Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας; Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι βλεφαρισμοί είναι απαραίτητοι για τη σωστή λειτουργία των ματιών μας και αποτελεί κοινό χαρακτηριστικό όλων των υγιών ανθρώπων.
Υπολογίζεται πως ο μέσος άνθρωπος, κατά μέσο όρο, ανοιγοκλείνει τα μάτια περίπου 15-20 φορές το λεπτό, 14.300 φορές την ημέρα και 5 εκατομμύρια φορές τον χρόνο!
Ο Απόστολος Μανιατέας, Χειρουργός Οφθαλμίατρος, μας εξηγεί με ποιον τρόπο επηρεάζουν οι βλεφαρισμοί την ποιότητα της όρασης και γιατί είναι σημαντικό να ανοιγοκλείνουμε συχνά τα μάτια μας.
Ως παιδιά, οι περισσότεροι από εμάς κάναμε με τα αδέλφια ή τους φίλους μας διαγωνισμό “κοιτάγματος”. Πόσο μπορούσατε να κοιτάζετε χωρίς να ανοιγοκλείσετε τα μάτια; Γιατί είναι τόσο δύσκολο να κρατήσουμε τα μάτια μας ανοιχτά χωρίς να τα ανοιγοκλείσουμε; Στην πραγματικότητα, μήπως αυτό συμβαίνει γιατί Πρέπει να τα ανοιγοκλείνουμε;
Τα βλέφαρα διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο διότι προστατεύουν κατά κύριο λόγο τα μάτια από διάφορους εξωτερικούς παράγοντες, διατηρούν μια κατάσταση σκοταδιού ενώ κοιμόμαστε και το πιο βασικό, περιέχουν αρκετούς αδένες (μεϊβομιανούς αδένες) που εκκρίνουν τα συστατικά των δακρύων όταν βλεφαρίζουμε.
Ο βλεφαρισμός είναι απαραίτητος για δύο κύριους λόγους:
-Για τον καθαρισμό των ματιών από σωματίδια σκόνης.
-Για την λίπανση των ματιών.
Παρόλο που πιθανότατα δεν το παρατηρείτε, ο μέσος άνθρωπος βλεφαρίζει περίπου μία φορά κάθε 10 δευτερόλεπτα. Ο μέσος βλεφαρισμός διαρκεί περίπου 400 χιλιοστά του δευτερολέπτου, αλλά η ταχύτητα μπορεί να επηρεαστεί από πολλούς παράγοντες, όπως η κόπωση, η χρήση φαρμάκων και ορισμένες συνθήκες υγείας.
Δακρυϊκή Στιβάδα
Ο βλεφαρισμός σκουπίζει και ανανεώνει τη στιβάδα των δακρύων, η οποία αποτελεί το λείο και υγρό στρώμα που καλύπτει την εξωτερική επιφάνεια των ματιών μας. Η δακρυϊκή στιβάδα και τα δάκρυα είναι κατασκευασμένα από νερό, λάδι και βλέννα (και εκατοντάδες άλλα συστατικά, τα οποία λειτουργούν σαν φυσικά αντιβιοτικά). Η στιβάδα των δακρύων περιέχει επίσης πολλά θρεπτικά συστατικά και αμινοξέα για να θρέψει τα κύτταρα του κερατοειδούς (το διαφανές πρόσθιο τμήμα του ματιού).
Εκτός από το να διατηρεί τα μάτια μας ενυδατωμένα, η δακρυϊκή στιβάδα επίσης:
-Βοηθά να σχηματιστεί μια σχεδόν τέλεια ομαλή οπτική επιφάνεια πάνω από τον κερατοειδή ώστε το φως να εστιαστεί σωστά και να βελτιώνεται η οπτική ποιότητα.
-Μεταφέρει οξυγόνο από την ατμόσφαιρα στον κερατοειδή, αφού δεν υπάρχουν -αιμοφόρα αγγεία για να γίνει η πρόσληψη μέσω του αίματος.
-Αποτρέπει τη μόλυνση λόγω της παρουσίας αντιβακτηριακών ενζύμων.
-Απομακρύνει ξένα σώματα, σκόνη, αλλεργιογόνα.
-Παρέχει μια οδό για τα λευκά αιμοσφαίρια σε περίπτωση τραυματισμού στην επιφάνεια.
Βλεφαρισμός και ο εγκέφαλος
Ενώ οι λόγοι που ανοιγοκλείνουμε τα μάτια είναι καλά εδραιωμένοι όπως προαναφέραμε, μια έρευνα δείχνει ότι και ο εγκέφαλος μπορεί να δώσει εντολή για βλεφαρισμό. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι βλεφαρισμοί είναι ένας τρόπος για να πάρουμε μια σύντομη ψυχική ανάπαυση χωρίς οπτικά ερεθίσματα.
Σε μία μελέτη διαπιστώνεται ότι οι ακριβείς στιγμές που ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μπορεί να μην είναι τυχαίες. Μπορούμε να τα ανοιγοκλείνουμε σε πολύ προβλέψιμους χρόνους, στην πραγματικότητα. Για παράδειγμα, κατά την ανάγνωση, οι περισσότεροι άνθρωποι βλεφαρίζουν στο τέλος κάθε φράσης. Σε μια ομιλία, κάποιοι άνθρωποι, τείνουν να βλεφαρίζουν όταν ο ομιλητής κάνει παύση κατά τη διάρκεια των δηλώσεων του. Επίσης, κατά την παρακολούθηση ενός βίντεο πολλοί τείνουν να βλεφαρίζουν στιγμιαία όταν καθυστερεί η δράση.
Επιπλέον, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όταν ανοιγοκλείνουμε τα μάτια η ψυχική δραστηριότητα αυξάνεται σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου που λειτουργούν όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση ξεκούρασης. Η ενεργοποίηση αυτού του μέρους του εγκεφάλου χρησιμεύει ως ένα σύντομο πνευματικό διάλειμμα που επιτρέπει καλύτερη προσοχή όταν τα μάτια ανοίξουν ξανά.