Πρόκειται για μια σοβαρή πάθηση που προκαλείται είτε από απόφραξη (ισχαιμικό εγκεφαλικό) είτε από αιμορραγία (αιμορραγικό εγκεφαλικό) μιας από τις αρτηρίες του εγκεφάλου.
Οι αιτίες
Ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο
Αυτός είναι ο πιο κοινός τύπος εγκεφαλικού επεισοδίου. Συμβαίνει, όταν τα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου συρρικνωθούν ή φράξουν προκαλώντας μειωμένη ροή αίματος (ισχαιμία). Τα φραγμένα ή στενεμένα αιμοφόρα αγγεία προκαλούνται από εναποθέσεις λίπους που συσσωρεύονται σ? αυτά ή από θρόμβους αίματος. Μάλιστα, ορισμένες έρευνες που βρίσκονται σε αρχικό στάδιο, δείχνουν ότι η μόλυνση με COVID-19 μπορεί να αποτελεί μια πιθανή αιτία ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου, αλλά απαιτείται περισσότερη μελέτη για να τεκμηριωθεί κάτι τέτοιο.
Αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο
Το αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο συμβαίνει, όταν ένα αιμοφόρο αγγείο στον εγκέφαλό σας υποστεί ολική ή μερική ρήξη. Οι αιμορραγίες του εγκεφάλου μπορεί να προκύψουν από πολλές καταστάσεις που επηρεάζουν τα αιμοφόρα αγγεία σας. Οι παράγοντες που σχετίζονται με το αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο περιλαμβάνουν:
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
- Λήψη αντιπηκτικών
- Ανευρύσματα στα αγγεία
- Τραύματα (π.χ. από αυτοκινητιστικό ατύχημα)
- Πρωτεϊνικές εναποθέσεις στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων που οδηγούν σε φθορά το αγγειακό τοίχωμα (εγκεφαλική αμυλοειδής αγγειοπάθεια)
Παράγοντες κινδύνου
Πολλοί παράγοντες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. Πιθανοί παράγοντες κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου περιλαμβάνουν:
- *Καθιστικός τρόπος ζωής
- *Παχυσαρκία
- *Κατάχρηση αλκοόλ
- *Χρήση ναρκωτικών
- Υψηλή πίεση του αίματος
- Κάπνισμα
- Παθητικό κάπνισμα
- Υψηλή χοληστερόλη
- Διαβήτης
- Αποφρακτική άπνοια ύπνου
- Καρδιαγγειακές παθήσεις, όπως καρδιακή ανεπάρκεια, καρδιακή λοίμωξη ή ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός, όπως η κολπική μαρμαρυγή
- Οικογενειακό ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου, καρδιακής προσβολής ή παροδικής ισχαιμικής προσβολής
- Μόλυνση από covid-19
Άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου περιλαμβάνουν:
Ηλικία – Άτομα ηλικίας 55 ετών και άνω αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου από ό, τι οι νεότεροι.
Φυλή – Οι Αφροαμερικανοί έχουν υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου από ό, τι τα άτομα άλλων φυλών.
Φύλο – Οι άνδρες αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου από τις γυναίκες.
Ορμόνες – Η χρήση αντισυλληπτικών χαπιών ή ορμονικών θεραπειών που περιλαμβάνουν οιστρογόνα, επίσης, αυξάνει τον κίνδυνο.
Συμπτώματα
- Παράλυση του ενός άνω και ενός κάτω άκρου από την ίδια πλευρά
- Αστάθεια
- Διαταραχές του λόγου ή και απώλεια της ομιλίας
- Απώλεια της οράσεως (συχνά παροδική)
- Παράλυση της μιας πλευράς του προσώπου
- Απώλεια συνειδήσεως
- Κώμα
Τα συμπτώματα μπορεί να εκδηλωθούν αιφνιδίως και είτε να μονιμοποιηθούν είτε να υποχωρήσουν με την πάροδο του χρόνου και καθώς αναρρώνει ο ασθενείς.
Πότε να δείτε γιατρό
Ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια, εάν παρατηρήσετε συμπτώματα εγκεφαλικού επεισοδίου, ακόμα κι αν φαίνεται να υποχωρούν. Οποιοδήποτε από τα σημάδια που ακολουθούν μπορεί να είναι προειδοποιητικά εγκεφαλικού επεισοδίου:
- Μούδιασμα σε κάποιο μέρος του σώματος
- Αδυναμία κίνησης στα άκρα
- Θολή όραση η απώλεια όρασης
- Δυσκολία στην ομιλία
- Αιφνίδιος και έντονος πονοκέφαλος
- Ζάλη
- Απώλεια ισορροπίας
- Διαταραχές της αντίληψης (λ.χ. δυσκολεύεστε να κατανοήσετε τον άλλον)
Αν υποψιάζεστε ότι κάποιο κοντινό σας πρόσωπο έχει υποστεί εγκεφαλικό δράστε έγκαιρα και κάντε τα εξής:
Ζητήστε από το άτομο να χαμογελάσει. Παρατηρήστε αν έχει κάποια παράλυση σε κάποια πλευρά του προσώπου.
Ζητήστε από το άτομο να σηκώσει και τα δύο χέρια και δείτε αν τα καταφέρνει ή δεν μπορεί να σηκώσει κάποιο από τα χέρια του.
Ζητήστε από το άτομο να επαναλάβει μια απλή φράση. Είναι η ομιλία του παράξενη;
Εάν παρατηρήσετε οποιοδήποτε από αυτά τα σημάδια, καλέστε αμέσως ιατρική βοήθεια.
Η διάγνωση
Ο γιατρός κατά την κλινική εξέταση θα ελέγξει τα αντανακλαστικά του ασθενούς. Ακόμη, μπορεί να σας προτείνει ορισμένες πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως το υπέρηχο (triplex) και η αγγειογραφία των αγγείων του εγκεφάλου για να γίνει η διάγνωση του εγκεφαλικού επεισοδίου. Ακόμη, είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί και αξονική ή μαγνητική τομογραφία, στην περίπτωση που από τις προηγούμενες εξετάσεις δεν καταστεί δυνατή η ακριβής διάγνωση.
Θεραπεία
Στην περίπτωση του ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου συνήθως χορηγείται αντιπηκτική αγωγή και αν δεν μπορεί να αποκατασταθεί η αιμάτωση του εγκεφάλου γίνεται αγγειοπλαστική ή και αφαίρεση της αθηρωματώδους πλάκας που προκαλεί τη στένωση της αρτηρίας, ώστε να επανέλθει η φυσιολογική κυκλοφορία αίματος και να γίνει αιμάτωση του. Ακόμη νοσοκομειακά μπορεί να χρειαστεί υποστηρικτική αγωγή με ενδοφλέβιο ορό ή διατροφή μέσω ειδικού ρινογαστρικού σωλήνα, στην περίπτωση που ο ασθενής έχει δυσκολία να καταναλώσει μόνος του τροφή από το στόμα.
Πρόληψη
Η πρόληψη περιλαμβάνει τον έλεγχο της υπέρτασης, στην περίπτωση που έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση, την ρύθμιση του σακχάρου, αν είστε διαβητικός, τη διόρθωση των αρρυθμιών και τη Θεραπεία των καρδιοπαθειών, καθώς και την διακοπή του καπνίσματος. Συμπεριλάβετε την άσκηση στο καθημερινό σας πρόγραμμα και υιοθετήστε μια ισορροπημένη δίαιτα στο πλαίσιο της μεσογειακής διατροφής περιορίζοντας τα λιπαρά ζωικής προέλευσης.