Το σοβαρό περιστατικό με τη λανθασμένη μετάγγιση αίματος σε 62χρονη στο Τζάνειο Νοσοκομείο έχει φέρει στο προσκήνιο τις χρόνιες παθογένειες του ΕΣΥ και έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στον χώρο της δημόσιας υγείας. Εκπρόσωποι των ενώσεων των εργαζομένων στα δημόσια νοσοκομεία καταθέτουν τη δική τους οπτική: για τον Πάνο Παπανικολάου (ΟΕΝΓΕ), ο οποίος μίλησε στο DailyPharmaNews, το μείζον πρόβλημα είναι η «τραγική υποστελέχωση» που θέτει σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές, ενώ ο Μιχάλης Γιαννάκος (ΠΟΕΔΗΝ) κάνει λόγο για ένα «τραγικό ανθρώπινο λάθος», διαβεβαιώνοντας πως τα πρωτόκολλα ασφαλείας παραμένουν επαρκή και αποτελεσματικά.
Ρούλα Σκουρογιάννη
Με συγκρατημένη αισιοδοξία αντιμετωπίζουν οι γιατροί και οι οικείοι της την πορεία της υγείας της 62χρονης ασθενούς που υπέστη λανθασμένη μετάγγιση αίματος στο Τζάνειο Νοσοκομείο, ένα περιστατικό που έχει συγκλονίσει την κοινή γνώμη και εγείρει ερωτήματα για τις διαδικασίες ασφαλείας στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Π. Παπανικολάου (ΟΕΝΓΕ): «Το πραγματικό πρόβλημα είναι η τραγική υποστελέχωση – Κινδυνεύουν ανθρώπινες ζωές»
Στον απόηχο του σοβαρού περιστατικού στο Τζάνειο Νοσοκομείο, ο Νευροχειρουργός, Πάνος Παπανικολάου, Γενικός Γραμματέας της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ), εστιάζει στην ουσία του προβλήματος, που -όπως επισημαίνει- δεν είναι άλλο από τη χρόνια και τραγική υποστελέχωση του ΕΣΥ.
Μιλώντας στο DailyPharmaNews, ο κ. Παπανικολάου καυτηρίασε τη συζήτηση που εστιάζει αποκλειστικά στο αν έπρεπε να παρίσταται γιατρός κατά τη διαδικασία μετάγγισης, χαρακτηρίζοντας τέτοιου είδους προσεγγίσεις ως «τυπολατρίες».
«Είναι αυτονόητο ότι σε χιλιάδες νοσηλευτικές πράξεις που εκτελούνται καθημερινά στα νοσοκομεία —όπως η χορήγηση φαρμάκων— δεν είναι πρακτικά δυνατόν να παρίσταται γιατρός. Το ίδιο συμβαίνει και σε πολλές άλλες διαδικασίες ρουτίνας. Το πραγματικό πρόβλημα εδώ δεν είναι η τυπική παρουσία γιατρού, αλλά η τραγική υποστελέχωση (με γιατρούς και νοσηλευτές) των νοσοκομείων και των τμημάτων τους », τόνισε.
Και προσέθεσε με νόημα: «Αυτή η υποστελέχωση —νοσηλευτική στο συγκεκριμένο περιστατικό αλλά και συνολικότερα ιατρική— είναι κάτι που έχουμε επισημάνει ξανά και ξανά. Δυστυχώς, αυτή τη φορά επαληθευόμαστε με τον πιο οδυνηρό τρόπο: μία ανθρώπινη ζωή κινδυνεύει να χαθεί ακριβώς εξαιτίας αυτής της χρόνιας υποστελέχωσης».
«Σε κάθε βάρδια δίνεται υπεράνθρωπος αγώνας»
Ο Γενικός Γραμματέας της ΟΕΝΓΕ υπογράμμισε ότι αντί να εστιάζουμε σε δευτερεύοντα ζητήματα, πρέπει να αναδειχθεί η δραματική καθημερινότητα που βιώνει το προσωπικό των δημόσιων νοσοκομείων:
«Δεν πρέπει να ασχολούμαστε με ήσσονος σημασίας ζητήματα. Το μείζον είναι ότι σε κάθε βάρδια, σε τμήματα που νοσηλεύουν δεκάδες ασθενείς, υπάρχουν μόνο ένας ή δύο νοσηλευτές που δίνουν υπεράνθρωπο αγώνα. Έχουμε προειδοποιήσει χιλιάδες φορές ότι ήταν θέμα χρόνου να γίνουν λάθη. Και δυστυχώς, ήρθε η στιγμή».
