Η άνοια δεν είναι μια μεμονωμένη πάθηση αλλά ένα σύνολο διαταραχών με κύριο χαρακτηριστικό την έκπτωση της μνήμης, κυρίως σε άτομα της τρίτης ηλικίας, που οφείλεται στην εκφύλιση των εγκεφαλικών κυττάρων και τη σταδιακή ατροφία τους.
Η άνοια επηρεάζει επίσης την προσωπικότητα του πάσχοντα, την συγκέντρωση του, την κατανόηση πληροφοριών στον γραπτό και προφορικό λόγο, την γραπτή και προφορική έκφραση, την ικανότητα προσανατολισμού στον χώρο, την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, τον έλεγχο των συναισθημάτων, την ικανότητα εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων καθώς και την κρίση και ικανότητα κατανόησης.
Υπάρχουν πολλά αίτια για την άνοια, το συχνότερο εκ των οποίων είναι η νόσος Alzheimer. Υπάρχουν όμως και οργανικά αίτια άνοιας ( πχ. λοιμώξεις που επηρεάζουν το νευρικό σύστημα, μεταβολικές διαταραχές, υποθυρεοειδισμός, υπονατριαιμία, υπασβεστιαιμία, έλλειψη βιταμινών του συμπλέγματος Β, υδροκέφαλος, όγκοι εγκεφάλου, αλκοολισμός, κ.α.) τα οποία εάν αντιμετωπιστούν με την κατάλληλη θεραπεία η άνοια αντιστρέφεται.
Τα βασικά συμπτώματα της άνοιας
- Το άτομο με άνοια έχει σοβαρό πρόβλημα μνήμης, ξεχνάει διαρκώς ( πχ. δεν θυμάται που μένει, χάνει τον προσανατολισμό του, ξεχνάει το όνομα ενός αγαπημένου του προσώπου )
- Δεν μπορεί να πάρει μια απόφαση ή να οργανώσει τη ζωή του
- Δυσκολεύεται στις κινήσεις
- Αλλάζει η προσωπικότητά του
- Δεν σκέφτεται λογικά
- Έχει συχνά απρεπή συμπεριφορά (πχ. βρίζει ή βγάζει τα ρούχα του μέσα σε κόσμο)
- Εκνευρίζεται εύκολα
- Εμφανίζει παρανοϊκές σκέψεις ( π.χ. του κλέβουν τα χρήματα, τον καταδιώκουν, θέλουν να τον βλάψουν)
- Έχει ψευδαισθήσεις.
Ποια είναι τα συχνότερα είδη άνοιας;
Μέχρι σήμερα έχουν περιγραφεί πάνω από 100 είδη άνοιας, διαφορετικής αιτιολογίας. Τα συνηθέστερα είναι:
α) Η νόσος Αlzheimer, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% του συνόλου.
β) Η αγγειακή άνοια
γ) Η άνοια με σωμάτια Lewy
δ) Η μετωποκροταφική άνοια
ε) Η άνοια της νόσου Parkinson
Γιατί είναι σημαντική η διάγνωση της άνοιας
Είναι σημαντικό να έχουμε σωστή διάγνωση για την άνοια. Η διάγνωση είναι βασική:
• Για να αποκλείσει άλλες καταστάσεις οι οποίες έχουν παρόμοια συμπτώματα με την άνοια και οι οποίες μπορεί να είναι θεραπεύσιμες. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται: η κατάθλιψη, οι λοιμώξεις του αναπνευστικού και του ουροποιητικού, η σοβαρή δυσκοιλιότητα, η θυρεοειδική ανεπάρκεια, η μη ικανοποιητική απορρόφηση βιταμινών και οι όγκοι του εγκεφάλου.
• Για να διευκολύνει την πρόσβαση σε συμβουλές, πληροφορίες και υποστήριξη για τη διαχείριση των σταδίων της νόσου.
• Για να δώσει τη δυνατότητα στον ασθενή με άνοια και στον περιθάλποντά του να προετοιμαστούν και να προγραμματίσουν το μέλλον.
• Για να ωφεληθούν από υπηρεσίες που έχουν σχεδιαστεί ώστε να διατηρήσουν καλή ποιότητα ζωής.
• Για να δώσουν την ευκαιρία στο άτομο να συμμετάσχει στο μέλλον σε θεραπείες ή βέλτιστες τεχνικές περίθαλψης.
Δεν υπάρχει ένα απλή διαγνωστική δοκιμασία. Η διάγνωση της άνοιας είναι συχνά δύσκολη, ιδίως στα πρώτα στάδια. Η διάγνωση μπορεί να διαμορφωθεί με ένα λεπτομερές ιστορικό για τον ασθενή από έναν στενό συγγενή ή φίλο, σε συνδυασμό με την εξέταση της φυσικής και νοητικής κατάστασης του ενδιαφερόμενου. Εξετάσεις αίματος, τομογραφία εγκεφάλου και μια συνέντευξη του ατόμου και του περιθάλποντά του είναι τα συνηθισμένα βήματα πριν από τη διάγνωση.
——————————————————————————————————–
Ήπια Γνωστική Διαταραχή (Πρόδρομο στάδιο άνοιας)
Πρόκειται για μια διαταραχή η οποία χαρακτηρίζεται από ήπια εξασθένηση των νοητικών λειτουργιών ( μνήμη, προσοχή, κτλ) και εμφανίζεται κυρίως σε άτομα της τρίτης ηλικίας. Ο ασθενής με Ήπια Γνωστική Διαταραχή είναι σε θέση να ζει αυτόνομα, χωρίς την βοήθεια των οικείων του.