Η αθηροσκλήρωση ή αθηρωμάτωση αναφέρεται στην χρόνια και σταδιακή συσσώρευση πλάκας (λιπώδη εναπόθεση) μέσα στα αρτηριακά τοιχώματα.
Ανάλογα με την αρτηρία που επηρεάζεται, αυξάνεται ο κίνδυνος για έμφραγμα, εγκεφαλικό, στηθάγχη, περιφερική αρτηριακή νόσο ή νεφρική νόσο. Όταν μια αθηρωματική πλάκα υποστεί ρήξη, μπορεί να προκαλέσει τον σχηματισμό μεγάλου θρόμβου, ο οποίος είναι ικανός να μπλοκάρει τη ροή του αίματος προς την καρδιά.
Πρόκειται για είναι μια προοδευτική και πολυπαραγοντική νόσο και κύρια αιτία καρδιαγγειακών παθήσεων. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), το 85% των θανάτων που προκαλούνται από καρδιαγγειακά νοσήματα, σε παγκόσμιο επίπεδο, συνδέονται με την αθηροσκλήρωση.
Αίτια
Η νόσος αναπτύσσεται όταν λιπώδεις εναποθέσεις (πλάκες) συσσωρεύονται στις αρτηρίες οδηγώντας στη στένωσή τους και τη σκλήρυνσή τους. Συνέπεια της στένωσης των αρτηριών είναι η ανεπαρκής παροχή αίματος και οξυγόνου στους ιστούς.
Βασικοί παράγοντες κινδύνου για την αθηροσκλήρωση θεωρούνται η υπερλιπιδαιμία, η παχυσαρκία, η υψηλή αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1, το κάπνισμα, η ανθυγιεινή διατροφή, η χαμηλή HDL χοληστερόλη, η καθιστική ζωή, η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς, το οικογενειακό ιστορικό και η προχωρημένη ηλικία.
Συμπτώματα
Στα αρχικά στάδια, η αθηροσκλήρωση δεν παρουσιάζει συμπτώματα. Αυτά εμφανίζονται όταν η αρτηρία έχει στενέψει υπερβολικά ή έχει δημιουργηθεί μεγάλος θρόμβος.
Σε αυτό το στάδιο της νόσου και ανάλογα με την αρτηρία που αποφράσσεται, τα συμπτώματα που εκδηλώνονται μπορεί να περιλαμβάνουν:
• Πόνος στο στήθος, στηθάγχη.
• Δυσκολία στην αναπνοή.
• Κούραση.
• Πόνος κατά τη βάδιση ή κράμπες.
• Μούδιασμα ή αδυναμία στα χέρια ή τα πόδια.
• Προβλήματα όρασης.
• Οξεία θρόμβωση, γάγγραινα.
• Υψηλή πίεση.
• Νεφρική ανεπάρκεια.
Διάγνωση
Οι βασικές εξετάσεις που θα επιβεβαιώσουν την παρουσία αθηροσκλήρωσης είναι οι εξετάσεις αίματος (για τον έλεγχο των επιπέδων χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων), το triplex αγγείων ( για αρχική εκτίμηση της κατάστασης των αγγείων), το ηλεκτροκαρδιογράφημα (για έλεγχο καρδιακών προβλημάτων), ο υπέρηχος καρδιάς (για τον έλεγχο προβλημάτων της καρδιακής λειτουργίας) και η μαγνητική και αξονική αγγειογραφία ( για έλεγχο απόφραξης των αρτηριών).
Θεραπεία
Στα αρχικά στάδια, η αθηροσκλήρωση αντιμετωπίζεται με χορήγηση φαρμακευτικών ουσιών όπως είναι οι αντιαιμοπεταλιακοί παράγοντες ή τα αγγειοδιασταλτικά φάρμακα, με έλεγχο των λιπιδίων του αίματος, με τακτική άσκηση, με υγιεινή διατροφή, με συστηματική παρακολούθηση από αγγειοχειρουργό και καρδιολόγο και με ρύθμιση άλλων προβλημάτων υγείας.
Σε πιο προχωρημένα στάδια και για την πρόληψη της απόφραξης των αιμοφόρων αγγείων, η νόσος αντιμετωπίζεται με αγγειοπλαστική των αρτηριών, με διενέργεια παράκαμψης (by pass) και με αγγειοπλαστική με μπαλόνι ή stent.