Η ιδιαίτερη αξία της πρόληψης
Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν το πιο σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας σε σχέση με όλα τα άλλα χρόνια νοσήματα, καθώς έχουν μεγάλη επίπτωση στο γενικό πληθυσμό και αποτελούν αριθμητικά την πιο σημαντική αιτία θανάτων, νοσηρότητας και αναπηρίας.
Η Καρδιολογία παρουσιάζει σημαντική υλικοτεχνική εξέλιξη, κάτι που συμβάλλει στην καλύτερη αντιμετώπιση και θεραπεία των παθήσεων της καρδιάς.
Ιωάννης Κανακάκης: Ενώνουμε τις δυνάμεις μας κατά της καρδιαγγειακής νόσου για μια καλύτερη και πιο υγιή ζωή!
«Η καρδιά είναι το μοναδικό όργανο που μπορούμε να ακούσουμε και να αισθανθούμε, και είναι το πρώτο και το τελευταίο σημάδι της ζωής. Η καρδιά είναι ένα από τα λίγα πράγματα με τη δυναμική να μας ενώσει όλους μας ως ανθρώπους», επισημαίνει ο Πρόεδρος της ΕΚΕ, Διευθυντής στο Αιμοδυναμικό Τμήμα του ΓΝΑ «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ», Ιωάννης Κανακάκης.
«Η πρόσβαση στη θεραπεία και η υποστήριξη για καρδιαγγειακή νόσο ποικίλλει ευρέως σε όλο τον κόσμο. Πάνω από το 75% των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα συμβαίνουν σε χώρες χαμηλού έως μεσαίου εισοδήματος, αλλά η πρόσβαση για αντιμετώπιση και θεραπεία της νόσου μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα οπουδήποτε. Οι εκδηλώσεις στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Καρδιάς έχουν ως στόχο να κάνουν τη διαφορά στις ζωές όλης της ανθρωπότητας.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση ευθύνεται για το 25% όλων των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα, με αποτέλεσμα να πεθαίνουν 7 εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο. Είτε πρόκειται για πιο άμεσες ενέργειες όπως το περπάτημα ή το ποδήλατο αντί για ταξίδια με αυτοκίνητο, είτε για μακροπρόθεσμες προσπάθειες, όπως η υποστήριξη της νομοθεσίας για τον καθαρό αέρα, ο καθένας από εμάς μπορεί να συνεισφέρει σε έναν πιο υγιή πλανήτη με τον δικό του τρόπο.
Το ψυχολογικό στρες μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής. Η άσκηση, η ξεκούραση και ο επαρκής ποιοτικός ύπνος συμβάλλουν στη μείωση των επιπέδων στρες. Αντιστεκόμενοι στις επιβλαβείς και κακές συνήθειες που προκαλούνται από το στρες, μπορούμε να μεγιστοποιήσουμε την υγεία της καρδιάς μας.
Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία, από την πλευρά της, αναλαμβάνει κάθε χρόνο πρωτοβουλίες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών, με στόχο να τους ενθαρρύνει να ελέγχουν αποτελεσματικά τους παράγοντες κινδύνου όπως η χρήση καπνού, η ανθυγιεινή διατροφή και η μειωμένη σωματική άσκηση, καθώς θα μπορούσαν να αποφευχθούν τουλάχιστον το 80% των πρόωρων θανάτων από καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικό».
Γεώργιος Κοχιαδάκης: «Τα καρδιαγγειακά νοσήματα ευθύνονται για το 45% των θανάτων, πανευρωπαϊκά»
«Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν το πιο σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας σε σχέση με όλα τα άλλα χρόνια νοσήματα και αυτό διότι έχουν μεγάλη επίπτωση στο γενικό πληθυσμό και αποτελούν αριθμητικά την πιο σημαντική αιτία θανάτων νοσηρότητας και αναπηρίας. Συγκεκριμένα στοιχεία από την Ευρώπη δείχνουν ότι τα καρδιαγγειακά νοσήματα ευθύνονται για το 45% των θανάτων ενώ η επίπτωσή τους φαίνεται ολοένα να αυξάνεται. Ιδιαίτερα η Ελλάδα φαίνεται να είναι μια από τις Ευρωπαϊκές χώρες όπου η θνησιμότητα και η νοσηρότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα έχει αυξηθεί πολύ περισσότερο συγκριτικά με όλα τα άλλα χρόνια νοσήματα», ενημερώνει από την πλευρά του ο Αντιπρόεδρος της ΕΚΕ, Καθηγητής Καρδιολογίας και Κοσμήτορας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης, Γεώργιος Κοχιαδάκης.
