Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Μια νέα τάση στο διαδίκτυο που κάνει θραύση στους νέους εξαπλώνεται ταχύτατα στις Ηνωμένες Πολιτείες, προκαλώντας ανησυχία στους ειδικούς, που προειδοποιούν ότι η επικίνδυνη αυτή συνήθεια μπορεί σύντομα να εξαπλωθεί και στην Ευρώπη.
Πρόκειται για τα λεγόμενα «φακελάκια καφεΐνης», με κάθε ένα από αυτά να ισοδυναμεί έως και με τέσσερα φλιτζάνια καφέ. Πρόκειται για μικρά σακουλάκια που μοιάζουν με αυτά του τσαγιού και τοποθετούνται ανάμεσα στα ούλα και τα χείλη. Με τον τρόπο αυτό απελευθερώνονται υψηλές δόσεις καφεΐνης στην κυκλοφορία του αίματος, προσφέροντας άμεση ενεργειακή τόνωση.
Η ταχύτατη διάδοση της τάσης μέσω TikTok
Η εξάπλωση της νέας ανησυχητικής τάσης τροφοδοτείται από τα social media και κυρίως από το TikTok. Δημοφιλείς influencers προωθούν τα φακελάκια καφεΐνης σε μαθητές και φοιτητές που προετοιμάζονται για εξετάσεις ή σε νέους που θέλουν μεγαλύτερη αντοχή και ενέργεια στις αθλητικές τους δραστηριότητες, παρουσιάζοντάς τα ως το «υπερόπλο» για καλύτερη συγκέντρωση και υψηλότερη απόδοση.
Την ίδια στιγμή, το TikTok Shop διαφημίζει και προωθεί δεκάδες μάρκες και γεύσεις, πολλές από τις οποίες στοχεύουν απευθείας σε εφήβους και φοιτητές, γεγονός που εντείνει τις ανησυχίες των ειδικών.
Γιατί ανησυχούν οι ειδικοί
Η καφεΐνη είναι το πιο διαδεδομένο διεγερτικό στον κόσμο. Όπως είναι γνωστό, έχει την ικανότητα να μπλοκάρει τους υποδοχείς της αδενοσίνης στον εγκέφαλο, μειώνοντας το αίσθημα κόπωσης.
Οι ειδικοί τονίζουν ότι, αν και τα φακελάκια καφεΐνης προβάλλονται ως η «αθώα εναλλακτική επιλογή» απέναντι στα ενεργειακά ποτά, στην πραγματικότητα μπορεί να είναι ακόμη πιο επικίνδυνα για την υγεία, αφού σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να επηρεάσει το καρδιαγγειακό σύστημα, με επικίνδυνες συνέπειες.
Οι βασικές αιτίες ανησυχίας των ειδικών κυρίως εστιάζουν :
• Στην υπερβολική δόση καφεΐνης: Κάθε φακελάκι μπορεί να περιέχει ποσότητα καφεΐνης αντίστοιχη με 2–4 φλιτζάνια καφέ. Η υπερκατανάλωση καφεΐνης μπορεί να προκαλέσει νευρικότητα, αϋπνία, ταχυκαρδία, πονοκέφαλο, ακόμη και καρδιακές αρρυθμίες.
• Στον κίνδυνο να εξελιχθεί σε μόδα: Υπάρχει έντονα ο φόβος ότι μπορεί να δημιουργηθεί μια κουλτούρα εξάρτησης από διεγερτικές ουσίες στους εφήβους. Η ανησυχία των ειδικών είναι ότι, όπως συνέβη με τα φακελάκια νικοτίνης, έτσι και τα «φακελάκια καφεΐνης» μπορεί να εξελιχθούν σε μια επικίνδυνη μόδα. Είναι μικρά, διακριτικά και δύσκολα ανιχνεύσιμα από γονείς ή δασκάλους, γεγονός που τα καθιστά ακόμη πιο δελεαστικά.
• Στον κίνδυνο εθισμού: Η συνεχής χρήση μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση από την καφεΐνη, με συμπτώματα στέρησης (κόπωση, πονοκέφαλοι, ευερεθιστότητα).
• Στις επιπτώσεις στην εφηβική υγεία: Ο οργανισμός των εφήβων είναι πιο ευάλωτος, και η υπερβολική καφεΐνη μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη, τη συγκέντρωση και την ψυχική τους υγεία.
• Στα στοματικά προβλήματα: Η άμεση επαφή της καφεΐνης με τα ούλα ενδέχεται να προκαλέσει ερεθισμό, φλεγμονές ή βλάβες στον στοματικό βλεννογόνο.
• Στον πιθανό συνδυασμό με άλλες διεγερτικές ουσίες: Ορισμένα προϊόντα μπορεί να περιέχουν και άλλα διεγερτικά ή πρόσθετα, αυξάνοντας τους κινδύνους για την υγεία.
«Οι νέοι έχουν χαμηλότερη αντοχή στην καφεΐνη και μπορεί να βρεθούν στα επείγοντα εάν καταναλώσουν υπερβολική ποσότητα. Εκτός από την ταχυκαρδία και τις αρρυθμίες, η υπερβολική δόση καφεΐνης μπορεί να προκαλέσει έντονο άγχος, ζαλάδα, ακόμη και επιληπτικές κρίσεις» εξηγεί ο Δρ. Rob van Dam από το Πανεπιστήμιο George Washington.
Σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες, το ανώτατο ημερήσιο όριο για τους ενήλικες φτάνει τα 400mg καφεΐνης, ενώ για τις εγκύους συστήνεται να μην ξεπερνούν τα 200mg. Για τα παιδιά και τους εφήβους, η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) ορίζει ως ασφαλές όριο τα 3mg ανά κιλό σωματικού βάρους.
Η ασφαλής επιλογή που προτείνουν οι ειδικοί
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η πραγματική λύση στην κόπωση και την έλλειψη ενέργειας δεν βρίσκεται στα διεγερτικά προϊόντα, αλλά σε έναν πιο ισορροπημένο τρόπο ζωής.
Μια σωστή διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνες, σίδηρο και σύνθετους υδατάνθρακες, ο επαρκής ύπνος και η καλή ενυδάτωση αποτελούν την ασφαλή και αποτελεσματική στρατηγική για μόνιμη ενέργεια και ευεξία.