Επιπλέον, τόνισε ότι μία άκαμπτη εφαρμογή διεθνών κατευθυντήριων οδηγιών (guidelines) χωρίς να λυθεί πρώτα το ζήτημα της στελέχωσης, απλώς θα οδηγούσε σε πλήρη παράλυση του συστήματος υγείας:
«Αν επιχειρήσουμε να εφαρμόσουμε κατά γράμμα τα διεθνή guidelines χωρίς να έχουμε επαρκές προσωπικό, τότε αύριο το πρωί δεν θα λειτουργεί καμία χειρουργική αίθουσα, ούτε κανένα νοσοκομείο στη χώρα. Και για να το πω και αλλιώς, ούτε κανένα σχολείο δεν θα λειτουργούσε στη χώρα λόγω ελλιπούς πυρασφάλειας.»
Αιχμές κατά της πολιτικής ηγεσίας: «Αναζητήστε τις πολιτικές ευθύνες»
Κλείνοντας την παρέμβασή του, ο κ. Παπανικολάου έστρεψε τα βέλη του προς την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας, ζητώντας να αναζητηθούν οι πολιτικές ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση του ΕΣΥ: «Το πρόβλημα είναι πρωτίστως πολιτικό. Οι ευθύνες πρέπει να αναζητηθούν στις κυβερνήσεις διαχρονικά, αλλά ειδικά στη σημερινή κυβέρνηση και στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας. Ο ίδιος ο υπουργός, κ. Άδωνις Γεωργιάδης, κινδυνολογεί κάθε φορά που τίθεται το ζήτημα των αναγκαίων προσλήψεων, λέγοντας ότι αν γίνουν οι προσλήψεις που πραγματικά απαιτούνται, θα καταρρεύσει η εθνική οικονομία. Αυτή η στάση κοστίζει ανθρώπινες ζωές».
Μ. Γιαννάκος: «Ένα τραγικό ανθρώπινο λάθος – Τα πρωτόκολλα είναι ασφαλή»
Ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ, Μιχάλης Γιαννάκος, μιλώντας στην ΕΡΤ, περιέγραψε το συμβάν ως «τραγικό ανθρώπινο λάθος», επισημαίνοντας, ωστόσο, ότι υπάρχει ελπίδα για την αποκατάσταση της υγείας της ασθενούς, η οποία παραμένει διασωληνωμένη στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.
«Η κατάσταση βελτιώνεται, υπάρχει αισιοδοξία»
Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Γιαννάκος «υπάρχει αισιοδοξία για τη ζωή της. Σήμερα, θα γίνουν διαγνωστικές εξετάσεις, όπως αξονική τομογραφία, για να εκτιμηθεί η κατάστασή της. Τα πράγματα είναι κρίσιμα, αλλά φαίνεται ότι πάνε καλύτερα».
Παράλληλα, εξέφρασε δημόσια συγγνώμη προς την οικογένεια της 62χρονης για το τραγικό συμβάν, επαναλαμβάνοντας ότι πρόκειται για ένα μεμονωμένο ανθρώπινο λάθος και όχι για αποτυχία του συστήματος ασφαλείας.
«Τα πρωτόκολλα είναι ασφαλή – Το πρόβλημα ήταν το ανθρώπινο λάθος»
Σε μία προσπάθεια να καθησυχάσει την κοινή γνώμη για τη λειτουργία των δημόσιων νοσοκομείων, ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ τόνισε ότι οι μεταγγίσεις αίματος στην Ελλάδα πραγματοποιούνται με υψηλά επίπεδα ασφάλειας και σύμφωνα με αυστηρά πρωτόκολλα.
