…Και μάλιστα η δια ζώσης παράδοση του φαρμάκου από τα χέρια του καταλληλότερου να δώσει συμβουλές γι΄ αυτό επιστήμονα υγείας
Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο
Στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας ο ΕΟΠΥΥ προχώρησε στην ανακοίνωση μίας νέας ψηφιακής υπηρεσίας που ενεργοποίησε στη λογική να διευκολύνει τη ζωή χιλιάδων σθενών, δίνοντας τους πλέον τη δυνατότητα να παραλαμβάνουν τα Φάρμακα Υψηλού Κόστους (ΦΥΚ) στον χώρο τους, χωρίς την ανάγκη μετακίνησης.
Οι φαρμακοποιοί παρόλο που έχουν ξεκάθαρη θέση ότι όλα τα φάρμακα πρέπει να δίνονται «δια χειρός φαρμακοποιού», τη συγκεκριμένη στιγμή και με δεδομένο ότι η εν λόγω πλατφόρμα σχεδιάστηκε να εξυπηρετεί τους πολίτες που θέλουν να πάρουν τα ΦΥΚ και μέσα από τα φαρμακεία της κοινότητας, κρατούν στάση αναμονής και προφανώς το ζήτημα θα συζητηθεί και στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης που θα πραγματοποιήσουν στις 10 Μάϊου με βασικό θέμα συζήτησης τα ΦΥΚ και τον τρόπο διάθεσής τους από τα φαρμακεία της κοινότητας.
Το «δια χειρός φαρμακοποιού» είναι ένα ισχυρό όπλο που έχει ο φαρμακοποιός για να οδηγήσει τον πολίτη να επιλέξει να πάρει το όποιο φάρμακο από τα δικά του χέρια, αφού ο φαρμακοποιός είναι ο αρμόδιος επιστήμονας υγείας που μπορεί να δώσει στον ασθενή –τον οποίο μάλιστα τις περισσότερες φορές ξέρει προσωπικά και γνωρίζει τα όποια προβλήματα υγείας του αλλά και τις συνήθειες του κι άλλες κρίσιμες για τη λήψη ενός φαρμάκου πληροφορίες- την ασφάλεια ότι δεν θα μετατραπεί κατά τη χρήση του, όπως συμβαίνει με όλα τα φάρμακα που δεν χρησιμοποιούνται σωστά, από φάρμακο, φαρμάκι.
Μάλιστα το «δια χειρός» στο όνομα της ασφάλειας καλό είναι κυριολεκτικά να σημαίνει ότι ο ασθενής θα πρέπει να πάρει το φάρμακό από το χέρι του ίδιου του φαρμακοποιού.
Σε χθεσινό του δημοσίευμα το αγγλικό pharmacymagazine.com.uk αναφέρεται σε παράνομες ιστοσελίδες που εμφανίζονται ως νομίμως λειτουργούντα διαδικτυακά φαρμακεία. Αφορμή ο θάνατος πολίτη από κατανάλωση υπερδοσολογίας βενζοδιαζεπινών.
Πιο συγκεκριμένα ένας 45χρονος άνδρας που υπέφερε από χρόνιο πόνο πέθανε μετά από ακούσια υπερβολική δόση βενζοδιαζεπινών που αγοράστηκαν από «παράνομους παρόχους» που παρίσταναν ότι ήταν «νόμιμα» και σύμφωνα με τη νομοθεσία ηλεκτρονικά φαρμακεία, σύμφωνα με έρευνα που διενεργήθηκε.
Το περιστατικό μάλιστα δεν είναι πρόσφατο. Η έρευνα ήταν αυτή που αποκάλυψε ότι ο Christopher Brazil από το Ceredigion πέθανε από τοξικότητα βενζοδιαζεπινών τον Αύγουστο του 2022. Σε πρόσφατη έκθεση για την πρόληψη μελλοντικών θανάτων, η βοηθός ιατροδικαστής Louisa Corcoran δήλωσε ότι τα στοιχεία έδειξαν ότι «δεν είχε αυτοκτονικές τάσεις», αλλά «ανησυχούσε για τη διαχείριση του πόνου» και δεν είχε συμβουλευτεί επαγγελματία υγείας για την ασφαλή χρήση των φαρμάκων.
Ο Brazil υπέφερε από πόνους μετά από ένα ατύχημα, συν του πονούσε λόγω ισχιαλγίας και είχε κατάθλιψη που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Του συνταγογραφήθηκαν φάρμακα από τον γενικό ιατρό του, αλλά στράφηκε σε «παράνομους ιστότοπους» που «παρουσιάζονταν ως ασφαλή, ρυθμιζόμενα ηλεκτρονικά φαρμακεία», ανέφερε ο βοηθός ιατροδικαστής.
