Η δυσκοιλιότητα είναι ένα συχνό πρόβλημα υγείας που πλήττει μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Η δυσκοιλιότητα αποτελεί σύμπτωμα και όχι ασθένεια, επομένως εάν κατανοηθεί η αιτία της, μπορεί να προληφθεί. Ένα άτομο πάσχει από δυσκοιλιότητα όταν για διάστημα μεγαλύτερο των 6 μηνών έχει λιγότερες από τρεις κενώσεις την εβδομάδα ή έχει ατελείς κενώσεις συνοδευόμενες συνήθως από πόνο και αίσθηση μη επαρκούς κένωσης.
Η δυσκοιλιότητα εκδηλώνεται διαφορετικά από άτομο σε άτομο και μπορεί να είναι περιστασιακή ή χρόνια. Η περιστασιακή δυσκοιλιότητα μπορεί να προκύψει μετά από κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής και στις διατροφικές συνήθειες, μετά από μια ασθένεια ή κατά την εγκυμοσύνη. Σε αυτήν την περίπτωση, όταν ο τρόπος ζωής του ατόμου επανέλθει στην πρότερη φυσιολογική κατάσταση, σταδιακά η δυσκοιλιότητα μειώνεται. Όταν όμως τα συμπτώματα της δυσκοιλιότητας επιδεινώνονται και διαρκούν περισσότερο από 6 μήνες επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής του ατόμου, τότε μιλάμε για χρόνια δυσκοιλιότητα.
Όπως προκύπτει από τις έρευνες, περίπου το 15% των ανθρώπων παγκοσμίως υποφέρουν από τις δυσάρεστες συνέπειες της δυσκοιλιότητας. Ταλαιπωρεί πιο συχνά τις γυναίκες , τους ηλικιωμένους και τα άτομα με ανισορροπία στο σωματικό βάρος ( ελλιποβαρή ή υπέρβαρα/παχύσαρκα άτομα). Η δυσκοιλιότητα αποτελεί την πιο συχνή διαταραχή του πεπτικού συστήματος.
Αίτια
Οι βασικές αιτίες που ευθύνονται για την δυσκοιλιότητα είναι:
- Η έλλειψη πρόσληψης φυτικών ινών στη διατροφή
- Η μειωμένη φυσική δραστηριότητα
- Ο καθιστικός τρόπος ζωής
- Η απότομη απώλεια βάρους
- Η αφυδάτωση ή νοσήματα που οδηγούν σε αφυδάτωση
- Το υψηλό ασβέστιο στο αίμα
- Ορισμένα φάρμακα όπως ο σίδηρος, τα αντικαταθλιπτικά και ορισμένα αντιυπερτασικά
- Το υπερβολικό στρες και άγχος
Η δυσκοιλιότητα μπορεί επίσης να είναι συνέπεια παθήσεων και καταστάσεων όπως σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, χειρουργικές επεμβάσεις, εγκυμοσύνη, υπερκατανάλωση καθαρτικών, απόφραξη του παχέος εντέρου, χαμηλός μυϊκός τόνος του παχέος εντέρου, πρόπτωση ορθού, ραγάδες δακτυλίου, εκκολπώματα, ορμονικές διαταραχές, καρκίνος του παχέος εντέρου.
Συμπτώματα
Τα βασικά συμπτώματα της δυσκοιλιότητας είναι :
- Λιγότερες από 3 κενώσεις την εβδομάδα, συνήθως επώδυνες, για διάστημα μεγαλύτερο των 6 μηνών
- Ατελείς κενώσεις
- Σκληρά και στεγνά κόπρανα
- Αίσθηση μη επαρκούς κένωσης
- Φούσκωμα, κοιλιακό άλγος και εντερική δυσφορία
Συμπτώματα όπως, αιμορραγία κατά τη διάρκεια ή μετά την κένωση, πυρετός, διάρροια εναλλασσόμενη με δυσκοιλιότητα, απώλεια βάρους ή αίσθημα κόπωσης πιθανότατα υποδηλώνουν κάποια σοβαρότερη υποκείμενη νόσο και θα πρέπει να απευθυνθείτε άμεσα στον γαστρεντερολόγο σας.
