκίνο. Βασιζόμενοι στη θεωρία ρόλων, οι ερευνητές πήραν συνεντεύξεις από γιατρούς, νοσηλευτές και φαρμακοποιούς από ογκολογικές και αιματολογικές μονάδες για να εντοπίσουν εμπόδια και ευκαιρίες για υπηρεσίες ανοσοποίησης με επικεφαλής φαρμακοποιούς.
Οι φαρμακοποιοί αναγνωρίζονταν σταθερά ως έμπειροι και κλινικά ικανοί επαγγελματίες υγείας να χορηγούν εμβόλια. Ωστόσο, η απουσία σαφώς καθορισμένων ευθυνών στην ογκολογική φροντίδα έχει οδηγήσει σε χαμένες ευκαιρίες ανοσοποίησης. Οι συμμετέχοντες υποστήριξαν έναν πιο εξέχοντα ρόλο για τους φαρμακοποιούς, ιδιαίτερα σε εξωτερικά ιατρεία, όπου μπορούν να εκπαιδεύσουν τους ασθενείς, να αντιμετωπίσουν την διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια και να διασφαλίσουν ακριβή τεκμηρίωση. Η διεπαγγελματική επικοινωνία επισημάνθηκε ως απαραίτητη για την υποστήριξη του συντονισμού της φροντίδας και τη διευκρίνιση των ρόλων της ομάδας.
Πέρα από την ογκολογική κλινική, οι φαρμακοποιοί της κοινότητας διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην επέκταση της πρόσβασης στον εμβολιασμό για ασθενείς με καρκίνο. Συχνά, λειτουργώντας ως οι πιο προσιτοί επαγγελματίες υγείας, μπορούν να παρέχουν βολικές υπηρεσίες εμβολιασμού με επίσκεψη ή κατόπιν ραντεβού κοντά στον τόπο κατοικίας των ασθενών, μειώνοντας τα κόστη μετακίνησης κατά τη διάρκεια εντατικών προγραμμάτων θεραπείας. Οι φαρμακοποιοί της κοινότητας μπορούν επίσης να εντοπίσουν τις ανάγκες εμβολιασμού κατά τη διάρκεια της συνηθισμένης παραλαβής συνταγών, να προσφέρουν συμβουλευτική βασισμένη σε στοιχεία για την αντιμετώπιση ανησυχιών σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων και να συντονιστούν με τις ογκολογικές ομάδες για να διασφαλίσουν την ενημέρωση των αρχείων. Γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ της εξειδικευμένης φροντίδας για τον καρκίνο και των καθημερινών σημείων επαφής με την υγειονομική περίθαλψη, οι φαρμακοποιοί της κοινότητας μπορούν να βοηθήσουν στην εξασφάλιση έγκαιρων εμβολιασμών και στη μείωση των λοιμώξεων που μπορούν να προληφθούν σε αυτόν τον ευάλωτο πληθυσμό.
Στη δημοσιευμένη μελέτη, αν και οι φαρμακοποιοί εξέφρασαν την ετοιμότητά τους να αναλάβουν αυτές τις ευθύνες, τόνισαν ότι οι πιέσεις από τον φόρτο εργασίας παραμένουν ένα σημαντικό εμπόδιο στην εφαρμογή. Σε όλες τις συνεντεύξεις που έγιναν στο πλαίσιο της μελέτης, καταγράφηκαν συνεχείς εκκλήσεις για επιπλέον προσωπικό, βελτιστοποιημένες ροές εργασίας και θεσμική υποστήριξη. Οι προτεινόμενες στρατηγικές περιλάμβαναν τη συμμετοχή βασικών ενδιαφερόμενων μερών στην ανάπτυξη προγραμμάτων, την επένδυση σε πόρους φαρμακοποιών και την προσφορά κινήτρων για τη διατήρηση εκτεταμένων προσπαθειών εμβολιασμού.
