Η εμμηνόπαυση είναι μία φυσιολογική βιολογική διαδικασία. Πρακτικά σημαίνει την απουσία έμμηνου ρύσης για διάστημα μεγαλύτερο των 12 μηνών.
Σηματοδοτεί το τέλος της αναπαραγωγικής ηλικίας της γυναίκας και συμβαίνει στην τέταρτη ή στην πέμπτη δεκαετία ζωής, με μέσο όρο τα 51 έτη. Οι σωματικές και ψυχικές αλλαγές που επιφέρει η εμμηνόπαυση επηρεάζουν την ποιότητα του ύπνου, τα αποθέματα ενέργειας και τη συναισθηματική υγεία μιας γυναίκας αλλά ευτυχώς υπάρχουν τρόποι να περιοριστεί η ένταση των συμπτωμάτων τους.
Συμπτώματα
Κάποια απο τα πιο κοινά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης είναι τα παρακάτω:
- Διαταραχές περιόδου
- Ξηρότητα κόλπου
- Εξάψεις
- Ανατριχίλες
- Νυχτερινή εφίδρωση
- Προβλήματα ύπνου
- Έντονη κυκλοθυμία
- Αύξηση βάρους και επιβράδυνση μεταβολισμού
- Αραίωση μαλλιών και ξηροδερμία
Τα συμπτώματα ενδεχομένως να διαφέρουν απο γυναίκα σε γυναίκα ωστόσο η πιο κοινή και αναμενόμενη ένδειξη είναι η ακανόνιστη έμμηνος ρύση. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι ανωμαλίες κατά τη διάρκεια της κλιμακτηρίου δεν αποκλείουν την πιθανότητα εγκυμοσύνης.
Αίτια
Μείωση των ορμονών αναπαραγωγής. Πλησιάζοντας τα 40 μειώνεται η παραγωγή προγεστερόνης και οιστρογόνων στις ωοθήκες και περιορίζεται η γονιμότητα. Μετά τα 40 η έμμηνος ρύση εμφανίζει διακυμάνσεις στην ένταση και στη συχνότητά της και γύρω στα 50 (συνήθως λίγο μετά) οι ωοθήκες σταματούν την παραγωγή ωαρίων και μαζί σταματά και η έμμηνος ρύση.
Χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών (ωοθηκεκτομή). Η αφαίρεση των ωοθηκών προκαλεί τη διακοπή παραγωγής ωαρίων και την οριστική διακοπή της έμμηνου ρύσης. Αυτή η απότομη αλλαγή στα επίπεδα ορμονών είναι πιθανό να κάνει πιο έντονα τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.
Χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία. Οι θεραπείες για τον καρκίνο είναι πιθανό να προκαλέσουν εξάψεις και άλλα συμπτώματα εμμηνόπαυσης. Ωστόσο κατά τη διάρκειά τους δεν αναστέλλεται πλήρως η αναπαραγωγική ικανότητα. Απο την άλλη οι ακτινοθεραπείες επηρεάζουν τη λειτουργία των ωοθηκών μόνο εφόσον εφαρμόζονται στη συγκεκριμένη περιοχή.
Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια. Περίπου το 1% των γυναικών αντιμετωπίζει συμπτώματα πρόωρης εμμηνόπαυσης (πριν την ηλικία των 40 ετών). Πρόκειται για διαταραχή στη λειτουργία των ωοθηκών η οποία συνήθως οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες ή σε κάποιο αυτοάνοσο. Στις περιπτώσεις που τα αίτια αυτής της διαταραχής δεν είναι δυνατό να προσδιοριστούν, προτείνεται ορμονοθεραπεία για ένα εύλογο χρονικό διάστημα (ωσότου φτάσει η γυναίκα στη φυσιολογική ηλικία εμμηνόπαυσης) με σκοπό την προστασία του εγκεφάλου, της καρδιάς και των οστών της.
Επιπλοκές
Μετά την εμμηνόπαυση αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης των παρακάτω νόσων:
Καρδιαγγειακές παθήσεις. Βασική αιτία είναι η μείωση των επιπέδων οιστρογόνων. Η τακτική άσκηση, η υγιεινή διατροφή και η διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους βοηθούν στην αποφυγή προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με την καρδιά και το κυκλοφορικό σύστημα. Σε περιπτώσεις υπέρτασης ή υψηλής χοληστερίνης καλό είναι να απευθυνθείτε στον γιατρό σας.
Οστεοπόρωση. Ειδικά τα πρώτα χρόνια της εμμηνόπαυσης η οστική πυκνότητα μπορεί να μειωθεί ραγδαία, αυξάνοντας τον κίνδυνο οστεοπόρωσης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα οστά του σώματος, και ιδιαίτερα η σπονδυλική στήλη, τα ισχίο και οι καρποί γίνονται πιο επιρρεπή σε κατάγματα,
Ακράτεια. Καθώς οι ιστοί του κόλπου και της ουρήθρας χάνουν την ελαστικότητά τους, παρατηρούνται φαινόμενα συχνουρίας και ακράτειας που γίνονται πιο έντονα την ώρα που βήχουμε ή γελάμε. Άλλωστε αυξάνεται αισθητά και ο κίνδυνος ουρολοιμώξεων. Στην αντιμετώπιση της ακράτειας βοηθά η ενδυνάμωση των μυών του πυελικού εδάφους (το κάτω τμήμα της λεκάνης), η κολπική χρήση οιστρογόνων και η ορμονοθεραπεία.
Σεξουαλική λειτουργία. Η ξηρότητα και η απώλεια της ελαστικότητας του κόλπου μπορεί να προκαλέσουν δυσφορία ακόμα και ελαφριά αιμορραγία κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής ενώ πιθανή είναι και η μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας (μειωμένη libido).Η λίπανση και η ενυδάτωση του κόλπου βοηθούν στην αντιμετώπιση τέτοιων περιπτώσεων.
Αύξηση βάρους. Καθώς επιβραδύνεται ο μεταβολισμός η αύξηση βάρους είναι πολύ πιθανή όμως μπορεί να περιοριστεί στο ελάχιστο με τη μείωση της ποσότητας φαγητού και την αύξηση της καθημερινής άσκησης.
Πότε να επισκεφθείτε γιατρό
Σε περίπτωση αιμορραγίας της μήτρας μετά την εμμηνόπαυση αναζητήστε οπωσδήποτε ιατρική συμβουλή. Ο τακτικός απεικονιστικός έλεγχος κατά τη διάρκεια και μετά την εμμηνόπαυση είναι εξίσου σημαντικός για την διατήρηση των βέλτιστων επιπέδων υγείας.
