Η παρωτίτιδα, γνωστή και ως μαγουλάδες, είναι μια οξεία ιογενής νόσος. Η μετάδοσή του ιού γίνεται από άτομο σε άτομο με σταγονίδια σάλιου ή με άμεση επαφή με αντικείμενα που έχουν μολυνθεί με σάλιο. Από τη στιγμή της μετάδοσης μέχρι την εκδήλωση της νόσου χρειάζονται κατά μέσο όρο από 16 έως 18 ημέρες. Μετά την νόσηση, το άτομο αποκτά συνήθως δια βίου ανοσία.
Η παρωτίτιδα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και συνήθως νοσούν παιδιά και έφηβοι ηλικίας 2 έως 15 ετών, με μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης της νόσου στα αγόρια.
Τα αίτια
Η παρωτίτιδα προκαλείται από τον ιό της παρωτίτιδας. Ο ιός αυτός ανήκει στην ομάδα των Παραμυξοιών και μεταδίδεται ταχύτατα μέσω του σάλιου και των σταγονιδίων σε άτομα που δεν έχουν ανοσοποιηθεί.
Συμπτώματα
Τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα της νόσου είναι η επώδυνη διόγκωση (πρήξιμο) των παρωτίδων και ο υψηλός πυρετός.
Άλλα συμπτώματα που συνοδεύουν την νόσο είναι:
- Δυσκολία και πόνος κατά την μάσηση ή την κατάποση
- Δυσκαμψία του αυχένα
- Διάρροια
- Μυϊκοί πόνοι
- Πονοκέφαλος
- Έντονο αίσθημα κόπωσης
Οι επιπλοκές της νόσου
Η παρωτίτιδα μπορεί να παρουσιάσει κάποιες σοβαρές επιπλοκές όπως είναι η μηνιγγίτιδα, η εγκεφαλίτιδα, η οξεία παγκρεατίτιδα, η μόνιμη κώφωση, η φλεγμονή των όρχεων, η οποία σε κάποιες περιπτώσεις οδηγεί σε στειρότητα και η φλεγμονή στις ωοθήκες ή τους μαστούς, η οποία όμως δεν προκαλεί υπογονιμότητα στις γυναίκες.
Διάγνωση
Η διάγνωση της παρωτίτιδας βασίζεται στην κλινική εξέταση, με την οποία διαπιστώνεται η διόγκωση των παρωτίδων, στο ιστορικό του ασθενούς και στον μικροβιολογικό έλεγχο.
Θεραπεία
Δεν υπάρχει εξειδικευμένη θεραπεία για τον ιό της παρωτίτιδας. Η διάρκεια της νόσου είναι περίπου 10 ημέρες, κατά τη διάρκεια της οποίας συνιστάται επαρκής ανάπαυση και απομόνωση του πάσχοντος ασθενούς. Η εφαρμογή χλιαρών επιθεμάτων στο λαιμό μπορεί να λειτουργήσει καταπραϋντικά για τον ασθενή. Σε περίπτωση υψηλού πυρετού θα χορηγηθούν αντιπυρετικά και ήπια αναλγητικά.
Η νοσηλεία μπορεί να είναι κριθεί απαραίτητη σε περίπτωση σοβαρής επιπλοκής όπως είναι η μηνιγγίτιδα ή η παγκρεατίτιδα.
Πρόληψη
Η καλύτερη προστασία για την παρωτίτιδα είναι ο εμβολιασμός, ο οποίος εξασφαλίζει ανοσία δια βίου. Το εμβόλιο για την παρωτίτιδα στην χώρα μας περιλαμβάνεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών των παιδιών και διατίθεται ως τριδύναμο (MMR), μαζί με ιλαρά και ερυθρά, και ως τετραδύναμο, μαζί με ιλαρά, ερυθρά και ανεμοβλογιά (MMRV). Εφαρμόζεται σε δύο δόσεις, με την πρώτη δόση του εμβολίου να γίνεται σε ηλικία 6-12 μηνών και τη δεύτερη δόση σε ηλικία 4-6 ετών.
Στην Ελλάδα ο εμβολιασμός για την παρωτίτιδα είναι υποχρεωτικός, με αποτέλεσμα να μην εμφανίζονται πλέον συχνά κρούσματα της νόσου. Ωστόσο, σε πολλές χώρες του κόσμου η παρωτίτιδα είναι σε επιδημική έξαρση, καθώς μόνο το 57% των χωρών που ανήκουν στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) χρησιμοποιούν το εμβόλιο.