«Η βασική αιτία σε αυτό είναι ότι η επίπτωση και η ρύθμιση όλων των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου, όπως η υπέρταση και η υπερχοληστερολαιμία έχει χειροτερεύσει. Αυτό, δυστυχώς, συμβαίνει παρόλο που η ιατρική κοινότητα έχει τρόπους και να προλάβει αλλά και να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τη συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών αυτών.
Η Καρδιολογία είναι από τις ειδικότητες που παρουσίασε τις τελευταίες δεκαετίες εντυπωσιακή εξέλιξη που αυτό μεταφράσθηκε σε μεγάλο όφελος στην αντιμετώπιση των ασθενών με καρδιαγγειακά νοσήματα.
Τις τελευταίες δεκαετίες η θνησιμότητα των ασθενών στις καρδιολογικές μονάδες έχει μειωθεί πάνω από 50% και αντίστοιχα νούμερα βελτίωσης της πρόγνωσης και ποιότητας ζωής εμφανίζουν και οι ασθενείς με έμφραγμα ή καρδιακή ανεπάρκεια.
Σπάνια στην ιατρική υπάρχουν τόσο επιτυχημένες θεραπείες όσον αφορά το κόστος και όφελος όσο αυτές που προσφέρει η σύγχρονη Καρδιολογία.
Για παράδειγμα μελέτες δείχνουν ότι όταν κάποιος παίρνει μια στατίνη για 6 χρόνια η πιθανότητα να πεθάνει μειώνεται κατά 25% και ακόμα περισσότερο μειώνεται η πιθανότητα να πάθει εγκεφαλικό ή έμφραγμα.
Αντίστοιχα ή και ακόμα περισσότερο εντυπωσιακά είναι τα νούμερα για τα αντιυπερτασικά φάρμακα όσον αφορά την πρόληψη εμφραγμάτων εγκεφαλικών και καρδιακής ανεπάρκειας.
Παράλληλα, οι εξελίξεις στην αιμοδυναμική με τα καινούργια στεντ ή και στην ηλεκτροφυσιολογία με τους βηματοδότες και τους απινιδωτές δίνει μεγάλες δυνατότητες σε ασθενείς που παλαιότερα είχαν πολύ μικρό προσδόκιμο επιβίωσης, τώρα όχι μόνο να ζούνε πολύ περισσότερο αλλά να εξακολουθούν να είναι λειτουργικοί και να έχουν μια καλή ποιότητα ζωής. Ωστόσο, πολλοί παράγοντες, μεταξύ των οποίων και η οικονομική κρίση δημιουργεί δυσκολίες και στη συμμόρφωση των ασθενών με τη θεραπεία τους αλλά και στην εφαρμογή των σύγχρονων οδηγιών από το σύστημα υγείας και τους παρόχους του. Είναι κρίμα να χάνονται ζωές νέων παραγωγικών ατόμων ή να καθίστανται ανάπηροι μετά από ένα μεγάλο έμφραγμα ή εγκεφαλικό όταν θα μπορούσαν όλα αυτά να είχαν προληφθεί. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν η Πολιτεία να σκύψει με προσοχή στο θέμα της πρόληψης και αντιμετώπισης των καρδιαγγειακών νοσημάτων που μπορεί σε μια πρώτη ανάγνωση το κόστος για το σύστημα υγείας να φαίνεται μεγάλο, όμως μακροπρόθεσμα το όφελος όχι μόνο το οικονομικό αλλά κυρίως στη βελτίωση της υγείας των ατόμων είναι τεράστιο».
Ιωάννης Γουδέβενος: «Γιατί οι Καρδιαγγειακές Παθήσεις (ΚΑΠ) παραμένουν η κύρια αιτία θανάτου»
«Οι ΚΑΠ (στεφανιαία νόσος, εγκεφαλικά, νόσος περιφερικών αρτηριών, καρδιακή ανεπάρκεια ), παρότι πρόκειται για παθήσεις που μπορούν να προληφθούν, παραμένουν η κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως», τόνισε ο Ομότιμος Καθηγητής Καρδιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, τ. Πρόεδρος της ΕΚΕ, Ιωάννης Γουδέβενος.