Αυτά τα αποτελέσματα αντιστοιχούν με εκείνα που έχουν προκύψει και από άλλες ερευνητικές πρωτοβουλίες που έχουν επιδιώξει να διευκρινίσουν τα εμπόδια στην ικανότητα των φαρμακοποιών να διασφαλίσουν αποτελεσματικές στρατηγικές εμβολιασμού. Μία μελέτη, η οποία επικεντρώθηκε ειδικά στον εμβολιασμό κατά του πνευμονιοκόκκου, διαπίστωσε ότι οι φαρμακοποιοί συχνά ανέφεραν ότι είχαν περιορισμένες γνώσεις σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές εμβολιασμού και ανέφεραν εμπόδια, όπως οικονομικές επιπλοκές, έλλειψη πόρων και παράγοντες που σχετίζονται με τον ασθενή, που δυσχεραίνουν τον εμβολιασμό. Αυτές οι παρατηρήσεις έγιναν παρά το γεγονός ότι οι φαρμακοποιοί στη συγκεκριμένη μελέτη εξέφρασαν εμπιστοσύνη στην ικανότητά τους να παρέχουν εμβολιασμούς και να εφαρμόζουν νέες υπηρεσίες εμβολιασμού.
Αυτά τα αποτελέσματα αντιστοιχούν σε άλλες ερευνητικές πρωτοβουλίες που έχουν επιδιώξει να διευκρινίσουν τα εμπόδια στην ικανότητα των φαρμακοποιών να διασφαλίσουν αποτελεσματικές στρατηγικές εμβολιασμού. Μια μελέτη, η οποία επικεντρώθηκε ειδικά στον πνευμονιοκοκκικό εμβολιασμό, διαπίστωσε ότι οι φαρμακοποιοί συχνά ανέφεραν ότι είχαν περιορισμένη γνώση σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές εμβολιασμού και ανέφεραν εμπόδια, συμπεριλαμβανομένων οικονομικών δυσκολιών, έλλειψης πόρων και παραγόντων που σχετίζονται με τον ασθενή, που δυσχεραίνουν τον εμβολιασμό. Αυτές οι παρατηρήσεις έγιναν παρά το γεγονός ότι οι φαρμακοποιοί στη συγκεκριμένη μελέτη εξέφρασαν εμπιστοσύνη στην ικανότητά τους να παρέχουν εμβολιασμούς και να εφαρμόζουν νέες υπηρεσίες εμβολιασμού.
Η διασφάλιση της σωστής εκπαίδευσης των εμβολιαστών σχετικά με αποτελεσματικές στρατηγικές και μεθόδους για την αύξηση της εμβολιαστικής συμμετοχής είναι ζωτικής σημασίας. Καθώς περισσότεροι ασθενείς με καρκίνο ζουν περισσότερο και γίνονται πιο ευάλωτοι σε αναπνευστικές ασθένειες που μπορούν να προληφθούν με εμβόλια, η παροχή επαρκών, προσβάσιμων υπηρεσιών ανοσοποίησης παραμένει απαραίτητη. Δεδομένης της εις βάθος γνώσης τους για συγκεκριμένους ασθενείς και την κατάστασή τους, οι φαρμακοποιοί μπορούν να αξιολογήσουν τη σκοπιμότητα ένας ασθενής να εμβολιαστεί και να τον βοηθήσουν στον προγραμματισμό του.
Τελικά, αυτά τα ευρήματα της μελέτης υπογραμμίζουν μια έγκαιρη ευκαιρία για την πληρέστερη ενσωμάτωση των φαρμακοποιών στην ογκολογική φροντίδα. Η πανδημία COVID-19 παρείχε ένα σαφές παράδειγμα του πώς οι φαρμακοποιοί θα μπορούσαν να ενταχθούν γρήγορα και αποτελεσματικά στη διαδικασία εμβολιασμού, παρέχοντας στους ασθενείς μια αξιόπιστη πηγή για τις ανησυχίες τους σχετικά με τον εμβολιασμό. Με επαρκή υποστήριξη και διεπιστημονική συνεργασία, οι φαρμακοποιοί βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση για να καλύψουν τα κενά στον εμβολιασμό, να ενισχύσουν την εκπαίδευση των ασθενών και να βελτιώσουν τη συνολική ποιότητα της φροντίδας για τα άτομα που υποβάλλονται σε θεραπεία για τον καρκίνο.