Διάγνωση
Ο γαστρεντερολόγος θα σας ζητήσεις το πλήρες ιατρικό ιστορικό σας και θα ενημερωθεί για τον τρόπο ζωής σας και τις διατροφικές σας συνήθειες για να εντοπίσει την προέλευση της δυσκοιλιότητας. Ανάλογα με την συμπτωματολογία που εμφανίζετε, εάν κριθεί αναγκαίο, θα σας υποδείξει τις κατάλληλες για σας εξετάσεις που κατά κύριο λόγο περιλαμβάνουν, εξέταση του παχέος εντέρου με κολονοσκόπηση, υποκλυσμός / διάβαση του παχέος εντέρου, εξέταση Colon Transit Time, μανομετρία, απεικονιστικό ακτινολογικό έλεγχο ή αξονική τομογραφία.
Θεραπεία
Η δυσκοιλιότητα είναι μια πολυπαραγοντική κατάσταση η οποία χρήζει παρακολούθησης, ώστε να αποκαλυφθεί η αιτία που την προκαλεί. Εφόσον η δυσκοιλιότητα δεν οφείλεται σε κάποια υποκείμενη νόσο, η αντιμετώπιση της θα βασιστεί πρωταρχικά στη σωστή διατροφή και στην φυσική άσκηση. Ορισμένοι απλοί τρόποι που μπορεί να συμβάλλουν καθοριστικά στην ανακούφιση από τη δυσκοιλιότητα είναι οι ακόλουθοι:
- Εντάξτε στη διατροφή σας τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες
- Καταναλώστε φρέσκα ή αποξηραμένα φρούτα
- Προτιμήστε ψωμί από πιτυρούχο σιτάλευρο, τα πιτυρούχα κράκερ, τα πιτυρούχα δημητριακά, τα δημητριακά ολικής άλεσης
- Καταναλώστε τουλάχιστον τρεις μερίδες λαχανικών την ημέρα, κατά προτίμηση σπανάκι, μπρόκολο, μαρούλι, λάχανο, σέλινο, παντζάρια
- Εντάξτε το ελαιόλαδο στην διατροφή σας
- Καταναλώστε συχνά όσπρια
- Πιείτε τουλάχιστον 2 – 3 λίτρα υγρά ημερησίως
- Προτιμήστε το μεταλλικό νερό που είναι πλούσιο σε μαγνήσιο
- Καταναλώστε προβιοτικά
- Οι ξηροί καρποί, οι αλεσμένοι σπόροι λιναριού, οι μαρμελάδες και οι σούπες βοηθούν την κινητικότητα του εντέρου
- Ασκηθείτε! Το περπάτημα και η γυμναστική βοηθούν αποτελεσματικά στην καλή λειτουργία του εντέρου
- Χαλαρώστε και αφιερώστε χρόνο στις κενώσεις σας. Πηγαίνετε στην τουαλέτα σε τακτικές ώρες κάθε μέρα. Κάντε αμέσως κένωση μόλις σας εμφανιστεί η επιθυμία. Μην το αναβάλλετε!
- Αποφύγετε τροφές που προκαλούν δυσκοιλιότητα όπως τα επεξεργασμένα τρόφιμα, το ψωμί , το ρύζι, τα γαλακτοκομικά προιόντα, τις μπανάνες, τον καφέ, το τσάι, το αλκοόλ
- Τα καθαρτικά θα πρέπει να είναι η τελευταία επιλογή σας και πάντα μετά από συνεννόηση με τον γιατρό σας. Η κατάχρηση καθαρτικών μπορεί να ερεθίσει το παχύ έντερο και να σας προκαλέσει σοβαρές διαταραχές όπως μακροχρόνια αδράνεια του εντέρου, διάρροια, κολίτιδα, υποκαλιαιμία.
Η χρόνια δυσκοιλιότητα, στο μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών, αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με τη αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες, την φυσική άσκηση και την λήψη ήπιων φαρμάκων. Μόνο ένα μικρό ποσοστό ασθενών, όταν υπάρχουν λειτουργικές ή ανατομικές δυσλειτουργίες, πιθανόν να χρειαστεί χειρουργική αντιμετώπιση. Οι συνηθέστερες χειρουργικές επιλογές είναι η λαπαροσκοπική ορθοπηξία, η λαπαροσκοπική σιγμοειδεκτομή καθώς και άλλες επεμβάσεις, ανάλογα με την αιτία της δυσκοιλιότητας.