«Εδώ και 50 χρόνια η επιστημονική γνώση διδάσκει ότι η πρόληψη των ΚAΠ είναι μια δια βίου υπόθεση επικεντρωμένη σε τέσσερις παράγοντες συμπεριφοράς (Lifestyle): κάπνισμα, κακή διατροφή, αυξημένο βάρος σώματος, καθιστικός τρόπος ζωής και σε τρεις κύριους παράγοντες κινδύνου: δυσλιπιδαιμία, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη (παχυσαρκία).
Μια κύρια αιτία για αυτή τη “πρωτιά” των KAΠ είναι η γήρανση του πληθυσμού. Το σύνολο των ΚΑΠ αυξάνει με την ηλικία (10% >75 ετών έχει καρδιακή ανεπάρκεια) και το 80% των θανάτων λόγω ΚΑΠ συμβαίνει σε ηλικιωμένους μετά τα 75. Η έλλειψη δεδομένων, οι πολλές συνοσηρότητες, η πολυφαρμακία, η φυσική ευθραυστότητα και η πτώση της γνωστικής λειτουργίας είναι μερικά από τα προβλήματα που περιπλέκουν την φροντίδα υγείας των.
Η μη συμμόρφωση με τη συνιστώμενη θεραπεία. Ακόμη και στη δευτερογενή πρόληψη, η φαρμακευτική συμμόρφωση ανέρχεται στο 50% που έχει δυσμενή έκβαση. Το 60% τω ατόμων διακόπτει τη στατίνη στα δύο χρόνια παρακολούθησης Τα εμπόδια στη συμμόρφωση έχουν να κάνουν με χαρακτηριστικά του ασθενούς, του συνταγογραφούντα και των συστημάτων υγείας.
Όχι μόνο οι κλασσικοί παράγοντες κινδύνου αλλά και παθήσεις (βαλβιδοπάθειες, κολπική μαρμαρυγή) παραμένουν αδιάγνωστες ή υποθεραπεύονται.
Η αναγνώριση ασθενών αυξημένου κινδύνου που θα ωφεληθούν τα μέγιστα από εντατικά μέτρα πρόληψης έχει αναγνωρισθεί σαν κύρια προτεραιότητα από δεκαετίες.
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος (screening) σε πληθυσμιακή βάση δεν έχει αποδειχθεί ωφέλιμος όπως συνέβη στην ογκολογία.
Η σύγχρονη αύξηση των καρδιομεταβολικών παθήσεων (διαβήτης, παχυσαρκία) έχει να κάνει με την κακή διατροφή, τη μη άσκηση, ευθύνεται για τη μη μείωση των ΚΑΠ.
Σχεδόν ολόκληρη η επιστημονική έρευνα αφορά τη θεραπεία εγκατεστημένων ΚΑΠ και όχι την πρωτογενή πρόληψη. Ανάλογο είναι και το σύνθημα στους τοίχους “o άρρωστος μπορεί να ζήσει χωρίς τον γιατρό αλλά ο γιατρός δεν μπορεί χωρίς τον άρρωστο”.
Η μη ισότιμη πρόσβαση στην παροχή υγείας. Η πρόληψη των ΚΑΠ θα χρειαστεί προσεγγίσεις που θα εφαρμόζονται τόσο στο πληθυσμό όσο και εξατομικευμένα.
Η πρόκληση αφορά τη πρωτογενή πρόληψη και όχι τόσο τη δευτερογενή. Για να είναι αποτελεσματική η πρόληψη πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη που δεν είναι καθόλου εύκολη όταν αυτή αφορά το μέλλον.
Τα scoresπου κατ’ εξοχήν χρησιμοποιούντα στην κλινική πράξη δεν έχουν ισχυρή προγνωστική πρόβλεψη (ειδικά στους νεαρούς πληθυσμούς). Στην καλύτερη περίπτωση μας προσδιορίζουν τον αριθμό (π.χ. 8) από το σύνολο 100 ατόμων που θα εκδηλώσει καρδιαγγειακό συμβάν τα επόμενα 10 χρόνια αλλά δεν αποσαφηνίζουν ποια 8!
Τελευταία παρατηρείται το φαινόμενο ασυμπτωματικά άτομα να υποβάλλονται σε αξονική στεφανιογραφία καρδιάς χωρίς τη σύσταση γιατρών ή επιστημονικών εταιρειών. Μελέτες όμως που θα δείξουν πειστικά ότι η CTA σαν μέθοδος πρόληψης θα μειώσει τις ΚΑ και ειδικά το θάνατο απουσιάζουν».