Το κάπνισμα καταγράφεται ως η κυριότερη αιτία
Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί μία παγκόσμια «πανδημία», καθώς είναι ένας από τους πιο συχνούς και σοβαρούς τύπους καρκίνου με τη μεγαλύτερη θνησιμότητα. Η νόσος χρήζει επείγουσας διαχείρισης, με ανάγκη αξιοποίησης όλων των δυνατότητων της επιστήμης και της τεχνολογίας, ώστε να καταστεί μία χρόνια νόσος.
Ο Νοέμβριος έχει οριστεί ως μήνας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τη νόσο και, όπως τόνισαν ειδικοί επιστήμονες σε εκδήλωση που διοργάνωσε η Bristol Myers Squibb (BMS), υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Καρκίνου Πνεύμονα (ΕΛ.Ε.ΚΑ.Π.), μία από τις σημαντικότερες αιτίες εμφάνισης της νόσου είναι το κάπνισμα, με το 80% των περιπτώσεων στον δυτικό κόσμο να σχετίζεται με αυτήν τη συνήθεια. Η νόσος όμως διαγιγνώσκεται και σε παθητικούς καπνιστές και σε μη καπνιστές. Παράγοντες κινδύνου αποτελούν επίσης, το οικογενειακό ιστορικό, η επαγγελματική έκθεση σε αμίαντο και βιομηχανικά μέταλλα, η ατμοσφαιρική ρύπανση και η εισπνοή αέρα σε εσωτερικούς χώρους, λόγω καύσης ακατάλληλων υλικών.
«Στην Ελλάδα καταγράφονται κάθε χρόνο, περίπου 9.000 νέα περιστατικά και περίπου 7.000 θάνατοι από τον καρκίνο του πνεύμονα. Η θνησιμότητα της νόσου αυτής ξεπερνά την αντίστοιχη από τον καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου και του προστάτη μαζί. Η νόσος μπορεί να υπάρχει, είτε χωρίς, είτε με ήπια συμπτωματολογία, όπως πόνος στον θώρακα, βραχνάδα, λαχάνιασμα, επίμονος βήχας και αίσθημα αδυναμίας. Δυστυχώς, μόλις το 16% των ασθενών ανιχνεύονται στο αρχικό στάδιο της νόσου, ενώ οι περισσότεροι ασθενείς εμφανίζουν συμπτώματα όταν η νόσος βρίσκεται ήδη σε προχωρημένα στάδια», ανέφερε ο ογκολόγος-παθολόγος Ηλίας Αθανασιάδης. Πρόσθεσε ότι η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση της νόσου, είναι ένα από τα βασικά εργαλεία για τη βελτίωση της επιβίωσης των ασθενών. Στον γενικό πληθυσμό και ιδιαίτερα σε ομάδες υψηλού κινδύνου, ο προσυμπτωματικός έλεγχος μέσω διαγνωστικών εξετάσεων, όπως η αξονική τομογραφία θώρακος χαμηλής δόσης ακτινοβολίας, συμβάλλει στην έγκαιρη διάγνωση και ως εκ τούτου στην έγκαιρη αντιμετώπιση, με τις πιο καινοτόμες θεραπευτικές επιλογές που διαθέτουμε πλέον, χάρη στην επιστημονική πρόοδο», κατέληξε.
Για τις νέες θεραπείες μίλησε η Ανδριανή Χαρπίδου, πνευμονολόγος, υπεύθυνη του τμήματος Κλινικών Μελετών στην Γ’ Παθολογική Κλινική και Ομώνυμο Εργαστήριο Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Γ.Ν.Ν.Θ.Α «Σωτηρία», σημειώνοντας ότι: «Οι νέες, καινοτόμες θεραπευτικές επιλογές, προσφέρουν πιο εξατομικευμένη και αποτελεσματική προσέγγιση στη θεραπεία, βελτιώνοντας τις εκβάσεις που αφορούν στη συνολική επιβίωση και ποιότητα ζωής των ασθενών. Η ανοσο-ογκολογία αποτελεί επανάσταση στις θεραπείες, χάρη στον διαφορετικό μηχανισμό δράσης της, παρέχοντας θεραπευτικές λύσεις σε ασθενείς που έως σήμερα είχαν ελάχιστες επιλογές. Ευρήματα από κλινικές μελέτες τεκμηριώνουν ότι οι ανοσο-ογκολογικές θεραπείες, είναι ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει στην αντιμετώπιση της νόσου από άποψη αποτελεσμάτων για τους ασθενείς, αφού το ανοσοποιητικό σύστημα εκπαιδεύεται να καταπολεμά τα καρκινικά κύτταρα ακόμη και μετά την ύφεση της νόσου. Αυτές οι θεραπείες αναμένεται να αλλάξουν την πορεία της νόσου τα επόμενα χρόνια, συνδυαστικά με τις τοπικές θεραπείες, το χειρουργείο και την ακτινοθεραπεία, καθώς και με τη χημειοθεραπεία συζευγμένη με αντισώματα».