Μπορούσε να αγοράζει συνταγογραφούμενα φάρμακα από αυτούς τους ιστότοπους «σε τακτική βάση» και δύο φορές, τους μήνες πριν από τον θάνατό του παρουσιάστηκε στα επείγοντα «μεθυσμένος από βενζοδιαζεπίνες».
«Ο κ. Brazil αντιμετώπιζε σωματικό πόνο και προβλήματα ψυχικής υγείας και ήταν ευάλωτος στη χρήση αυτής της παράνομης διαδικασίας να λαμβάνει τις βενζοδιαζεπίνες, που ήταν γρήγορη και άμεσα διαθέσιμη», δήλωσε η κ. Corcoran.
Διαπίστωσε ότι η τελική παραγγελία που έδωσε ο κ. Brazil παραδόθηκε στην οικιακή του διεύθυνση την επόμενη μέρα μέσω της Royal Mail. Μια επακόλουθη έρευνα από την αγγλική Ρυθμιστική Αρχή Φαρμάκων και Προϊόντων Υγειονομικής Περίθαλψης (Medicines and Healthcare products Regulatory Agency – MHRA) διαπίστωσε ότι οι ιστότοποι που είχε χρησιμοποιήσει λειτουργούσαν παράνομα.
Η έκθεση του βοηθού ιατροδικαστή προειδοποίησε ότι «ευάλωτα και ευαίσθητα στο να επηρρεαστούν» άτομα μπορούν εύκολα να έχουν πρόσβαση σε συνταγογραφούμενα φάρμακα και ελεγχόμενα φάρμακα από «μη ρυθμιζόμενους και παράνομους ιστότοπους» που «βρίσκονται εύκολα από απλές διαδικτυακές αναζητήσεις».
Μεταξύ των πολυάριθμων ζητημάτων ασφάλειας που εντόπισε με αυτούς τους ιστότοπους ήταν: το γεγονός ότι υπάρχουν «ανεπαρκή ή καθόλου μέτρα» για την επαλήθευση του ιατρικού ιστορικού ενός ασθενούς πριν από την πραγματοποίηση μιας πώλησης· η έλλειψη καθοδήγησης σχετικά με την ασφαλή δοσολογία· και η έλλειψη επαλήθευσης ηλικίας και ταυτότητας, που σημαίνει ότι οι ανήλικοι θα μπορούσαν να έχουν πρόσβαση σε επιβλαβή φάρμακα.
Πρόσθεσε: «Το γεγονός ότι είναι δυνατό για παράνομους και ανήθικους διαδικτυακούς παρόχους φαρμακευτικών προϊόντων να λειτουργούν και να παραδίδουν στον αγοραστή εντός 24 ωρών ένα φάρμακο σημαίνει ότι αυτοί οι παράνομοι ιστότοποι μπορεί να είναι πιο ελκυστικοί για ορισμένους σε σχέση με τις νόμιμες πηγές (σ.σ. αγοράς φαρμάκων)».
Η έκθεσή της κοινοποιήθηκε στον υπουργό Υγείας Wes Streeting, ο οποίος υποχρεούται να απαντήσει έως τις 18 Ιουνίου εξηγώντας ποια μέτρα θα λάβει το τμήμα του ή εξηγώντας γιατί δεν απαιτούνται περαιτέρω ενέργειες.
Ενώ το Γενικό Φαρμακευτικό Συμβούλιο έχει λάβει πολλά μέτρα για την καταπολέμηση της μη ασφαλούς συνταγογράφησης από εγγεγραμμένα διαδικτυακά φαρμακεία, ιστότοποι όπως αυτοί που χρησιμοποίησε ο Brazil λειτουργούν εκτός νόμου και υπόκεινται στην επιβολή της τήρησης της νομοθεσίας MHRA.
Τον Ιανουάριο, η MHRA δήλωσε ότι κατάσχεσε φάρμακα μαύρης αγοράς συνολικής αξίας 40 εκατομμυρίων λιρών το 2024, κατά το ένα τρίτο υψηλότερη από το προηγούμενο έτος.
Αν και τα πράγματα στη χώρα μας διαφέρουν – εδώ δεν επιτρέπεται η πώληση φαρμάκων από ηλεκτρονικά φαρμακεία- σε κάθε περίπτωση όμως το «δια χειρός φαρμακοποιού» και μάλιστα δια ζώσης, είναι ο κανόνας που διασφαλίζει τον ασθενή και αυτό είναι κάτι που φαίνεται ότι οι φαρμακοποιοί θα το αναδείξουν – και πρέπει να το αναδείξουν- το επόμενο διάστημα με αφορμή τις αλλαγές στον τρόπο διάθεσης των ΦΥΚ.