Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Νέα έρευνα αποκαλύπτει πώς ένα κοινό παράσιτο, το Toxoplasma gondii, μπορεί να διαταράξει τις λειτουργίες του εγκεφάλου, ακόμη και όταν μολύνει μόνο έναν μικρό αριθμό νευρώνων.
Ομάδα επιστημόνων από την Ιατρική Σχολή Riverside του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια ανακάλυψε η τοξοπλάσμωση που προκαλείται από το Toxoplasma gondii, ένα μικροσκοπικό παράσιτο που βρίσκεται συνήθως στις γάτες, παρεμβαίνει στην επικοινωνία μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων και διαταράξει σημαντικά τη λειτουργία του εγκεφάλου, ακόμη και όταν μολύνει μόνο έναν μικρό αριθμό νευρώνων.
Όπως έχει διαπιστωθεί, σχεδόν το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού και το 10-30% των ανθρώπων στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μολυνθεί με Toxoplasma gondii , συχνά χωρίς να το γνωρίζουν. Το παράσιτο συνήθως μεταδίδεται μέσω του όχι καλά μαγειρεμένου κρέατος, μέσω της έκθεσης σε περιττώματα γάτας ή μέσω μολυσμένου νερού. Επίσης, μπορεί να μεταδοθεί στο έμβρυο μέσω του πλακούντα από την μητέρα.
Μετά από μια περίοδο ταχείας αντιγραφής και συστηματικής φλεγμονής, η μόλυνση οδηγεί σε αργή ανάπτυξη κύστεων ιστών στον εγκέφαλο, τον σκελετικό και τον καρδιακό μυ του ξενιστή.
Αν και το ανοσοποιητικό σύστημα συνήθως κρατά τη μόλυνση υπό έλεγχο, το παράσιτο μπορεί να παραμείνει αδρανές στον εγκέφαλο για δεκαετίες. Σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, μπορεί να επανενεργοποιηθεί και να προκαλέσει σοβαρή ασθένεια.
Το T. gondii μεταβάλει τη νευροχημική ισορροπία του εγκεφάλου
Η ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια μόλυνε νευρώνες ποντικών με T. gondii και στη συνέχεια ανέλυσε προσεκτικά την παραγωγή και το περιεχόμενο των ηλεκτροφορητικών κυττάρων (ΗΒ) του εγκεφάλου, συγκρίνοντάς τα ευρήματα με την παραγωγή ΗΒ σε υγιείς, μη μολυσμένους νευρώνες ποντικιών.
Αναλύοντας τα τελικά αποτελέσματα οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι νευρώνες που έχουν μολυνθεί με το παράσιτο απελευθερώνουν λιγότερα εξωκυτταρικά κυστίδια (EVs), μικροσκοπικά πακέτα πρωτεϊνών που συνδέονται με λιπίδια, νουκλεϊκά οξέα και μεταβολίτες που χρησιμοποιούνται ως μέσο ενδοκυτταρικής επικοινωνίας. Αυτό παρεμβαίνει στην απαραίτητη επικοινωνία μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων, με αποτέλεσμα τη διακοπή της ρύθμισης και τα υψηλότερα επίπεδα γλουταμινικού, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν σε επιληπτικές κρίσεις, νευρική βλάβη ή αλλοιωμένη συνδεσιμότητα του εγκεφάλου.
«Διαπιστώσαμε ότι αυτή η διαταραχή στην σηματοδότηση των ηλεκτρομαγνητικών κυττάρων (EV) μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο οι νευρώνες και τα νευρογλοιακά κύτταρα, ειδικά τα αστροκύτταρα, διατηρούν ένα υγιές εγκεφαλικό περιβάλλον. Ακόμα και ελάχιστα μολυσμένοι νευρώνες μπορούν να μεταβάλουν τη νευροχημική ισορροπία του εγκεφάλου. Αυτό υποδηλώνει ότι η επικοινωνία μεταξύ των νευρώνων και των υποστηρικτικών νευρογλοιακών κυττάρων δεν είναι μόνο κρίσιμη, αλλά και ευάλωτη στην κατάληψη από παράσιτα» εξηγεί η Δρ. Emma H. Wilson, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας και καθηγήτρια Βιοϊατρικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα τρέχοντα διαγνωστικά εργαλεία μπορούν να ανιχνεύσουν εάν κάποιος έχει εκτεθεί στο Toxoplasma gondii μόνο μέσω της αναγνώρισης αντισωμάτων. Ωστόσο, τα διαγνωστικά αυτά εργαλεία δεν μπορούν να επιβεβαιώσουν εάν το παράσιτο εξακολουθεί να υπάρχει στον εγκέφαλο ή πώς μπορεί να επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου. Τα ευρήματα της μελέτης, σημειώνουν οι ερευνητές, μπορούν να προσφέρουν νέους τρόπους για την ανίχνευση και τη θεραπεία χρόνιων εγκεφαλικών λοιμώξεων.
Πηγή: PLoS Pathogens