Στις 4 Μαρτίου 2025, ο FDA ενέκρινε το tenecteplase, γνωστό και ως TNKase, το οποίο καθίσταται το πρώτο νέο φάρμακο για την θρομβόλυση που εγκρίνεται μετά από σχεδόν τρεις δεκαετίες. Αυτή η νέα θεραπεία προσφέρει μια ταχύτερη και πιο αποτελεσματική μέθοδο για τη διάλυση των θρόμβων στους ενήλικες που εμφανίζουν εγκεφαλικό επεισόδιο.
Η χορήγηση του TNKase γίνεται με μια μόνο ενδοφλέβια ένεση που διαρκεί μόλις πέντε δευτερόλεπτα. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς οι επιπτώσεις ενός εγκεφαλικού επεισοδίου και η ταχύτητα της θεραπείας μπορεί να κρίνουν την αποκατάσταση του ασθενούς. Αντίθετα, η παλαιότερη θεραπεία που χρησιμοποιείται ευρέως μέχρι σήμερα, απαιτεί μια διαδικασία χορήγησης που διαρκεί περίπου 60 λεπτά, κάτι που μπορεί να αποδειχθεί καθοριστικό για την πορεία του ασθενούς τη στιγμή της πρώτης παρέμβασης.
Το TNKase είναι μια συνθετική εκδοχή της φυσικής πρωτεΐνης tPA (αλτεπλάση), η οποία βοηθά στην διάλυση του θρόμβου. Προσκολλάται στην φιμπρίνη, την πρωτεΐνη που συγκρατεί τον θρόμβο, προκαλώντας την ενεργοποίηση ενζύμων που τον διαλύουν. Σε σύγκριση με το φυσικό tPA, το TNKase σχεδιάστηκε ώστε να στοχεύει καλύτερα και με μεγαλύτερη διάρκεια στη συγκεκριμένη περιοχή.
Η έγκριση του TNKase βασίστηκε σε μια ευρεία μελέτη που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Καναδά σε 22 κέντρα εγκεφαλικών επεισοδίων σε όλη τη χώρα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το TNKase είναι εξίσου ασφαλές και αποτελεσματικό με την προηγούμενη θεραπεία για το οξύ ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Ωστόσο, όπως με κάθε φάρμακο, υπάρχουν κίνδυνοι. Οι πιο συχνές παρενέργειες του TNKase περιλαμβάνουν αλλεργικές αντιδράσεις, όπως εξανθήματα και αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας, ιδιαίτερα σε ασθενείς με ιστορικό εσωτερικής αιμορραγίας, πρόσφατων χειρουργικών επεμβάσεων ή σοβαρού τραυματισμού στο κεφάλι.
Είναι κρίσιμο για τους ασθενείς ή τους φροντιστές τους να ενημερώνουν τους γιατρούς τους για οποιαδήποτε προηγούμενη επεισόδιο αιμορραγίας ή εγκεφαλικού επεισοδίου, καθώς και για όλα τα φάρμακα που λειτουργούν ως αντιπηκτικά και μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο αιμορραγίας.
Η έγκριση του TNKase σηματοδοτεί μια σημαντική πρόοδος στις θεραπείες που σχετίζονται με εγκεφαλικά επεισόδια, προσφέροντας ελπίδα στους ασθενείς και αναδεικνύουν τη σημασία της ταχείας και άμεση αντίδρασης σε ένα περιστατικό εγκεφαλικού επεισοδίου.
Τι είναι τα θρομβολυτικά φάρμακα και πώς λειτουργούν στον οργανισμό
Τα φάρμακα που είναι γνωστά ως θρομβολυτικά αποτελούν μια κατηγορία φαρμάκων που χορηγούνται κυρίως σε νοσοκομειακές συνθήκες μέσω ενδοφλέβιας ένεσης, με σκοπό την διάλυση του θρόμβου που δημιουργείται σε κάποια περιοχή. Οι δύο κύριες καταστάσεις που απαιτούν τη χρήση αυτών των φαρμάκων είναι επεισόδια καρδιακής προσβολής και τα ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια.
Αυτά τα ισχυρά φάρμακα για τις καρδιοπάθειες χορηγούνται για:
- Να προλάβουν τη συνεχιζόμενη βλάβη κατά τη διάρκεια μιας καρδιακής προσβολής πριν σκληρύνει ο θρόμβος τις μεγάλες αρτηρίες.
- Να σταματήσουν την περαιτέρω βλάβη από ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο.
- Να διασπάσουν τους θρόμβους σε άλλα αιμοφόρα αγγεία του σώματος που ενδέχεται να έχουν δημιουργηθεί.
Με την άμεση χρήση των θρομβολυτικών φαρμάκων μπορούμε να επιτύχουμε υποχώρηση των συμπτωμάτων και αποκατάσταση της ροής του αίματος στον εγκέφαλο και όχι μόνο, αποκατάσταση της φλεβικής και αγγειακής κυκλοφορίας του αίματος, προστασία της καρδιάς από ένα έμφραγμα με την αποκατάσταση της ροής του αίματος στην καρδιά, αποφυγή σοβαρής πνευμονικής βλάβης από τυχόν ύπαρξη πνευμονικής εμβολής αλλά και να προλάβουμε το λεγόμενο μεταθρομβωτικό σύνδρομο που δημιουργεί έλκη και πρήξιμο στα άκρα.
Ο ρόλος του συνοδού στο εγκεφαλικό επεισόδιο
Η ταχύτερη παρέμβαση είναι κρίσιμη για την εξέλιξη ενός εγκεφαλικού και την πορεία του ασθενούς. Όσο πιο σύντομα μεταφερθεί ένας ασθενής με συμπτώματα εγκεφαλικού στο νοσοκομείο τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να αποτραπούν οι βλάβες, ακόμα και ο θάνατος.
Σε κάθε περίπτωση εάν γνωρίζετε τον ασθενή είναι σημαντικό να ενημερώσετε τους θεράποντες ιατρούς για τα φάρμακα που λαμβάνει. Σε κάποιες περιπτώσεις η χρήση θρομβολυτικών φαρμάκων μπορεί να μην ενδείκνυνται. Για παράδειγμα
- Ιστορικό αιμορραγικού εγκεφαλικού επεισοδίου ή αιμορραγίας στον εγκέφαλο.
- Γνωστός αγγειακός όγκος ή βλάβη στον εγκέφαλο.
- Παλιές αλλεργικές αντιδράσεις σε θροβοϊντικά φάρμακα ή άλλες αλλεργίες.
- Ενεργή αιμορραγία (εκτός από την έμμηνο ρύση).
- Εγκυμοσύνη.
- Μη ελεγχόμενη υψηλή πίεση αίματος.
- Διαταραχή αιμορραγίας ή πρόσφατο ιστορικό αιμορραγίας σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος.
- Σοβαρή ηπατική νόσο.
- Πρόσφατες χειρουργικές επεμβάσεις (λιγότερο από 2 εβδομάδες πριν).
- Τραυματισμοί, πτώσεις ή χτυπήματα στο κεφάλι τους τελευταίους 3 μήνες.
- Πρόσφατη καρδιοαναζωογόνηση (CPR).
- Ενεργά πεπτικά έλκη.
Ακόμα και εάν δεν γνωρίζετε λεπτομέρειες, είναι καλό να δώσετε όσο περισσότερες πληροφορίες μπορείτε στους διασώστες αλλά και στους γιατρούς.