Κλειδί για την εξατομικευμένη θεραπεία είναι οι βιοδείκτες
Στον ρόλο των βιοδεικτών, εστίασε ο παθολόγος-ογκολόγος Ιωάννης Μπουκοβίνας, MD, PhD, PharmaD, σημειώνοντας ότι «οι βιοδείκτες είναι το κλειδί για την εξατομικευμένη θεραπεία, καθώς ανιχνεύουν τα ιδιαίτερα βιολογικά χαρακτηριστικά του όγκου, ώστε ο ασθενής να λάβει την κατάλληλη προσωποποιημένη θεραπεία, η οποία ταιριάζει απόλυτα με το στάδιο και τη μορφή της νόσου, συμβάλλοντας σε καλύτερα ποσοστά επιβίωσης. Επιπλέον, η χρήση βιοδεικτών μειώνει το κόστος από περιττές ή αναποτελεσματικές θεραπείες και μειώνει τις ανάγκες νοσηλείας λόγω μειωμένων παρενεργειών. Το σύστημα υγείας εξοικονομεί πόρους, ενώ οι θεραπείες επικεντρώνονται στους ασθενείς που ανταποκρίνονται καλύτερα». Είναι κρίσιμο, σημείωσε ο κ. Μπουκοβίνας, να επιτύχουμε μία συναντίληψη με την Πολιτεία προβαίνοντας στην υιοθέτηση βιώσιμων στρατηγικών για την πρόσβαση των ασθενών σε δωρεάν εξετάσεις βιοδεικτών, μέσω μίας διαδικασίας αξιολόγησης και αποζημίωσης, αντίστοιχης με αυτή των φαρμάκων, ώστε να επιτευχθεί η ολιστική αντιμετώπιση του καρκίνου. Οι ανισότητες στην Υγεία Για τις ανισότητες και τις προκλήσεις μίλησε ο Κωνσταντίνος Συρίγος, καθηγητής Παθολογίας και Ογκολογίας στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Καρκίνου Πνεύμονα, σημειώνοντας ότι «στην Ελλάδα, αρκετοί ασθενείς λαμβάνουν πλημμελή θεραπεία, με το 15% των ασθενών να αντιμετωπίζει καθυστερήσεις σε εξετάσεις και θεραπείες και ελλιπή πρόσβαση σε φάρμακα. Πολλές φορές οι ιατροί συμβιβάζουμε το θεραπευτικό πλάνο λόγω εμποδίων από το σύστημα υγείας, τον τόπο διαμονής, την έλλειψη κοινωνικών υπηρεσιών και υποστηρικτικού περιβάλλοντος και την αδυναμία κατ’ οίκον φροντίδας. ‘Ανθρωποι με χαμηλότερο κοινωνικό-οικονομικό δείκτη εκτίθενται σε μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου, δεν συμμετέχουν σε προσυμπτωματικό έλεγχο ή δεν λαμβάνουν τη βέλτιστη θεραπεία. ‘Ανθρωποι με ψυχιατρικές συννοσηρότητες, άστεγοι ασθενείς και χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών, αντιμετωπίζουν κοινωνικά στερεότυπα, δεν αναζητούν ιατρική φροντίδα και έχουν διπλάσιες πιθανότητες να ακυρώσουν μία προγραμματισμένη εξέταση ή θεραπεία και έως 4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν και να καταλήξουν λόγω καθυστερημένης διάγνωσης. Αντίστοιχες προκαταλήψεις, σύμφωνα με μελέτες, βιώνουν και οι καπνιστές, με πάνω από 20% της κοινωνίας να δείχνει λιγότερη συμπόνοια, αναγνωρίζοντας μειωμένα δικαιώματα σε ασθενείς που υπήρξαν καπνιστές». Την εκδήλωση συντόνισε ο Γιώργος Καπετανάκης, πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου, ο οποίος ανέφερε ότι «είναι θεμελιώδες δικαίωμα των ασθενών η μακροημέρευση και η βέλτιστη δυνατή ποιότητα ζωής. Η πρόοδος της επιστήμης μάς προσφέρει πολλά καινοτόμα ‘όπλα’. Οφείλουμε όλοι μαζί, φορείς και Πολιτεία, να συμμαχήσουμε, ώστε να καταστήσουμε δυνατή την ισότιμη πρόσβαση όλων των ασθενών σε όλα τα καινοτόμα επιστημονικά επιτεύγματα, τις θεραπείες, τους βιοδείκτες, τα διαγνωστικά μέσα, ώστε ο καρκίνος να αποτελεί πλέον, μία ιάσιμη ή τουλάχιστον ελεγχόμενη νόσο για την πλειονότητα των ασθενών».