Οι καρκινικοί δείκτες είναι βιολογικές ουσίες που βρίσκονται σε υψηλές συγκεντρώσεις σε ιστούς και σε υγρά των ασθενών με νεοπλασματική νόσο. Οι δείκτες αυτοί χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση, την παρακολούθηση της θεραπείας και την ανίχνευση της υποτροπής του καρκίνου.
Πολλές φορές, θα ζητηθεί ένας καρκινικός δείκτης αφού πρώτα έχει γίνει ήδη η διάγνωση του καρκίνου ή έχει ήδη τεθεί πολύ σοβαρά η υποψία για έναν καρκίνο.
Για την επιβεβαίωση της διάγνωσης μιας κακοήθειας δεν αρκούν οι καρκινικοί δείκτες αλλά απαιτείται πάντα η συνεκτίμηση της κλινικής εικόνας, των ακτινολογικών ευρημάτων και των αποτελεσμάτων της βιοψίας.
Ποιοι είναι οι πιο κοινοί καρκινικοί δείκτες
• PSA (Prostate-Specific Antigen): Χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό και την παρακολούθηση του καρκίνου του προστάτη.
• CA-125: Συνδέεται με τον καρκίνο των ωοθηκών και του ενδομητρίου.
CEA (Carcinoembryonic Antigen): Μπορεί να αυξηθεί σε καρκίνους του παχέος εντέρου, του παγκρέατος και άλλους.
• AFP (Alpha-Fetoprotein): Είναι ένας πολύτιμος δείκτης για το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα και ορισμένα είδη όγκων των όρχεων.
• Χοριακή γοναδοτροπίνη, β-hCG: O δείκτης αυτός αυξάνεται σε χοριοκαρκίνωμα, μία κακοήθης υπερπλασία των χοριακών λαχνών και στον καρκίνο των όρχεων.
• Καρκινικό αντιγόνο 15-3 (CA15-3): Ο συγκεκριμένος δείκτης εμφανίζει αυξημένες τιμές σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού και άλλα αδενοκαρκινώματα.
• Ορμόνη Καλσιτονίνη: Η αύξησή της τιμής της στο αίμα χρησιμεύει στη διάγνωση του μυελοειδούς καρκινώματος του θυρεοειδή αδένα.
Μη καρκινικές καταστάσεις που προκαλούν αύξηση καρκινικών δεικτών
Μια αυξημένη τιμή ενός καρκινικού δείκτη δεν σημαίνει οπωσδήποτε καρκίνο, όμως δημιουργεί προβληματισμό για περαιτέρω έλεγχο. Επιπλέον, υπάρχουν ορισμένες μη καρκινικές καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν υψηλά αποτελέσματα καρκινικών δεικτών. Οι κυριότερες από αυτές είναι:
• Αναιμία.
• Λοιμώξεις ή φλεγμονές.
• Νόσοι του θυρεοειδούς.
• Καλοήθεις κύστες ωοθηκών.
• Ηπατίτιδα.
• Αυτοάνοσες διαταραχές.
• Καλοήθης υπερτροφία προστάτη.
• Προστατίτιδα.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι καρκινικοί δείκτες δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για προληπτικό έλεγχο κακοήθειας. Εξαιρείται το PSA που έχει προγνωστικό ρόλο και το CA 125 για τον καρκίνο των ωοθηκών.