«Με τα πρωτόκολλα που ισχύουν στη χώρα μας, κάθε μέρα σώζονται χιλιάδες ασθενείς. Οι μεταγγίσεις είναι ασφαλείς και γίνονται χιλιάδες, καθημερινά. Το πρόβλημα δεν είναι στα πρωτόκολλα, αλλά στο ανθρώπινο λάθος», υπογράμμισε ο κ. Γιαννάκος.
Αναφερόμενος στον ρόλο των βοηθών νοσηλευτών, επισήμανε ότι πρόκειται για έμπειρους και εξειδικευμένους επαγγελματίες που καλύπτουν κρίσιμα κενά στο σύστημα υγείας. «Αν αποφάσιζαν σήμερα ότι δεν θα κάνουν μεταγγίσεις γιατί δεν το προβλέπει το πρωτόκολλο, θα πέθαιναν χιλιάδες ασθενείς», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Στο συγκεκριμένο περιστατικό δεν υπήρχε πρόβλημα στελέχωσης
Απαντώντας στις καταγγελίες περί έλλειψης προσωπικού που ήρθαν στο φως μετά το περιστατικό, ο κ. Γιαννάκος διευκρίνισε ότι στο συγκεκριμένο περιστατικό δεν υπήρχε πρόβλημα στελέχωσης.
«Υπήρχαν τρεις νοσηλευτές σε βάρδια. Ο νοσηλευτής παρέμεινε κανονικά μέχρι το πρωί, ενημέρωσε την προϊσταμένη και τη διευθύντρια νοσηλευτικής υπηρεσίας πριν αποχωρήσει», σημείωσε.
Η νομική διάσταση της υπόθεσης
Όσον αφορά τις νομικές εξελίξεις, ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ αποκάλυψε ότι ο νοσηλευτής δεν παρουσιάστηκε στο αυτόφωρο, αλλά ο δικηγόρος του εμφανίστηκε στην αστυνομία και ζήτησε προθεσμία για την κατάθεση υπομνήματος.
«Δεν εγκατέλειψε το πόστο του, όπως γράφτηκε αρχικά», διευκρίνισε ο κ. Γιαννάκος, διαψεύδοντας σχετικά δημοσιεύματα.
Πώς έγινε το τραγικό λάθος
Αναφερόμενος στις συνθήκες υπό τις οποίες συνέβη το λάθος, ο κ. Γιαννάκος εξήγησε: «Ήταν λάθος του συγκεκριμένου νοσηλευτή. Πήγε σε θάλαμο με επτά κρεβάτια, μέτρησε λάθος τις κλίνες. Ρώτησε το όνομα της ασθενούς, εκείνη του έγνεψε θετικά καθώς ήταν μία η ώρα τη νύχτα, και έτσι έγινε η μετάγγιση».
Ξεκαθάρισε, μάλιστα, ότι το σφάλμα εντοπίζεται στη διαδικασία ταυτοποίησης της ασθενούς και όχι στην ποιότητα ή την καταλληλότητα του αίματος που χορηγήθηκε.
«Ακόμα κι αν γιατρός συνόδευε τον νοσηλευτή και εκείνος του έλεγε “αυτός είναι ο Γιαννάκος”, πάλι το λάθος θα γινόταν. Ο γιατρός δεν γνωρίζει φυσιογνωμικά τους ασθενείς. Ήταν ένα τραγικό, αλλά ανθρώπινο λάθος», επανέλαβε, επισημαίνοντας ότι οι δικλείδες ασφαλείας παραμένουν ισχυρές.
Ένα τραγικό συμβάν που φέρνει ξανά στο προσκήνιο τις χρόνιες παθογένειες του ΕΣΥ
Η υπόθεση της 62χρονης στο Τζάνειο Νοσοκομείο, πέρα από την ανθρώπινη διάστασή της, αναδεικνύει για ακόμη μία φορά την ανάγκη ουσιαστικής ενίσχυσης του δημόσιου συστήματος υγείας.
Σε ένα περιβάλλον όπου το προσωπικό παλεύει καθημερινά με σοβαρές ελλείψεις και τεράστιο φόρτο εργασίας, η πρόληψη τέτοιων λαθών απαιτεί, εκτός από πρωτόκολλα, και πολιτική βούληση για την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού του ΕΣΥ.